Esnaf sanatkarın salgın kabusu ve beklentileri

Üye odaların görüşleri alınarak hazırlanan, ilgili yerlere ve makamlara ulaştırılacak dosyada, bir bölüm esnafın işyerinin kapatıldığı, bir bölümünün çalışma alanlarının sınırlandırıldığı vurgulandı, “Diğer taraftan herhangi bir kısıtlama getirilmediği halde sosyal izolasyon nedeniyle işlerin azalmasından dolayı esnafımızın büyük çoğunluğu da işyerini açmamakta olup ticaret durma noktasına gelmiştir” denildi.

SAĞLIKTAN SONRA BİZE
Esnaf ve sanatkarların mevcut sorunlarının, ödemeler (İşyeri kiraları, çalışan ücretleri, zamanı gelmiş çek ve senet, vergi, kredi, elektrik, doğalgaz, su vb.), tahsilat, hammadde tedariki, satış (yurt içi ve dışı piyasalarında talebin düşmesi) olarak sıralanan dosyada, “Sonuç olarak dünyayı ve ülkemizi etkisi altına alan koronavirüs salgını sağlık sektöründen sonra en çok esnaf ve sanatkarlara tehdit” görüşü dile getirildi. Üyelerin gelecekte yaşayabileceği sorunlar ve beklentiler şöyle sıralandı:

İŞYERLERİ KAPANABİLİR
* İşten çıkartmalar artacaktır. * Bankalara ve piyasaya gerekli ödemeler yapılmadığından piyasada nakit likidite sorunu artacaktır. * Sürecin devam etmesiyle işletme sermayesi güçlü olan az sayıdakiler dışında birçok işyeri kapanmak zorunda kalacaktır. * Turistik bölgelerde beklenen işlerin gerçekleşmemesi durumunda otel, pansiyon, ulaşım, hediyelik eşya satışı yapan işletmeler kapatma noktasına gidecektir. * İnşaat faaliyetlerinin azalması ya da durması bir çok esnaf ve sanatkarın (mobilya, inşaat malzemecileri, mermerciler, demir işleri, elektrikçiler, PVC, tesisatçılar, emlakçılar vb.) işlerini olumsuz etkileyecektir.

OLUMSUZ ETKİLEYECEK
* Ulaşım hizmetlerine olan talebin azalmasıyla şoför olarak istihdam edilen kişilerle diğer çalışanların tamamına yakını (rehber öğretmen, servis annesi gibi) işsiz kalacak, araç sahipleri zorunlu ödemelerini gerçekleştiremeyecek. * Fuarların yapılamaması başta imalatçı işletmeler olmak üzere birçok alandaki sektörel işbirliklerini ve ticareti olumsuz etkileyecektir. * Okulların kapalı olması nedeniyle kırtasiye, servis, kantin, tekstil, ayakkabı sektörleri başta olmak üzere birçok sektör yine olumsuz etkilenecektir.

BELEDİYELERİN DİKKATİNE
* İşletmelerin sabit giderleri arasında yer alan su, katı atık, reklam tabela vb. giderleri konusunda gerekli destek ve tedbirlerin alınması. * Belediyelerden kiralanan işyerlerinin kira bedellerinin ötelenmesi. * Belediyelerin alacağı her türlü mal ve hizmetin mümkün olması durumunda öncelikle esnaf ve sanatkarlardan temin etmesi. * Salgın günlerinde fırsatçılar artmaktadır. Kayıt dışı faaliyet gösteren işletmelere karşı denetimlerin artırılması.

HÜKÜMETTEN BEKLENTİLER
* Kiracı olarak faaliyet gösteren işletmelerin 4 ay boyunca kirasını ödememesi tahliye sebebi sayılamayacağına ilişkin yapılan çalışma memnuniyetle karşılanmıştır. Ancak mevcut durumda sürecin bir süre daha bu şekilde devam edeceği öngörülmektedir. Bu durum hem esnafımızı hem de mülk sahiplerini tedirgin etmektedir. Dolayısıyla iki tarafı da rahatlatacak somut önerimiz; kirasını ödeyemediğini nesnel koşullarda belgeye bağlayan kiracı esnafımıza kira desteği yapılmasıdır.

