Nur, Osmanlı değil Ürdün prensesidir

Bu unvan meselesi Osmanlı hükümdarı Sultan Reşad’ın torununun torunu Prenses Nur ile Ürdün veliahtı Prens Hamza’nın dün dünyaevine girmeleri münasebetiyle yeniden gündeme geldi ve Osmanlı hanedan protokolüne göre hiçbir unvanı bulunmayan Ürdün Prensesi Nur, basında birdenbire ‘Osmanlı Sultanı’ yapıldı.

Kral veya padişah soyundan gelen bir kişinin batı dillerindeki karşılığı ‘prens’ ve ‘prenses’ demek olan ‘şehzade’ ve ‘sultan’ unvanlarını taşıyabilmesi için sadece Osmanlı geleneğinde değil, bütün dünya kraliyet protokollerinde tek bir kural geçerlidir: O kişinin hükümdarla baba tarafından kan bağının bulunması.

Batı dünyasında bir imparatorun veya kralın oğlu ‘prens’, kızı ise‘prenses’tir; prensin çocukları da prens yahut prenses olurlar ancak asalet unvanı prenseste son bulur, prensesin çocukları herhangi bir unvan taşımazlar, bu kişiler için batıda ‘saygıdeğer hanımefendi’, ‘saygıdeğer beyefendi’ gibisinden bir hitap kullanılır. Prensesin torunları ise unvansız, sıradan kişilerdir.

Bu kural, Osmanlı protokolünde de geçerlidir. Padişahın erkek ve kız çocukları ‘prens’ ve ‘prenses’ demek olan ‘şehzade’ ve ‘sultan’ unvanını taşırlar. Şehzadelerin çocukları da aynı şekilde ‘şehzade’ ve ‘sultan’dır ama sultanların çocukları böyle bir unvan kullanamazlar. Bir sultanın oğluna‘beyzade’, kızına ise ‘hanımsultan’ denir. Daha sonraki nesiller herhangi bir unvan taşımaz ve bu kişiler ‘hanedan mensubu’ değil, sadece ‘aile üyesi’ sayılırlar.

Aynı kural, Sultan Reşad’ın dün dünyaevine giren torunu Prenses Nur için de geçerli. Nur prensestir ama ‘sultan’ değildir, zira Osmanlı hanedanı ile bağlantısı babasının annesi tarafındandır ve dolayısıyla Osmanlı protokolüne göre ‘hanedan’ değil ‘aile’ mensubudur ve herhangi asalet unvanı yoktur. Babası Prens Asım, Sultan Reşad’ın torunu Mihrimah Sultan’ın oğludur ama padişahın kız tarafından torunu olması nedeniyle o da ‘şehzade’ veya ‘prens’ değildir. Taşıdığı ‘prens’ unvanını baba tarafından almıştır, zira Ürdün’ün ilk Kralı Abdullah’ın oğlu Prens Naif’in çocuğudur ve Osmanlı değil, Ürdün Prensi’dir. Kızı Nur’un prensesliği babası Asım’dan gelmektedir ve o da aynı şekilde Osmanlı değil, Ürdün Prensesi’dir.