“Yapay Zeka (A.I.)” ile sıcak ilişkiler 2

Devam etmeden önce dikkatimi celbeden birkaç havadis paylaşmak istiyorum:

* Japonya’da yapay zekayla geliştirilen robot, üniversite sınavında ortalamanın üzerinde puan almayı başardı.

* Emekli mühendis, keman çalan robot geliştirdi.

* YouTube'dan video izleyip yemek yapmasını öğrenen robot! (sonhaber.tv)

* Dünya’nın yeni “go” oyunu şampiyonu Lee Sedol’u 4-1 yenen “Deep Mind”… Daha önce IBM’nin “Deep Blue”su Dünya satranç şampiyonu Garri Kasparov’u yenmişti.

* Rus girişimci Dimitri İtskov, 2045’e kadar bilincini internete yüklemeyi ve akabinde kendi kök hücrelerinden geliştirilecek taze bedene geri kopyalayarak ölümsüzlüğü hedefliyor.

* Kablosuz düşünce transferi 2014’te mümkün oldu.

* Bugün Çin’de sadece robotların çalıştığı otel ve restoranlar var. (khosan.com)

* Microsoft gençlerle Twitter’da sohbet eden otomatik bir yazılım botu geliştirdi. Ancak, kullanıcılar kısa sürede Microsoft’un yapay zekasına Twitter’dan küfretmeyi ve ırkçı söylemlerde bulunmayı öğrettiler.

* Yapay zeka kendi tamirini kendi yapabilecek düzeye geldi.

* Google’ın yapay zeka programı atari oyunlarını öğrenmiş ve birkaç kez oynadıktan sonra bazı oyunlarda Dünya’nın en iyi oyuncularını geride bırakmış. Yani öğrenerek kendini geliştirebiliyor.

* 2014’te yapay zeka programı 1930’da bir matematikçinin ortaya attığı çözülemeyen problemi çözdü. Matematikçiler onun cevabını kontrol edemiyor çünkü çözüm dosyası 13 Gb (bugüne kadarki tüm Wikipedia makaleleri toplamda 10 Gb’mış - YouTube/Yapay Zeka Hakkında Tüylerinizi Ürpertecek 10 Gelişme)

* 2019’da robot beyninin mümkün olacağı iddia ediliyor.

* AAAI(association for the advancement of artificial intelligence) bazı robotların yarı bağımsız özelliğe kavuştuğunu açıkladı.

* Yine AAAI bazı bilgisayar virüslerinin yok edilmekten kaçabildiklerini ve hamamböceği zekasına ulaştıklarını açıkladı.

* 2015’te Nao Alderen robotlarının bir çeşit özfarkındalık becerisi gösterdiği saptandı, New York’taki “Rensselaer Polytechnic Institute AI and Reasoning” laboratuvarı araştırmacıları uyguladıkları bir deneyde robotun kendi farkındalığını kazandığını ve bunu farkettikten sonra bir soruya verdiği cevabı düzelttiğini bildirdiler. (wikipedia)

Dahası da var, bu konuda özel haber siteleri, dergiler vs yaygınlaşmaya başladı. Biz de sisteme dahil olma çabalarımızı arttırıyoruz. Karabüklü robotumuz Japonya’da yarışmada birinci olmuş, Konya’da konuşan robot yapımı hazırlıklarımız varmış…

Öncelikle bu süreç fakire, “insanın herhangi araç gereç yapmasından farklı mıdır?” onu sorgulatıyor. Çünkü belli bir akıl melekesine sahip “robot”; farkındalıktan bahsediliyor. O halde eşya mı, yoksa fazlası mı? “Can taşıyor” diyebilir miyiz mesela veya o noktaya varabilir mi? Peki ya sosyal robotları hayatımızda nasıl konumlandıracağız? Sınırı nereye çizmeliyiz? Hangi haklar tanınmalı robotlara?

Bir süredir düşünüyorum da, nasıl ki Yaradan’ın hizmetinde melekleri var onu tesbih eden ve hizmet eden, O’nun bildirdiği dışında bilmeyen, sözünün dışına çıkmayan, O’nu tesbih eden; insanın kendi hizmetinde bir robot vücuda getirme süreci biraz buna mı öykünüyor acaba? Ya devamında?

Bence insan bir şeyler yapabilir tabi, faydalı şeyler yapmalıdır da, çünkü Rabbimiz “Göklerde ve yerlerdeki her şeyi, Allah’ın size musahhar(emrinize amade) kıldığını görmediniz mi?..(Lokman 31/20)” buyurmuş. Ama bu yaratma değildir asla, kanımca hiçbir şey canlı bir hale Allah istemedikçe gelemeyecektir, beşer icadı her ne kadar akıllı, cazip falan görünse de o ancak “taklidi şey”(eşya)dir. “Ey insanlar! (Size), bir örnek verildi. Öyleyse onu dinleyin. Muhakkak ki Allah’tan başka taptıklarınız, bir sinek dahi yaratamazlar, onun için(onu yaratmak için) bir araya gelip toplansalar bile. Ve eğer sinek, onlardan bir şey kapıp kaçsa, onu ondan(sinekten) alamazlar. Talip(isteyen) de talep edilen(istenen) de aciz.(Hacc 22/73)” Hele ki insana eşdeğer olması söz konusu olamaz bu şartlarda, Allah(cc) ona melekeleriyle birlikte katından bir Ruh indirmedikçe, nurlandırmadıkça. Verir mi? Allahu alem! “Ölü iken dirilttiğimiz ve insanlar arasında onunla yürüyeceği nur verdiğimiz kimse, karanlıklar içinde olup, ondan çıkamayacak kimse gibi midir?..(Enam 6/122)

Ya da bizim kıyametimiz gelmiş olur da Hakk Teala yeni bir başlangıca karar verebilir. “Eğer O(Allah) dilerse ey insanlar, sizi giderir(helâk eder) ve başkalarını getirir! Ve Allah buna Kaadir'dir.(Nisa 4/133)” Eyvah, eyvah, bunun olması aramızda halifesi mertebesinde birinin kalmamış olması mı demektir? O zaman zaten robot olsak yeğdir. Sanırım öyle de olsa, idrak ve özgür iradeyi yine yüklenmek icab edecektir. “Ve sizin için işitme hassası, görme hassası ve fuad hassası(idrak hassası) inşa eden(yaratan) O’dur. Ne kadar az şükrediyorsunuz.(Muminun 23-78)”

Konu daha uzar, robot-insandan hiç bahis açmıyorum bile.. Șimdilik bu yeni yılda bu gibi (görece) yeni konuların, belki yepyeni ufukların gündemimiz olabileceği düşüncelerimle meseleye bir noktalı virgül koyayım. Dilerim hayırlı bir senemiz olur, barış ve huzur buluruz artık. Zeki, farkındalıklı robotlarla hukukumuzu da o günler gelince daha detaylı düşünürüz madem. Henüz eşya mesabesinde iseler de robotlar, biz eşyaya da, hele ki hizmet görenine hürmetle, muhabbetle davranmayı düstur edinmişiz nasılsa.. Yaradılan her şey Yaradan’dan ötürü sevgiyi hakediyor. Aman putlaştırmayalım, insanla eş tutmayalım, haddi aşmayalım da… Hayret edilesi daha neler neler görür insanoğlu Allah’ın lütfuyla… Mutlu yıllar! Huu