ÜYELERİMİZ TEDİRGİN
* İşyerlerimizin zaruri giderleri arasındaki elektrik, doğalgaz, su gibi ödemeler konusunda çok ciddi beklenti bulunmaktadır. Ancak bu konuda sadece elektrik zammının yapılmayacağına dair açıklamalar vardır. Bu durum esnaf ve sanatkarımızı tedirgin etmektedir. Bu kapsamda elektrik, doğalgaz, su gibi zaruri giderlerin alınmaması.

SGK VE BAĞ-KUR ALINMASIN
* Ticaretin durma noktasına gelmesi esnafımızı en önemli gider kalemleri arasında yer alan maaş, SGK ve Bağ-Kur ödemelerini yapamayacak duruma getirmiştir. Bu konuda somut olarak çalışan maaşlarının İşsizlik Fonu’ndan karşılanması, SGK ve Bağ-Kur ödemelerinin belirli süre (ticaret normal seviyelere ulaşıncaya kadar) alınmaması. * Vadesi gelen çek-senet ile kredilerin ileri tarihe kadar faizsiz olarak ertelenmesi. * Döviz cinsi borçlar için kurların sabitlenmesi, vade uzatılması ya da faiz indirimi gibi önlemler alınması.

İCRALAR DURDURULSUN
* Önümüzdeki 6 ay içinde yaşanması muhtemel ara mamul ve ikame ürünler krizini hafifletecek potansiyele sahip KOBİ’leri rahatlatmaya yönelik KOSGEB destekleri artırılmalı ve bu kredilere erişim kolaylaştırılmalı. * İcra işlemlerinin süreli olarak durdurulması, süreç bittikten sonra devletin alacakları ile ilgili bu süreci uygulamaması.

AKARYAKITTA VERGİ İNDİRİMİ
* Esnafın tamamına koşulsuz ve minimum evrak ile faizsiz ve 1 yıl geri ödemesiz kredi verilmesi. * Ulaşım sektöründe faaliyet gösteren esnafımıza akaryakıtta KDV ve ÖTV indirimi yapılması. * Kısa çalışma ödeneğinin başvuru şartlarında bir takım iyileştirilmeler yapılmış ancak yeterli olmamıştır. Bu konudaki önerimiz başvuru şartının 3 yıldan 1 yıla düşürülmesidir. * Finansmana erişimde esnaf ve sanatkarlar için sicil affı getirilmiş olsa da bankalar tarafından henüz uygulanmamaktadır. Bu konuda yaşanan problemlerin giderilmesi için gerekli çalışmaların yapılması.

Zorlu sürecin
ilacı dayanışma

İZMİR Esnaf ve Sanatkarlar Odaları Birliği Başkanı Zekeriya Mutlu, zorlu süreçte dayanışmanın çok önemli olduğunu vurguluyor. Mutlu, tüketiciye esnaftan alışveriş çağrısında bulunuyor, “Zor dönemde birbirimize sahip çıkacak ortamı oluşturalım” diyor.

YARDIM ELİ UZATALIM
Mutlu, esnaf ve sanatkarın birbirinin müşterisi olmasını da öğütlüyor: “Sürekli tıraş olduğum berbere gittiğimde, kapalı olduğu dönemi de düşünerek üç tıraş parası ödedim. Eti kasaptan, sebze ve meyveyi manavdan, ekmeğimizi fırından alalım. Ayağa kalkmaya çalışan esnaf arkadaşımıza ilk yardım elini biz uzatalım. Böyle küçük jestler moral yükseltir, ticari sirkülasyona destek olur.”