Sabrın sonu...

İsteklerimize “iki tıkla” ulaştığımız hız çağında yaşıyoruz. Hızımız kesildiğinde hepimizi bir sıkıntı basıyor. Mesela şimdilerde herkes sabırsızlıkla aynı sorunun cevabını bekliyor: Ne zaman “normal” hayatımıza döneriz? Pandemi nedeniyle “çok sıkıldık, çok bunaldık” derken, yeni varyantlar vs. hayatı daha da zorlaştırdı. Şarkıda dediği gibi “biri biterken öbürü de başlar, vermesin Allah”. Böyle durumlarda, hem zorluklara “sabır göstermek” gerekiyor, hem de “sabırla çözüm yolları aramak”.

‘OL’ DEDİM, OLMADI

Sabır bize iki durumda gerekli: Sıkıntı çektiğimizde veya olmasını istediğimiz bir şeyin gerçekleşmesini beklerken. Birinde direnç, diğerinde çaba ve tatlı heyecan var... Hemen hemen her kültürde sabrı tavsiye eden atasözlerine rastlıyoruz: “Sabır acı olsa da meyvesi tatlıdır.” Sabır acıdır, çünkü insan egosu/nefsi, acelecidir. Hemen olsun, hemen bitsin ister. İnsan, her “ol” dediğinde olmadığını, “yeter” dediği anda bitmediğini yaşayarak öğrenir. Nefsine çok ağır gelse de, hiç istemese bile...

YÜKÜMÜZ AĞIRLAŞINCA

Zihnimizde “sabır” ve “tahammül” aynı kapıya çıksa da aslında aralarında anlam farkı var. Tahammülün kökünde “yük” (haml) anlamı bulunuyor. Yani tahammül, zorlukları yüklenip bir “hamal” gibi sırtında taşımak demek. Sabır ise, sadece tahammül etmekten ibaret değil; daha geniş bir anlamı var. Sabır, olumsuz koşullara karşın zihnimizi, nefsimizi olumsuz duygulardan koruyup, sıkıntıya rağmen çözüme odaklanmak demek. Ne de olsa “sabırla, koruk helva olur, dut yaprağı ipek atlas”.

SABIR SANATI

Sabır, hemen hemen tüm inançların ortak değeridir. Hatta dinin kendisi, doğrudan sabretme sanatı olarak görülebilir. Ayrıca yüksek sabır ve odaklanma gerektiren el sanatları (örneğin hat sanatı), aynı zamanda manevi eğitim olarak görülmüştür. Doğu dinlerinde sabır, merkezi bir önem taşır. Tevrat, İncil, Kuran, sabır üzerine sayısız tavsiyeyle doludur. Mesela Hz. Süleyman’ın özdeyişlerine göre “Huysuz kişi çekişme yaratır, sabırlı kişi kavgayı yatıştırır”; “Sabırlı kişi yiğitten üstündür, kendini denetleyen de kentler fethedenden üstündür”.

KESME ÜMİDİNİ

“Eğer sabreder ve takva gösterirseniz, muhakkak ki bu, (yapılacak) işlerin en değerlisidir” diyen Kuran’da sabır, sadece sıkıntılara, hastalıklara dayanmak değil aynı zamanda yılgınlık göstermemektir... Sabır, vazgeçmemek, “kadir Mevla’dan” ümidini kesmemektir. Şikâyeti ve sızlanmayı terk edip Hz. Eyüp gibi sabırla dua etmektir. Hz. Peygamber de sabrın kişiyi manen olgunlaştıran bir haslet olduğunu hatırlatır: “Kimseye sabırdan daha hayırlı ve daha geniş bir ikram verilmemiştir.” Sabır, başkalarının hatalarına anlık tepki vermemek anlamı taşır. Ayrıca kendini yanlış davranışlardan alıkoymak, sabırla mümkündür. Beklenmedik koşullara uyum sağlamak için de sabırlı olmak gerekir.

SABREDEN DERVİŞ

“Sabreden derviş, muradına ermiş” sözündeki “murat”, manevi olgunlaşmadır. Yunus “Derdine sabretmeyen yolda kalagan olur” derken Mevlânâ, “Sabır, gönül ferahlığının anahtarıdır” demiş. Ama tüm bunların dışında, maddi başarı için de sabır gerekir; yani sabırla çalışmak. Sabır, yakınmak yerine çözüm arayıp daima ileri bakmaktır. “Hepsi olur, hepsi geçer” diye özetlemiş eskiler. Baksanıza salgınla iç içe bir ramazanı daha geçirdik. Güzel günlere inanarak, sabırla çözüm üretmeye devam... Ne demiş atalar: “Sabreyle işine, hayır gelsin başına.”

SABIR AYI RAMAZAN

Konu sabır olduğunda, bir müslümanın hayatındaki en öncelikli ibadet, ramazan orucudur. Çünkü orucun kendisi başlı başına “açlığa susuzluğa tahammül; asabiyete sabır” göstermektir. Oruç, karanlıkta başlar, hava kararırken biter. Yani oruç, karanlığı sabırla aydınlatmaktır: Sahurda iftarda evlerde yakılan ışıklar, minarelere gerilen mahyalar gibi... Oruç birkaç gün değil, 30 gündür. Ne var ki sabır bu uzun süreyi gönül rızasıyla geçirmeyi sağlar. Ramazan ayrıca Kuran’ı baştan sona sabırla okumaktır. Oruçta, sabrın sonu iftar neşesi, ramazanda sabrın sonuysa bayramdır.

BİR AYET

Asıl iyi olan... zorda, hastalıkta ve savaş alanında sabredenlerdir. (Bakara, 177)

BİR HADİS

Namaz bir nurdur, sadaka bir burhandır, sabır bir ışıktır. (Müslim, Tahâret, 1)

ESMA-İ HÜSNA
Es-Sabur

Çok sabırlı ve temkinli olup kızgınlıkla muamele etmeyen.