×
Futbolumuzun yangını büyürken, raydan çıkan atamalar hakemler arasında huzuru kaçırıyor, adaleti sorgulatıyor, camia içi birliktelik yıpranıyor. Ortalığı ayağa kaldıran Konyaspor-Galatasaray ve Alanyaspor-Fenerbahçe maçlarının ardından milli araya girilmişti ve dönüş sonrasındaki 15 günlük sıcak periyoda bakıldığında adalet terazisinin iyice şaştığını görmek mümkün. Bu sadece hakemler için değil, 19 kulüp kanadında da sinir uçlarıyla oynamak anlamına geliyor.
FARKLI STANDARTLAR
Önemli hatalar yapan hakemlerin cezasız kalıp görev aldığını görmek hem bekleyen hakemleri hem de kulüpleri öfkelendiriyor. Hatta bariz hatalı kabul edilen bir karar, MHK’nın o hakeme hemen görev vermesiyle akılları karıştırıyor, sonraki maçlarda karar standardı açısından farklı yorumlara çanak tutarak yeni tartışmalara zemin hazırlıyor.
ALi ŞANSALAN’A 15 GÜNDE 5 GÖREV
MHK tarafından Riva’da başka, Beinsports ekranında bambaşka değerlendirilen Galatasaray-Adana Demirspor maçındaki pozisyonların mimarı Ali Şansalan-Bahattin Şimşek ekürisinin karnesi ilk örnek. Emre Akbaba ve Adekugbe’ye çıkmayan kırmızı kartlar bence net olmakla birlikte, Ali Şansalan son 15 günde 2 VAR, 2 AVAR ve Karagümrük-Ümraniye maçıyla 5. göreve “Merhaba” dedi. Son olarak Sivasspor-Trabzonspor’a atanan Bahattin Şimşek de öncesinde 1 düdük 2 VAR olmak üzere toplam 4 görevle taçlandırılmış oldu. Hatta 12 Nisan’daki Eyüp-Gençlerbirliği maçında kura çekmişler, bu kez Bahattin Şimşek sahada, Ali Şansalan Riva’daydı.
KARAOĞLAN SON 7 HAFTADA 6 MAÇ YÖNETTi
Çok az sayıda maç tecrübesiyle Spor Toto 1.Lig’den Süper Lig’e çıkarılıp FIFA kokartı takılan hakemlerimizin hazin durumunu istatistiklerle önceki yazımda belirtmiştim. Beğendiğim hakemlerden Abdulkadir Bitigen’in Karagümrük-Fenerbahçe maçındaki kötü yönetimine rağmen Alanyaspor-Galatasaray maçında görevlendirilmesi; medyada çok yer bulan Samsunspor-Tuzlaspor maçında Hüseyin Göçek’in 90+8’de protokolle ve oyun kurallarıyla izahı zor gol iptalinden sonra Fenerbahçe-Ankaragücü ve Kayserispor-Kasımpaşa maçlarına atanması; Galatasaray-Başakşehir maçında penaltı ve gol hataları sonrası Kadir Sağlam’la Özgür Yankaya’nın; son 7 haftada 6 düdük çalan Atilla Karaoğlan’ın siyah beyaz hatalarına rağmen devamı... Her kategoride örnek çok.
ÖDÜL/CEZA SiSTEMiNiN BiR STANDARDI VAR MI?
Her hafta en azından birkaç başarılı performansı alkışlardık. Hafta sonundaki 7 maçtan ne yazık ki alnının akıyla çıkan bir hakem bulamadık. VAR kararları ve çıtası ise tamamen kontrolden çıktı. Bir zamanlar “Her kritik kararda hakem mi çağrılır, Türk işi VAR’dan uzaklaşmak gerek” eleştirisinde bulunur ve IFAB protokolüne bağlı kalma gerekliliğini dile getirirdik. Bugün ise maçlarda VAR’ın müdahale etmesi için saha kenarında cenaze arabasının hazır tutulmasını ve futbolcunun ölmesini bekler boyuta geldik!
DÜNYA HAKEMLİĞİNDE DE SORUNLAR BİZE YAKIN
Her ne kadar fecaat noktasında olsak da dünya hakemliğinde de sorunlar bize yakın. Hakemlerin ve kurulların hırpalanmadan ‘kurtarma’ nedeni, Avrupa’daki futbol kültürünün hakeme bakışı. UEFA Hakem Komitesi Başkanı Roberto Rosetti, elit hakem seminerinde “Herkes VAR’a sırtını dayadı, hakemlik yapmayı unutur hale geldi” derken UEFA VAR sorumlusu İspanyol Carballo da “Hiçbiriniz kariyerinizi VAR’a borçlu değilsiniz. Aranızda VAR sayesinde elit hakem seviyesine yükselen oldu mu? Çok zor duruma düşerseniz VAR imdada yetişir. Hatta çok kolay çaldığınız bir penaltıya dahi müdahale etmez. Ancak size de çok basit penaltı asla çaldırmaz” açıklamalarını yaptı.
