Suya sırtlarını dönmüşlerdi ama sonra her şey değişti
70’Lİ yılların başları. Denizlili Ali Yağlı ve Ceyhan Saldanlı, üniversite için İstanbul’a gider. İstanbul Teknik Üniversitesi Elektrik Mühendisliği Fakültesi’nde yolları kesişir. Tanıştıkları ilk günden itibaren de üretim odaklı düşler kurmaya başlarlar. Siyah beyaz fotoğrafın çekildiği Beşiktaş Sahili’nde saatlerce gelecekte yapmayı düşündükleri işleri planlarlar. 1976’da para biriktirmek için ticarete atılırlar. Birçok kişinin tekstile yatırım yaptığı ortamda onlar 1980’de emaye bobin teli üreten Elsan’ı kurar. Yatırıma arar vermeyen Yağlı ve Saldanlı, 1985’te de mermer sektörüne adım atıp Tümaş’ı kurar. Yıl 1995’i gösterdiğinde de bir zamanlar sırtlarını dönüp poz verdikleri suyu keşfederler. Kurdukları Bereket Enerji’yle ‘Su akar, Türk bakar’ sözünün aksine Türkiye’nin ilk özel sektör hidroelektrik santralini (HES) Denizli’de kurarlar. Ve iki girişimci, bugün 18’i HES, 1’i jeotermal, 1’i de rüzgar olmak üzeren 20 santralde elektrik üretiyor. 500 megawatt gücündeki santrallere bu yıl 3 daha eklenecek. 2015 sonunda üretilen elektrik enerjisi bin 500 megawatta çıkacak. Bir yandan elektrik, bir yandan mermer ve bobin teli üreten grup, öte yandan da Aydem ile Aydın, Denizli, Muğla, Manisa ve İzmir’in elektriğini dağıtıyor. Enerji sektöründe önemli bir aktör haline gelen iki ortak, Nijerya’da elektrik dağıtım işine de girdi. Grubun hedefi, farklı ülkelerde de elektrik üretmek... Ayrıca, güneş santrallerinin yanında güneş paneli üretmeye hazırlanıyorlar.
Denizli’nin en hızlı girişimcilerinden Bereket Grup’un kurucularından ve yönetim kurulu başkan yardımcısı Ali Yağlı ile 1971’de Ceyhan Saldanlı’yla başlayan arkadaşlığın yatırıma dönüş öyküsünü konuştuk. O anlattı, biz yazdık.
Üretim maliyete takıldı
Aynı kentte yaşamalarına rağmen üniversiteye kadar Ceyhan Saldanlı ile tanışmadığını söyleyen Ali Yağlı, şöyle devam etti:
“Ceyhan ile üniversitede tanıştık. Aynı yurt, okul derken tanıştık ve 3-4 ay sonra da Beşiktaş’ta bir eve çıktık. O gün bu gündür de ayrılmadık. Mühendislik okuyan her öğrenci gibi bizim de üretim odaklı hayallerimiz vardı. Hatta son sınıfta, telesekreter cihazı yeni yeni Türkiye’ye geliyordu. Bunun üzerinde çalıştık. Bir avukat abimiz bize finansman desteği sağladı. Sonuçta cihaz çalıştı. Üretim dedik, ama patent maliyeti çok yüksekti. Tabii patent aldığınızda sizin dışınızda üretim yapana da çok ceza yoktu. O işten vazgeçtik. Para biriktirmek için üniversitenin ardından ticarete adım attık. 1980’de Elsan’ı kurduk. 1985’te ise Tümaş geldi.”
Su aktı onlar bakmadı
Elsan ve Tümaş Mermer ile yollarına devam eden iki girişimci, 1995’te Bereket Enerji’yi kurar. Bu yatırım, Ali Yağlı ve Ceyhan Saldanlı’nın hızına hız katar. Herkesin tekstile yatırım yaptığı bir ortamda onlar, çok da alışık olunmayan HES’lere odaklanır. ‘Yatırım yaparak mutlu olduğumuz için HES’ler yapımıza çok uygundu’ diyen Yağlı, ortağıyla bu alanda büyüme kararı alır. Tabii o dönemde yaptıkları iş pek bilinmediği için Denizli’de, ‘bu da iş mi’ gözüyle bakılmış. Ali Yağlı, o süreci şöyle anlattı:
“HES’ler için ortak arıyorduk. Ama tekstilciler o dönem çok para kazandığı için bu alana pek girmek istemedi. Tümaş ve Elsan’ın kapasitesi de belliydi. Biz de sermayemizin 4 katı banka kredisi kullandık. İlk santralimizi de Denizli’de kurduk. 3 megawattlıktı. Kazandığımızı yeni santrallere yatırdık. Bugün 20 santrale ulaştık. Toplam büyüklüğü 500 megawatt. 2014 sonunda üç santralimiz daha devreye girecek. Onların da toplam büyüklüğü 260 megawatt. 2015’te tamamlanmasını planladığımız 4 santralimiz var, kapasite 320 megawatt gibi. Yeni santrallerle 2015 sonunda gücümüz bin 500 megawatta ulaşacak. Daha sonra yeni HES’ler düşünmüyoruz. Büyük proje olursa bu hayata geçebilir.”
