En doğru meslek

Milyonlarca üniversite adayının, YKS tercih listelerini 5 Ağustos’a kadar tamamlamış olması gerekiyor. Günümüzde meslek ve eğitim seçiminde öncelik, mezuniyet sonrası iş olanakları. Tabii iş bulsanız bile, bu meslekten ne kadar para kazanacağınız da belirleyici. Tıp, çevrebilimleri, veterinerlik, ayrıca askerlik ve polislik gibi mesleklerde, maddi kazanç beklentisinin ötesinde ideallerin payı büyük. Tabii bir de sanat ve spor gibi özel yetenek gerektiren meslekler var.

MESLEK SEÇMEK GEREKLİ Mİ

İslam medeniyeti, meslek sahibi olmaya büyük önem vermiştir. Çok farklı geçim vasıtaları olduğuna işaret eden Kuran şöyle der: “Herkes, kendi mizaç ve meşrebine göre iş yapar (İsra, 84)”. Alimler kimi mesleklerin insanlığın devamı için “farz-ı kifaye” olduğunu vurgulamıştır. Cahiz (ö.868), insanların farklı özellikler ve yeteneklerle yaratılmış olması sayesinde medeniyetin mümkün olduğunu hatırlatır: “Aksi düşünüldüğünde herkes en iyisi olarak görülen bir meslek veya iş grubunu tercihe yönelir” ve diğer gerekli işleri üstlenecek kimse kalmazdı.

PARA KAZANMAK YETMEZ Mİ

İslam’da belirli bir meslek aracılığıyla para kazanmak makbul görülmüştür. Resulullah bir hadiste şöyle der: “Kesinlikle hiç kimse elinin emeğinden daha hayırlı bir yemek yememiştir. Allah’ın peygamberi Dâvûd da kendi elinin emeğini yiyordu.” Bu hadiste Hz. Davud’un anılmasına sebep olarak alimler şu rivayeti aktarmışlardır: Kral olan Hz. Davut, tüm ihtiyaçlarını devlet hazinesinden karşılarmış. Cebrail’in onun bu halini kınaması üzerine Davut Peygamber, Allah’a dua etmiş. Kendisine gelen vahiyle demircilik mesleğini ve zırh yapımı sanatını öğrenmiş. Yani ne maddi imkânlar ne de manevi mertebe yeterli olmamış, Hz. Davut’un bile “elinin bir meslek tutması” beklenmiştir.

MESLEĞİNDE NE KADAR İYİSİN

Hangi meslek olursa olsun yapılan işin en iyi şekilde yapılması gerektiğini vurgulayan Hz. Peygamber, helal kazanç elde edilen hiçbir mesleği hor görmemiş; uzmanlığa daima saygı göstermiştir. Ayrıca gençlerin yeteneklerine uygun işlere yönlendirilmesini tavsiye etmiştir. Üzerinde en fazla durduğu konuysa dürüstlüktür.

*

Meslek ahlakı ve adabı, İslam insancının temel taşlarındandır. Sözünde durmak, yalan söylememek, müşteriyi aldatmamak, rüşvetten ve kayırmadan kaçınmak gibi erdemler her mesleğin vazgeçilmez doğrularıdır. Bu anlayış, mesleki yeterlilik yanında ahlaki yeterliliği hedefleyen fütüvvet/ahilik teşkilatını doğurmuştur. Öğretmenlikten doktorluğa kadar pek çok mesleğin “etik” ilkeleri zamanla yazılı hale gelmiş, bu esaslara aykırı davrananlar meslekten menedilip ceza almışlardır.

NE YAPARSAN YAP

Meslek seçiminin, hayattaki en önemli aşamalardan biri olduğu aşikâr. Ama seçtiğiniz veya “yerleştirildiğiniz” meslek ne olursa olsun işin esası, gönüllülük. Çünkü rıza ile yapılmayan her iş eninde sonunda memnuniyetsizliğe yol açıyor. Hem yapanda hem yaptıranda... “İyi insan” olmadıkça, en iyi bölümü bitirip en kazançlı mesleği yapsanız ne fayda?

*

Gelin meslek tercihini ve gelir beklentisini, hayatın yegâne anlamı gibi görmekten kaçınalım. Gençlere her işte önceliğin dürüstlük, iç huzuru ve işini iyi yapmak olduğunu hatırlatalım. Unutmayalım ki eğer saadet, sadece mevkiiyle, parayla gelseydi başarılı ve zengin olanların hiç derdi tasası, hiçbir gönül sıkıntısı olmazdı.

PADİŞAH BİLE OLSAN

Kuran’da adı geçen peygamberler, ayrıca bazı mesleklerin piri olarak anılmışlardır. Örneğin ilk çiftçi, Hz. Âdem’dir. Pek çok peygamber çobanlıkla anıldığı gibi Resulullah da çocukluk ve gençlik yıllarında çobanlık yapmıştır. Ancak Hz. Peygamber’in esas mesleği ticaretti. Hz. İdris terzilerin, Hz. Nuh gemi yapımcılığının, ayrıca Hz. Zekeriyya ile birlikte marangozların piri olarak kabul edilmiştir. Hz. Zülkifl fırıncıların, Hz. Yunus balıkçıların, Hz. Üzeyir bahçıvanların, Hz. Lokman eczacıların ve doktorların piriydi. Aynı şekilde Hz. İsa da doktorların piri sayılırdı.

*

Bu doğrultuda Osmanlı padişahlarının da mutlaka bir meslek sahibi olmalarına özen gösterilmiştir. Bunlar arasında hattatlık ve süsleme sanatları başta gelirdi. I. Mehmet, yay ve kiriş yapımcısı; Yavuz Sultan Selim ve oğlu Kanuni Sultan Süleyman gayet mahir kuyumculardı. II. Abdülhamid ise mobilya ve işleme sanatında usta bir zanaatkârdı.