HOWARD WEBB ÖZÜR MAKİNESİNE DÖNDÜ
Keza ya İngiltere’de olanlar? PGMOL (Profesyonel Hakem Şirketi) Direktörü Howard Webb, tam anlamıyla özür makinesine döndü! Brighton Kulübü’nden bu sezon üçüncü kez özür diledi. VAR’da çizgi çekilmeyen ofsaytlar, yanlış oyuncudan çizilenler, atlanan bariz penaltılar, gözden kaçan elle oynamalar...
HAKEM YETİŞTİRMEK HAYAL OLDU
1- Koltuk kaygısının bilimden üstün geldiği bir ülkede hakem yetiştirmek de zor. Son 23 yılda 18 MHK değişti. 1 sezon bile görevde kalması meçhul kurulların günü ve kendini kurtarma hamleleri. MHK’larla birlikte değişen ve hakem keşfetmenin ilkokulu olan İl Hakem Kurullarının önemini kavrayan var mı acaba TFF’de?
EN TEMEL HATA TECRÜBE KAVRAMININ YOK SAYILMASI
Yayıncı kuruluşta bilgilendirme ve şeffaflık adı altında MHK’ya program yaptırılmasına ilk günden bu yana karşıyım. Hatta MHK danışmanı Hugh Dallas da en başından itibaren tepkiliydi. Premier Lig ve Bundesliga örneklerindeki gibi elzem durumlarda internet sitesi üzerinden skandal pozisyonlara dair açıklamalar yapılabilir.
1- Futbol kültürü olmayan ülkenin hakemler üzerinden yargılanmasına bir de bu yolla çanak tutulması.
2- Sosyal medyadan, TV kanallarından ve gazete köşelerinden infaz mekanizmasının çok sert işlediği bir mesleğin kendi kurulu tarafından kamuoyu önünde eleştirilmesinin hakemlerde olumsuz etkileri.
3- Dört haftada biriken tartışmalı pozisyonların 1 saate sığdırılmasında hangi hakemlerin kurtların önüne atılacağının yarattığı gerilim ve standartsızlık,
4- MHK’nın ‘periyodik hesap verme’ algısıyla yıpratılması.
5- MHK’nın hakemini hem eğiten hem atayan hem eleştiren makam konumuna alenen evrilmesinin sakıncası.
YÖNETiCiDEN ZiYADE BiR MEDYA MENSUBU GiBi KONUŞUYOR
MHK Danışmanı Hugh Dallas ve Başkan Lale Orta’nın ‘Kuralına Göre’ programını izlediğimden bu yana içimi kemiren nokta tavır ve üslup.
Sağ olsun sayın Orta’nın da ateşe benzin dökmesiyle futbol kültürümüzün dinamiklerine uygun şekilde ilerliyoruz.
Önce durum tespiti yapalım:
1- KAP bildirimi rakamlarına göre 4 büyüklerin Mayıs 2023’e kadar toplam borcunun 20 milyar TL’ye yakın olduğu belirtildi.
2- Tribünlerdeki seyirci sayısı, milli araya girmeden önceki 7 maçın toplamında 75 bini ancak buldu. İyi gün dostu olan seyirci profiline ülkenin ekonomik şartları da eklenince 1000 taraftarı bulmayan Süper Lig maçları izlendi
YAŞANANLAR 'YOK' SAYILDI
3- Süper Lig ve TFF 1.Lig’de 30’a yakın kulüp, taraftar olaylarından ve çirkin tezahürattan ceza aldı.
4- Premier Lig’de toplu itiraz görüntüsünün sert yaptırımlarla engellenmesi, Süper Lig’de de Aralık 2022’de talimata girmişti. Ancak güzelim uygulama, hakemlerin raporları dikkate alınmayarak ilk haftadan taca çıkarıldı. F.Bahçe-Konyaspor ve Giresunspor-Kayserispor maçlarında sahada gördüklerimizin, hakemlerin yazdıklarının PFDK tarafından yok sayılması şaşırtıcı olduğu kadar üzüntü vericiydi.