PANEL DE ÜRETECEK
Enerji üretiminde rüzgar ve güneşle termik santrallere ağırklık vereceklerini anlatan Ali Yağlı, özellikle güneş konusunda ciddi atılım planladıklarını söyledi. Güneşle ilgili şu anda Denizli’de 7 megawaatlık bir santralin tamamlanmak üzere olduğu bilgisini veren Yağlı, rüzgar paneli üretmek konusunda da bir yatırımlarının olduğu bilgisini paylaştı. Yağlı, “150 megawattlık üretim kapasitemiz olacak. İlerleyen süreçte bu artacak. 2015 sonunda da panellerin alt kısmı ve daha önemli olan bölümünü üretmeyi planlıyoruz. Burada hem kendi ihtiyacımız hem de gelen taleplere yanıt vereceğiz” diyor.
TÜRKİYE’NİN YÜZDE 15’İNE
Grubun güçlü olduğu bir alan da elektrik dağıtımı. 1991’de kurulan ancak hukuki süreç nedeniyle 2008’de faaliyete başlayan Aydem, önce Muğla, Denizli ve Aydın’ın, geçtiğimiz yıl da İzmir ve Manisa’nın elektrik dağıtımını üstlendi. Ali Yağlı, “Elektrik dağıtımı yaptığımız 5 kent, Türkiye’nin yüzde 15’i anlamına geliyor. Burada hedefimiz sıfır kesinti. Bu benim hayalim. Sektörde pek dillendirilmese de ben bunu hayata geçirmek istiyorum” diyor.
NİJERYA’YA DA BEREKET GELDİ
Kabuğuna sığmayan, sürekli yatırım yapan Bereket, şimdi de yurt dışına açıldı. Grup, Nijerya’nın yaklaşık 15 milyon nüfuslu bir bölgesinin elektrik dağıtımına başlamış. 4-5 aylık bir durum olduğunu aktaran Ali Yağlı, yurt dışıyla ilgili hedeflerini şöyle anlattı:
“İki yıllık bir görüşmenin ardından bu iş hayata geçti. Nijerya zor bir bölge ama oradayız. Nijeryalı bir ortakla bunu yapıyoruz. Burada dağıtımın yanında üretim de yapmak istiyoruz. Bunun dışında hedef olarak Avrupa gündemimizde. Buralarda da enerji üretmek istiyoruz. Yurt dışında da ağırlığımızı artıracağız.”
HES İSTEMEYEN ENERJİ DE İSTEMESİN
HES, rüzgar gibi üretim modellerine yönelik eleştirilere de açıklık getiren Ali Yağlı, görüşlerini şöyle aktardı:
“1973’de üniversitede bir hocamız, enerji ihtiyacında birinci önceliğin HES olması gerektiğini söylerdi. Gerekçesi de hem yerel, hem çevreci, hem de ucuz olmasıydı. 80’li yıllarda Elektrik Mühendisleri Odası’nda görev aldık. Bu odaların görüşü de bellidir. O dönem boşa akan suların neden kullanılmadığı ile ilgili kampanyalar yaptık. Ama bugün farklı bir algı var. Bugün bazıları uygulamada yanlışlıklar dikkatsizlikler yapmış olabilir. Devlet bunları denetleyecek. Ama ‘HES istemiyoruz’ demek ‘biz enerji istemiyoruz’ demektir. Bugün Avrupa’da kentlerin içinde rüzgar santralleri var. Çevreci bir uygulamayı aksi gibi göstermeye çalışıyorlar. Suya, rüzgara ya da güneşe bağlı enerji modellerine karşı çıkarsak, tamamen enerjide dışa bağımlı oluruz.”
ZİNCİR SAYISINI DUYDUĞUMDA 10 OLMUŞTU
* Grup şirketlerinden Elsan, bugün sektörünün önemli firmalarından biri. Başta bobin teli olmak üzere çeşitli elektrik malzemeleri üreten firma, satışının yüzde 60’ını yurt dışına gönderiyor. Elsan, özellikle Avrupa’daki A sınıf üreticiler ürün gönderiyor.
* Grubun faaliyet gösterdiği sektörlerden biri de gıda. Pınarım markasıyla Muğla ve Denizli’de dağıtım yapıyorlar. Ama gıda bu markayla sınırlı değil. Ali Yağlı’nın arkadaşlarının isteğiyle ortak olduğu bir de Karya Patisserie bulunuyor. Unlu mamuller alanında zincir olan kurumla ilgili Yağlı, “Ortak olduğum kurumda zincirleri duyduğumda 10 mağazamız vardı. Şu anda 60’a ulaşmış durumda. Üretimi Denizli’de yapılıyor” bilgisini verdi.
* Elsan, Tümaş Mermer, Bereket Enerji, Aydem Elektrik, Bereket Jeotermal ve Aytaş Ayakkabı gibi şirketlerin bulunduğu grupta, şu anda 8 bine yakın kişi çalışıyor.
