İpek Yolu

Nasuh MAHRUKİ

İnsanoğlu tarih boyunca kah yürüyerek, kah at, deve, eşek, katır, yak sırtında ya da o zamanın koşullarının elverdiği her türlü ulaşım imkanlarıyla geçmişin ünlü ticaret yolu üzerinde yolculuklar yapmış. Adı üstünde Çin'in ünlü ipeğinden, kağıdına, porseleninden barutuna, Arap parfümlerine, Hint baharatlarından Orta Asya mücevherlerine dek geniş bir yelpaze içindeki malların ticaretinin yapıldığı bu tarihi yol, aynı zamanda Doğu ve Batı arasındaki düşünce ve felsefelerin de geçişini sağlamış. Pek çok ürünün, Çin ve Roma İmparatorluğu arasındaki bu hat üzerindeki büyük şehirlerde de ticareti yapılmış. Yolla birlikte şehirler de büyümüş.

İPEĞİN TARİHÇESİ

Efsaneye göre, bu antik rotaya adını veren ipeğin bulunuşu İ.Ö. 2500 yıllarına dek gidiyor. İpeğin Batı dünyasına ulaşması hakkında değişik hikayeler varsa da, yaklaşık olarak 5. yüzyılda Batıya ulaştığı tahmin ediliyor. O tarihten öncesinde Batı dünyası, ipeğin toprakta yetişen bir bitkiden elde edildiğini zannediyormuş.

13. yüzyıl sonlarında tarih sahnesine çıkan Marko Polo, ünlü kitabı 'Harikalar Hikayesi' adlı kitabında, efsanevi İpek Yolu'nu ve bu yolculuk sırasındaki tecrübelerini çok hoş bir dille anlatır. Ama Marco Polo'dan binlerce yıl önce bile tüccarlar, gezginler, hazine avcıları, askerler, macera arayanlar ve hacılar bu rotayı kullanıyorlardı.

İpek Yolu sözcüğü, yalnızca İpek ticaretini değil, Uzak Doğuya özgü egzotik, heyecanlı ve büyüleyici her şeyi çağrıştırıyor insana. İpek Yolu üzerindeki hakim dinler yüzyıllarca İslam ve Budizmdi, ancak Hristiyanlık, Taoculuk, Zerdüştlük, Mani dini, Mazdacılık, Konfiçyüsçülük gibi dinler de bu yol sayesinde yayılım alanı buldular. Doğu dinleri Batı, Batı dinleri de Doğu halkları tarafından tanındı. Bu yolun karakterini de, tarih içinde bu dinler kurguladı. Bu karakter öyle etkileyici ve güçlü oldu ki, bugün bile, bir kaç yıl önce İpek Yolunu develerle aşan bizim Arif Aşçı'mız gibi pek çok gezginin hayallerini, tutkularını süslemeye devam ediyor.

VE İSTANBUL’UN FETHİ

Efsanevi yol, Doğunun mistik şehirlerden ve muazzam coğrafyalarından geçiyor; Babil, Antioch, Tyre, Bağdad, Merv, Semerkand, Buhara, Kaşgar, Taklamakan çölü, Pamir dağları, Keşmir, Yarkent, Turfan, Bişkek, Alma Ata, Taşkent, Urumçi, Dunhuang, Lhanzou, Şian ve diğerleri... Her biri hakkında kitaplar yazılan bu efsane coğrafyaların oluşturduğu rotaların hepsine birden, bugün İpek Yolu adını veriyoruz. Bu yüzden İpek Yolunu sabit, tek bir hat gibi algılamak doğru olmaz, çünkü kullanılan ulaşım şekline göre kuzeyden, güneyden hatta bazen deniz üzerinden yapılan sapmalarla tamamlanmış. Bugünün gezgini, tarihi İpek Yolunda kendi nostaljisini yaşarken, kendi imkanları ve beklentilerine göre bir kaç farklı rota seçebilir.

İpek Yolunun etkisi 14.yüzyılda azalmaya başlamış ve Ticaret yollarının en batı ucunun Osmanlıların eline geçtiği İstanbul'un fethiyle artık iyice kullanımını yitirmiş. Bunun sonucunda 75 yıl içinde, Portekizli ticaret gemileri Çin'e ulaşacak ve Doğu - Batı ticaretin devamını sağlayacak yeni yollar keşfetmiş.

Hayat, bizim en iyi olmamızı değil, sadece yapabileceğimizin en iyisini yapmaya çalışmamızı ister.

Bir küçük rica

Doğaya öldürmek ya da avlanmak için değil, gözlemlemek ve belgelemek için çıkın. Üzerinizdeki kamuflaj giysileri, belinizde fişekler ve omzunuzda bir tüfek yerine, yanınızda yedek filmler ve objektifler, dürbün, fotoğraf makinası ve tripodunuzu alın doğaya çıkarken.

Evinize, doğadan kesik bir hayvan kafası, kanlı bir post ya da ölü bir hayvan yerine, onların renkli, canlı fotoğraflarını, hareketli görüntülerini getirin.

Çocuklarınıza, öldürmektense gözlemlemekten zevk almayı, sevmeyi, yaşatmayı, büyütmeyi, doğayla mücadele etmektense onunla uyum içinde yaşamayı öğretin.

Hafta sonunuzu nasıl geçirdiğiniz sorulduğunda, ‘‘öldürerek’’ demektense, ‘‘öğrenerek’’, ‘‘doğayı ve yaşamı öğrenerek’’ geçirdim demeyi seçin.

Kendinize ve doğaya bir iyilik yapın ve tüfeğinizi satıp bir fotoğraf makinası satın alın.

Dubai’de alışveriş

Bu yıl 5.si düzenlenen Dubai Shopping Festival'e katılmak için Emirates havayolları 99 dolarlık bir program hazırladı. 1-30 Mart 2000 tarihleri arasında gerçekleşecek olan festivale dünyanın seçkin markaları katılıyor. arabalar, elektronik eşyalar, kozmetik, giyim, mücevher ve aklınıza gelebilecek har şey mart boyunca Dubai'de ucuza alınabilecek. Emirates'in sunduğu 99 dolarlık program ise 5 yıldızlı otelde üç gecelik konaklama, kahvaltı, havaalanından otele ulaşım ve rehberlik hizmetlerini içeriyor. Dubai'nin kent merkezinde ve sahilde bulunan Le Meridien Jumeira Beach, Jumirah Beach Hotel, Hollyday Inn Dowtown, Sheraton Deira Otel gibi seçkin otellerde kalacak ziyaretçiler çeşitli gösterileri, geçitleri, sergileri, at yarışlarınını da izleyebilecekler.

Dünyada ve Cennette insanların hayal edebileceğinden çok daha fazla güzel şey vardır.

W. Shakespeare

nmahruki@hurriyet.com.tr

Fax: (0212) 677 04 21