5-
VAR Light’ sistemi, 17 Kasım 2020’de FİFA İnovasyon Çalışma Grubu’nda gündeme gelen konulardan biriydi. O dönem FİFA ve İFAB yönetimlerine sunulması yönünde karar alınmıştı. ‘VAR Light’ entegrasyonu hakkında FİFA yeni bilgiler paylaştı.
YENi YAPI DENENECEK
VAR sistemini uygulayacak kaynaklara sahip olmayan maçlar için dünya genelinde kullanıma geçilebilmesi amacıyla yeni bir yapının denenmesi onaylandı. Kısacası, daha ekonomik ve portatif bir VAR sistemi geliyor. TFF 2. Lig ve TFF 3. Lig kategorilerinde dahi kullanmaya fırsat sağlayabilecek, TFF’nin Riva merkezindeki gibi merkezi üs ve statlarda özel teknik alt yapı gerektirmeden kullanılabilecek bir sistem.
MALiYETi BELiRLENDi
Mevcut VAR sistemine göre elbette görüntü sayısı, açısı, çözünürlük gibi konularda potansiyel kalite düşüşü muhtemel. Tüm paydaşlarla VAR protokolü ve prosedürleri gözden geçirilecek. Çalışma grubu öncelikle maliyet kalemlerini belirledi ve kurulum için minimum gereksinimlere dair görüşlerini paylaştı. Ayrıca Asya Futbol Konfederasyonu, Fransa Futbol Federasyonu ve UEFA, çalışma grubuna daha uygun maliyetli VAR teknolojisi ile çevrimdışı testlerden elde ettikleri sonuçları paylaştı. Çalışmalar ilerledikçe sonuçları paylaşılacak.
OYUN KURALLARINDA YAPILACAK DEĞiŞiKLiKLER HAFTAYA AÇIKLANACAK
iFAB, Londra’daki 137. Yıllık Genel Toplantısı’nda oyun kurallarında önerilen değişiklikleri onayladı. İngiltere Futbol Federasyonu Başkanı Debbie Hewitt’in başkanlık ettiği ve FİFA, İngiltere, İrlanda, İskoçya, Galler futbol federasyonları ve İFAB temsilcilerinin katıldığı toplantıda, statlarda taraftarlarla iletişimi daha fazla geliştirme kararı alındı. Yıllık Çalışma Toplantısı’nda gündeme gelen VAR kararlarının canlı açıklanması ile ilgili 12 aylık deneme, Fas’ta 2022 Dünya Kulüpler Kupası ile başlamıştı. Mayısta Endonezya’da düzenlenecek olan U20 Dünya Kupası’nda da uygulanacak. Oyun kurallarındaki değişikliklerin detayları önümüzdeki hafta açıklanacak.
TESTLER DEVAM EDECEK
Hatta kış transfer döneminde LaLiga, Serie A, Bundesliga ve Ligue 1’deki toplam 78 takımın harcadığı parayı tek başına geçen Chelsea’de teknik direktör Graham Potter’a yapılanları görünce şükür eder noktadayız! Alanyaspor yönetimine ve eski teknik direktörleri Francesco Farioli’ye teşekkürler.
ÖLÜM TEHDİDİ ALIYORLAR
Potter, onca transfere rağmen kötü gidişat nedeniyle kendisine ve ailesine gelen tehditlerden akıl sağlığını korumaya çalıştığını açıkladı. Yakın zamana kadar bu konuda muzdariplerden biri de Mikel Arteta’ydı. Şampiyonluk kelimesini unutan Arsenal’i mutlu sona adım adım yaklaştıran İspanyol teknik adamın Aralık 2019’da takımın başına geçtikten sonraki süreci de benzerdi
ARTETA'DAN POTTER'A DESTEK: BOYUN EĞME
Potter’ı gayet iyi anlayabildiğini belirten Arteta, “Tehditlerin seni yok etmesine asla izin verme! Bu sektörün yarattığı baskıya alışkınız. Empati kuruyorum çünkü acı çekiyorsun, o günleri nasıl yaşadığını biliyorsun. Gerçek şu ki; topun filelere gitmesi gerekiyor. Ancak, kontrolünüzde olmayan ve birçok bileşene sahip bir oyun için ailenizin, sevdiklerinizin hayatını mahvedemezsiniz. Bir futbol maçını kazanamıyorsunuz diye hayatlarının bu kadar olumsuz etkilenmesini hak etmiyorlar” şeklindeki açıklamasıyla İngiltere’de manşetlerdeydi
AVRUPALILARI KENDİMİZE Mİ BENZETTİK?
