Avrupa’nın umudu Doğu Akdeniz gazı

Bu çerçevede Ortadoğu geçtiğimiz günlerde iki önemli ziyarete sahne oldu. ABD’den bir ekip, Lübnan ile İsrail arasındaki deniz yetki alanları sınırının belirlenmesi için görüşmelerde bulundu. Çünkü Lübnan’ın da hak iddia ettiği bir alanda İsrail’in sondaj çalışmalarına başlaması iki ülke arasında zaten gergin olan ipleri daha da germişti.

İKİ ÖNEMLİ ZİYARET

Amerikalı yetkililerin Beyrut’ta temaslarda bulunduğu saatlerde İtalya Başbakanı Mario Draghi ve AB Komisyonu Başkanı Ursula von der Leyen de doğalgaz tedariği için Ortadoğu’da görüşmelerde bulundu. Ursula von der Leyen, Ukrayna’yı işgal eden Rusya’nın enerji kaynakları konusunda şantajıyla karşı karşı olduklarını belirterek alternatif tedarikçi arayışında olduklarını ifade etti.

RUSYA GAZI KISTI

ABD ve AB’den yetkililerin Ortadoğu’da görüşmeleri sürerken Rusya da önce Almanya’ya sonra Avusturya ve İtalya’ya gaz vanasını kısacağını haber verdi.

Rusya, Almanya’ya yaptığı bildirimde Kanada’nın yaptırımı nedeniyle Alman Siemens şirketinin kompresör bakımı için gerekli parçaları sağlayamadığını bu nedenle sevkıyatı azaltmak zorunda kaldığını bildirdi.

ALMANYA ALARMDA

Alman yetkililer ise Rusya’nın iddia ettiği gibi bu konuda bir yaptırım olmadığını, Moskova’nın tamamen siyasi saiklerle hareket ettiğini savundu.

Rusya’nın bu adımı tam da Almanya ve diğer Avrupa ülkelerinin kış öncesi doğalgaz depolarını doldurmaya çalıştığı bir dönemde geldi. Almanya paniklemiş durumda. Avrupa’nın en büyük ekonomisi olan bu ülke, elektrik ihtiyacının yaklaşık yüzde 35’ini Rus gazıyla karşılıyordu. Rusya, iki gün içinde doğalgaz sevkiyatını yüzde 60 azalttı.

Almanya Başbakan Yardımcısı Robert Habeck, tedarikte sıkıntı olmadığını söylese de vatandaşlara ve sanayicilere ‘Tasarruflu olun, her bir kilovat saat çok önemli’ çağrısında bulundu. Avrupa Birliği geçen yıl, doğalgaz ihtiyacının yüzde 40’tan fazlasını Rusya’dan karşılıyordu. Ancak Ukrayna krizi sonrası yaptırımlar ve AB’nin Rus doğalgazına bağımlılığını sona erdirme kararlılığı Avrupa’yı zor bir tabloyla karşı karşıya bırakıyor.

İSRAİL GAZI ARTTIRACAK

İşte bu perspektifle Avrupa’nın yeni umudu Doğu Akdeniz doğalgazı oldu. AB Komisyonu Başkanı Ursula von der Leyen’in İsrail’den sonra Kahire’ye yaptığı ziyarette İsrail ve Mısır’ın Avrupa’ya doğalgaz satışını arttırması için mutabakat zaptı imzalandı.

Buna göre Doğu Akdeniz’de önemli doğalgaz rezervi bulunan İsrail, mevcut boru hattıyla Mısır’daki tesislere doğalgazı ulaştıracak, likit doğalgaza (LNG) çevrilerek tankerlerle Avrupa’ya ulaştırılacak. İsrail Başbakanı Naftali Bennett, anlaşmayı Twitter’dan İsrail bayrağının renklerine atıfta bulunarak “Tarihte ilk kez İsrail, Mısır ile işbirliği yaparak mavi-beyaz doğalgazı AB’ye ulaştıracak” dedi.

TÜRKİYE SEÇENEĞİ

Rusya-Ukrayna krizi ileride bir gün aşılsa bile Avrupa’nın Rusya’ya enerji bağımlılığından kurtulma planı devam edecek.

Her ne kadar AB, küresel ısınma nedeniyle fosil kaynaklı yakıtlardan vazgeçmeye hazırlansa da önümüzdeki birkaç yılda enerji ihtiyacını karşılamak için ABD’nin yanı sıra Doğu Akdeniz ve Körfez ile daha fazla işbirliği içine gireceği anlaşılıyor.

Ancak doğalgazın LNG halinde ithalatı daha pahalı. Ayrıca kapasitesi sınırlı. Avrupa’nın enerji krizi Doğu Akdeniz’de hem paylaşım, hem işbirliği arayışlarını arttırabilir. ABD, pahalı diye İsrail gazının, Kıbrıs ve Yunanistan üzerinden EastMed boru hattıyla taşınmasını reddetmişti.

AB’nin değerlendirdiği bir diğer alternatif İsrail gazının, denizaltından boru hattıyla Türkiye’ye aktarılıp karadan devam edecek hatla Avrupa’ya taşınması. Ancak projenin hayata geçirilebilmesi için öncelikle ilgili ülkeler arasında siyasi uzlaşmanın oluşması ve finansman meselesinin aşılması gerekiyor.