Avrupa çıkış yolu ararken

Başta Almanya ve Fransa olmak üzere Avrupa’nın büyük ekonomileri enerji tasarrufu yaparak kara kışa hazırlanırken bir yandan da siyaseten birlikte olmanın ve Rusya’ya karşı safları sıklaştırmanın yolunu arıyor.

PRAG BULUŞMASI

DÜN AB dönem başkanı Çekya’nın başkenti Prag’da yapılan 27 AB ülkesi ile 17 ülkenin liderinin katıldığı Avrupa Siyasi Topluluğu (AST) zirvesini bu açıdan okumak mümkün.

Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron’un mayıs ayındaki AB zirvesinde gündeme getirdiği AST’nin diyalog ve işbirliğini arttırıcı bir buluşma platformu oluşturması hedefleniyor.

Kimine göre yeni üye almak istemeyen AB, AB’den ayrılan İngiltere, yıllardır kapıda beklettiği Türkiye ve bekletmeye hazırlandığı Ukrayna gibi diğer ülkeleri yeni bir oluşumla kendine yakın tutmaya ve ortak politikalar üretmeye çalışıyor.

HEDEF ORTAK DURUŞ

NİTEKİM Fransa lideri Macron, dün zirveye gelirken hedefin Avrupa’yı etkileyen durumu birlikte okumak, strateji geliştirmek ve ‘birlik’ mesajı vermek olduğunu söyledi.

Türkiye’yi Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın temsil ettiği zirvenin en önemli başlıkları Rusya ile ilişkiler ve enerji güvenliğinin sağlanmasıydı. Zirveye Avrupa’dan Rusya ve Belarus dışında tüm ülkeler davet edilmişti. Azerbaycan ve Ermenistan ile İsrail de davetliler arasındaydı.

Katar ise Çekya’nın özel konuğu olarak davetiye almıştı.

ALTERNATİF DEĞİL

HER ne kadar AST, AB üyesi olmayan Avrupa ülkeleri için bir platform olarak düşünülse de Türkiye bu konuda net tavrını ortaya koymuş, AB üyeliğine alternatif olarak görmediğinin altını çizmişti.

Bir de zirvenin AB’nin patronajında değil, eşit ülkeler arasında bir toplantı olarak organize edildiğini de not etmekte fayda var. Katılımcılar bu durumda AB liderlerinin dikte ettiği bir şeyi kabul etmek durumunda kalmış olmayacaklar.

ENERJİ GÜVENLİĞİ

MALÛM Avrupa Birliği, doğalgaz ihtiyacının yüzde 80’ini ithal ediyor. Ukrayna krizine kadar doğalgaz ihtiyacının yüzde 40’ı Rusya’dan karşılanıyordu.

Ancak savaş nedeniyle AB’nin yaptırım kararı sonrası Rusya’nın vanayı kapatmasıyla birlikte AB yeni tedarikçilere yönelmiş durumda.

Bunların başında ABD, Norveç, Azerbaycan, Katar ve Cezayir geliyor. 2021’de Avrupa’nın Likit Doğal Gaz (LNG) ithalatının yüzde 28’ini karşılayan ABD, 2022’de bu oranı yüzde 45’e çıkarmış durumda.

ABD dünkü Prag zirvesine davet edilmezken, diğer tedarikçiler Norveç, Azerbaycan, İsrail ve Katar davetliler arasındaydı.

Soğuk bir kışa hazırlanan Avrupa, doğalgaz üreticisi ülkelerle ilişkileri sıkı tutma taraftarı. Keza Türkiye de boru hatlarının geçtiği bir ülke olarak Avrupa’nın enerji güvenliğinde önemli bir rol oynuyor.

FAHİŞ FİYAT ÇIKIŞI

AVRUPA ülkeleri enerji tasarrufu sağlamak için türlü önlemler alırken kayadan çıkarılan şeylgazı sayesinde önemli bir tedarikçi olan ABD’nin Avrupa’ya doğalgazı pahalı fiyattan satması tepki çekiyor.

Nitekim Almanya’nın Ekonomi Bakanı Robert Habeck, önceki gün bir gazeteye yaptığı açıklamada “Bazı ülkeler, hatta dost ülkeler bile bazı durumda astronomik fiyatlar istiyor” diyerek rahatsızlığını dile getirmişti. Çünkü artan enerji maliyetleri, Avrupa’nın en büyük ekonomisi Almanya’yı ciddi etkiliyor.

AST TUTAR MI

BELLİ ki, Avrupa liderleri için Ukrayna krizi ile baş etmek için AB ve NATO gibi kurumsal yapılar Rusya’ya karşı ortak bir cephe yaratmak ve yarattığı ekonomik krizi göğüslemek için yetmiyor.

Ukrayna krizi, AB’yi Avrupa sınırlarını ve nüfuz alanını yeniden gözden geçirmeye teşvik ediyor.

Öte yandan kurumsal bir yapıya sahip olması şimdilik öngörülmeyen Avrupa Siyasi Topluluğu’nun bir diyalog mekanizmasının ötesine geçip geçemeyeceği ise meçhul. Özellikle Yunanistan, Kıbrıs Rum Kesimi gibi tarafların kendilerini eşitler yerine AB üyesi olanlar, olmayanlar gibi bir konumlandırmaya gitme gayreti AST’nin içini baştan boşaltabilir.