Sezonun yarısını geçtik.Önceki yıllara göre farklı bir tablo söz konusu. Premier Lig, örneğine pek rastlanmayacak sayıda değişime gitti. Ada’da 8 takımda 16 teknik adam değişimi yaşandı.
Sezon başlamadan önce, 28 Haziran 2022 tarihinde “Rüyalar Gerçek Olsa” başlığıyla kaleme aldığım yazıda Premier Lig’de uygulanan bir ceza sisteminden bahsetmiştim. Hakeme agresif ve toplu şekilde itiraz eden oyuncuların kulübüne “çirkin görüntü” başlığı altında kesilen cezaların, bu manzaraların gediklisi Süper Lig’de acilen devreye alınmasını önermiştim.
1 ŞUBAT’TA REViZE EDiLDi
8 Aralık’ta toplanan TFF Yönetim Kurulu, konuyla ilgili olarak Futbol Disiplin Talimatı’na 40/A maddesini ekleyerek 20 Ocak’ta yürürlüğe girmesi yönünde karar almıştı. 1 Şubat’taki toplantısında revize edilen karar, MHK seminerinde hakemlere verilen talimatla uygulanmaya başlandı. “Müsabaka öncesi, sırasında veya sonrası aynı takımdan 3’ten fazla futbolcunun, görevlinin veya yöneticinin birlikte hareket ederek protesto amaçlı ve müsabakanın gereği gibi devamına mani olacak şekilde hakemin veya diğer müsabaka görevlilerinin etrafını sarması, hakemin ve diğer müsabaka görevlisinin uyarısına rağmen eylemlerini devam ettirmeleri halinde, ihlale neden olan kişilerin kulüpleri hakkında disiplin soruşturması başlatılabilir.
KULÜPLERE PARA CEZASI
Bu hükmü ihlal eden Süper Lig kulüplerine 50.000 TL, TFF 1. Lig kulüplerine 25.000 TL, TFF 2. Lig kulüplerine 15.000 TL, TFF 3. Lig kulüplerine 7.500 TL para cezası verilir. Cezalar eylemin yarı oranına kadar artırılabilir.”
DiOUF’UN iLK SARISI BÖYLE GELDi
Yeni MHK’nın 10 günlük seminerinde yeni kararın nasıl uygulanacağı hakemlere “MHK Yönergeleri” başlığı altında paylaşıldı: “Hakemin yanına itiraz için aynı takımdan gelen oyuncu sayısı 3’ten fazla olduğu zaman AVAR tarafından dakika bildirilerek not edilecek ve maçtan sonra Federasyonumuza rapor edilecektir. Bu durum öncelikle 4.hakemler tarafından eşgüdüm toplantısında takım sorumlularına bilgi olarak verilecektir. Maçtan önce futbolculara da takımlarının veya kendilerinin maddi yükümlülükleri olduğu hatırlatılacaktır”
SAHA iÇi TACiZDE
Premier Lig’de önceki hafta oynanan 3 maçtaki skandal VAR hataları gündemdeydi. İngiliz medyası “VAR uygulanmaya başladığından bu yana en kötü hafta” tanımlaması yaptı. West Ham-Chelsea maçında Soucek’in plonjonunu ne hakem ne de VAR dikkate aldı.
YANLIŞ ÇiZGi ÇEKiLDi
Lakin daha beteri Arsenal-Brentford ve Crystal Palace-Brighton maçlarında yaşandı. VAR, Emirates Stadı’nda goldeki ofsaytı değerlendirmeyi unuttu, Selhust Park’ta ise yanlış savunma oyuncusundan ofsayt çizgisi çekildi.
24 saat geçmemişti ki İngiltere’nin Profesyonel Hakem Şirketi (Professional Game Match Officials Limited -PGMOL) her iki maçtaki ofsayt hataları nedeniyle basın açıklaması yaptı, insani hatalar olduğunu belirtti, kulüplerden özür diledi.
AVAR DA UYUYUNCA...
Cuma günü de, 1998’den bu yana hizmetleri için teşekkür edip 52 yaşındaki Lee Mason’ı emekliye ayırdılar. Mason, Arsenal-Brentford maçında Tooney’in beraberlik golü öncesinde asisti yapan Nörgaard’ın ofsayt olup olmadığını kontrol etmeyi unutarak gole onay vermişti. Diyeceksiniz ki “AVAR ne iş yapar?”
Haklı sorunuza, “O da uyumuş” demekten başka yanıt yok.
TÜRKALP iLE MASON’UN FARKI: KURUMSALLIK