Kahramanlar geçidi

Tabii milyonların aklında, gönlünde iz bırakarak. Elbette bunun nedeni, sadece canlandırdığı kahramanlar değil, o rolleri taşıyabilmek için gösterdiği üstün çabaydı aynı zamanda. Geçirdiği nice kazalara rağmen her defasında ayağa kalkıp özveriyle kamera karşısına geçmesiydi... Üstelik Türkiye’nin en çalkantılı dönemlerinde bile, hiçbir “mahallenin” kayıtlı elemanı olmadan ve her çevreden saygı görecek şekilde durmayı bildi. Kimileri onu kıyasıya eleştirse de ismi hiçbir zaman göz ardı edilmedi.

TARİHTEN SİNEMAYA

Cüneyt Arkın’a şöhret getiren filmler içinde tarihi kahramanlık öyküleri ayrı bir yer tutar. Canlandırdığı Battal Gazi, Ebu Müslim Horasani ve Selahattin Eyyubi, İslamiyet tarihinin önemli kişiliklerindendir. Gerçi onun filmlerinde bu isimler, halk kültüründeki efsanevi yönleriyle anlatılırlar. Örneğin Selahattin Eyyubi, saltanat makamını bırakıp gizlice düşman kampına sızar; Haçlı ordusunun ikmal hattını tek başına çökertir... Çifte demiri de ipek perdeyi de tek kılıç darbesiyle ikiye ayırır... Üstelik yeri gelir, düşmanını tedavi eden bir hekim olur.

ORTAK BİLİNCİN MİMARLARI

Elbette bu heyecanlı maceraların birebir karşılığını tarih kitaplarında bulmak mümkün değil. Ama sinemanın, televizyonun, çizgi romanların olmadığı eski devirlerde, geniş kitlelerin “süper kahramanları” işte bu isimlerdi. Hemen her medeniyet, ideallerini kahramanlar üzerinden anlatmıştır. Kitleler onlardan ilham alır. İslam kültüründe de iki kahraman tipi öne çıkar: Yiğitler (gaziler) ve erenler (veliler). Bu iki kimlik bazen tek bedende buluşur ve günümüz ifadesiyle bir “süper kahraman” ortaya çıkar.

GAZİLER VE KURTARICILAR

İnanç tarihinin ilk “süper kahramanlarından” biri Hz. Davud peygamberdir. İslam medeniyetinin ilk büyük gazileriyse Hz. Hamza ve Hz. Ali... “Şah-ı merdân” Hz. Ali’nin sayısız menkıbesi, gelecek kuşakların yiğitlerine ilham vermiştir. Öyle ki destanlara göre sonraki kahramanların atları bile onun atı Düldül’ün soyundan gelmedir. İslamiyetin yayılma sürecinde öne çıkan kahraman ise Battal Gazi’dir. Onu, Dânişmend Gazi ve Sarı Saltuk gibi efsanevi isimler takip eder. Osman Gazi’yle devam eden bu geleneğin çağımızdaki kahramanı ise elbette tüm silah arkadaşlarıyla birlikte “Gazi” Mustafa Kemal Atatürk’tür.

GÜNÜMÜZ KAHRAMANLARI

Günümüzde “kahramanlık” kavramı farklı bir boyutta. Artık sadece cephedeki askerler değil, doktorlar, hemşireler, ilk yardım görevlileri, hayatını tehlikeye atan itfaiyeciler de “kahraman” sıfatını kazanıyorlar. Ayrıca, insanlığın temel sorunlarına çözüm üreten biliminsanları... Hatta bir bölgenin kalkınmasına öncülük eden işinsanları, yöneticiler... Ve hayatlarını yardım faaliyetlerine adayanlar... Ne var ki çağımızın beklentisi bunlarla sınırlı değil. Başarılı ama kibirli karakterler medyada ilgi çekse de zamanla gözden düşüyorlar. Toplum, çağdaş kahramanların başarıya rağmen alçakgönüllü, samimi kişiler olmalarını bekliyor.

*

Gerçek kahramanlarını unutan ve tüketen bir medeniyet, günün birinde kendini de tüketir. Gelin bizler, samimiyet ve dürüstlükle ulaşılan her türlü başarıyı takdir edip destekleyelim. Göz önünde veya “görünmez” tüm kahramanlarımıza hak ettikleri değeri verelim. Hem hayattayken hem de terk-i diyar ettiklerinde... Onlara da bize de yakışan budur.

SINIRLARI AŞAN BATTAL GAZİ

Cüneyt Arkın’ın pek çok kez canlandırdığı Battal Gazi gerçekten yaşadı mı, yoksa hayal ürünü müydü? Erken devirde Mersin–Malatya hattı, Müslümanlarla Bizans arasında sıkça el değiştiren bir sınır (sugûr) bölgesiydi. Battal Gazi, muhtemelen işte bu bölgede yaşamıştı. Ama asıl şöhretini 714–740 yıllarında Bizans’la, Batı Anadolu’da yapılan savaşlarda gösterdiği kahramanlıkla kazandı. Hem Bizanslı, hem Müslüman tarihçilerin verdiği bilgilere göre büyük ihtimalle 741 yılında, adını alan Seyitgazi’de (Eskişehir) çarpışırken şehit düşmüştür. Yani gerçekten yaşamış bir kişiydi.

*

Tarihi kaynaklar Battal Gazi’nin aslen Arap olmadığına dair işaretler barındırsa da etnik kökeni hakkında kesin bilgi yoktur. Ancak ona en fazla sahip çıkanın Anadolu Türkleri olduğu şüphe götürmez. Öyle ki onun kahramanca hikâyelerini anlatan eserler, Türk halk edebiyatında “Battalname” adıyla başlı başına bir tür oluşturur. Seyyid Battal Gazi türbesi etrafında kurulan külliye, günümüzde de Seyitgazi’nin önemli ziyaret noktasıdır. Onun adını taşıyan bir diğer ilçeyse Malatya’da Battalgazi’dir.