10 maddede Libya’da neler oluyor?

2) BM’nin girişimiyle oluşturulan Libya Siyasi Diyalog Forumu, şubat ayında Cenevre’de yaptığı toplantıda milyarder iş adamı Abdulhamid Dibeybe’yi başbakan, eski Büyükelçi Muhammed Menfi’yi ise Başkanlık Konseyi Başkanlığı’na seçmişti.

3) İşte Trablus ve Tomruk diye iki kanada bölünmüş Temsilciler Meclisi yıllar sonra ilk kez hafta başı Sirte’de toplanarak önceki günkü oturumda Dibeybe’nin 26 bakandan oluşan kabinesini onayladı. Geçiş hükümetinin en önemli görevi ülkeyi 24 Aralık’ta yapılması öngörülen seçimlere hazırlamak.

4) Şubat ayındaki seçimlerde Dibeybe’nin favori adayları geçip seçilmesi sürpriz olmuştu. Misratalı bir aileden olan Dibeybe, Kanada’da mühendislik eğitimi almış, Muammer Kaddafi döneminde toplu konut projeleri de geliştiren devlete ait Libya Yatırım ve Kalkınma Şirketi’nin başındaydı.

BİRLİK SAĞLANABİLECEK Mİ?

5) Güçlü isimleri bertaraf ederek zorlu bir göreve soyunan Abdulhamid Dibeybe ve Menfi’nin ülkeyi düzlüğe çıkarabilecek sağlam bir siyasi desteği olmadığı eleştirilerin başında geliyor. Ayrıca, şubat ayında Diyalog Forumu’nda birkaç oy fazlayla seçilen Dibeybe’nin yakınlarının oy satın aldığı iddiaları da söz konusu. 

6) Petrol zengini Libya hali hazırda ordusundan, coğrafi yapısına, hükümet kurumlarından kaynaklarına kadar bölünmüş bir ülke. Bu nedenle Başbakan Dibeybe’nin devlet kurumlarını birleştirme, toplumsal barışı sağlamada ne kadar etkili olacağı, terör tehdidiyle, muhalifleriyle nasıl baş edebileceği merak ediliyor. 

7) BM’nin meşru saydığı, Türkiye’nin destek verdiği Ulusal Mutabakat Hükümeti Başbakanı Fayiz es Serrac yetkiyi Dibeybe’nin Ulusal Birlik Hükümeti’ne devredecek. Keza gayri meşru silahlı güçlerin destekçisi Halife Hafter ve destek verdiği Tobruk’ta konuşlu Temsilciler Meclisi de hükümetin kontrolü altına girecek. Ülkedeki yeni meşru siyasi yapı bir aksilik olmazsa Dibeybe hükümeti olacak.

PARALI ASKERLER NE OLACAK?

8) Libya’da çözüm sürecinde gelinen bu aşamada Birleşmiş Milletleri’n arabuluculuğu etkin rol oynadı. Ancak BM de zeminin ne kadar kırılgan olduğunun çok farkında. Bu nedenle de BM’nin Libya Özel Temsilcisi Jan Kubis, Libya siyasetinin etkin isimleri Halid Mişri, Ahmet Maytik, Fethi Başağa ve Hafter’den geçiş için destek istedi. 

9) Libya’nın en ciddi sorunlarından biri yabancı paralı asker meselesi. Türkiye, Trablus’un talebi üzerine Libya’ya askeri danışmanlık sağlarken, Birleşik Arap Emirlikleri, Rusya gibi tarafların bu ülkede binlerce paralı askeri olduğu söyleniyor. BM’nin yabancı güçlerin çekilmesi için verdiği sürenin dolmasına rağmen henüz bu çağrıya uyulmadı. 

10) Türkiye’nin Trablus hükümeti ile yaptığı 2019 tarihli Akdeniz’deki deniz yetki anlaşmasına gelince. Dibeybe, “Libya, Türkiye ile imzaladığı anlaşma sayesinde Doğu Akdeniz’deki gaz yatakları hakkından iyi bir pay kazandı” diyerek anlaşmayı destekliyor. Türkiye’nin yeni hükümetle de işbirliğinin sürmesi bekleniyor. 

Ezcümle: Libya yıllar sonra uzlaşmayı deniyor. Yerli ve yabancı sınamaları ise pek çok. Afrika’nın Avrupa’ya açıldığı, Akdeniz’in geçiş noktasında yer alan bu ülkede birlik ve beraberliğin sağlanması hem Avrupa’nın hem de Akdeniz’in istikrarı ve güvenliğine katkıda bulunabilir. Bu nedenle de desteklenmeyi sonuna kadar hak ediyor.