Hedef ihracatı tabana yaymak

TÜRKİYE İhracatçılar Meclisi verilerine göre ülke olarak 2023 Ocak-Kasım döneminde 232 milyar 915 milyon dolarlık ihracat gerçekleştirdik. Bir önceki döneme kıyasla yüzde 0.7’lik bir artış var. Ege İhracatçı Birlikleri’nin 11 aylık ihracat performansı ise yüzde 1’lik artışla 16 milyar 692 milyon dolar. Bölgenin ihracatını daha da artırmak adına yoğun bir mesai harcayan EİB, bu hedef için ihracatçı sayısını artırmak istiyor. Bunun da küçük ihracatçıların yurtdışındaki fuarlarda tanıtım yapmasından geçtiğini düşünen Koordinatör Başkan Jak Eskinazi ile hem 2023’ü, hem de 2024 öngörülerini konuştuk.

İHRACATÇININ ÖNÜNÜ AÇACAĞIZ
Eskinazi, yaşanan tüm olumsuzluklara rağmen ihracat hedeflerini tutturduklarını, EİB olarak 2023’ü 18.5 milyar dolar bandında bir ihracatla geride bırakacaklarını söylüyor. Daha fazla ihracat adına 2024’te 15 uluslararası fuarın Türkiye milli katılım organizasyonunu yapacaklarını da paylaşan Jak Eskinazi, “Her sektörde yapacağımız URGE ve TURQUALITY projeleri, tasarım yarışmaları, sektörel ticaret heyetleri ve alım heyetleriyle ihracatçılarımızın önünü açmak istiyoruz” diyor.

ORTAK STANT İLE TANITIM
Sürdürülebilirlik, inovasyon, tasarım, mesleki eğitim, pazarlama da EİB’in 2024’te yoğunlaşacağı başlıklardan bazıları. Bu başlıklardan biri de küçük ihracatçının yurtdışındaki tanıtım çalışmaları. EİB, küçük ihracatçıları yurtdışındaki fuarlara götürmek için proje hazırlıyor. Eskinazi, projeyle ilgi şu bilgileri paylaşıyor:
“Şu an yurtdışı fuarlarda 9 metrekarenin altındaki stantlara destek verilmiyor. Bizim projemiz ihracatçı birlikleri standı şemsiyesi altında açılacak 3-5 metrelik stantların da desteklenmesini öngörüyor. Projeye son halini vererek bakanlığa sunacağız. Çünkü öyle KOBİ’ler var ki dünyada ses getirecek ürünler yapıyorlar ama sermayeleri olmadığından pazarlayamıyorlar. İhracatı tabana yaymak istiyoruz. İç piyasada durum çok parlak değil. Asgari ücret artınca insanlar her şey pahalanacak kaygısıyla 1-2 ay boyunca harcamalarını artıracaklar ama sonra durgunluk yaşanacak. Yüksek enflasyon dönemlerinde hep böyle oldu.”

DESTEKSİZ ADIM ATMAK ZOR
Jak Eskinazi, bazı işlerde ekonominin durumundan bağımsız olarak yatırım yapılmak zorunda olduğuna dikkat çekiyor. İşin devamı için bunun şart olduğunu belirten Eskinazi, “Devlette bu yatırımların finansmanını sağlayacak bir enstrümanın bulunması lazım. Özellikle tarımda yatırıma çok ihtiyaç var. Bu yıl ihracatı en çok artan sektör tarım ama seneye ne olur bilemiyoruz. Çünkü örneğin yaş meyve–sebzede pek çok yetiştirici ağaçlarını sökmeye başladı. Maliyetler ve ürün fiyatları daldaki meyvenin toplanmasını engelliyor. Ticaret Bakanlığı’nın söylemlerine göre önümüzdeki yıl, bu senenin iki misline yakın destekleme yapılacak. Ama bunun nasıl uygulanacağını bilemiyoruz. KOBİ’leri ihracata yöneltmek için başka enstrümanlara ihtiyaç var. Fuarlara katılımları, pazarlama faaliyetleri, sistemlerini güncelleştirip Avrupa ve dünya standartlarına getirmeleri için yatırım yapmaları lazım ama bunlar onların sermayeleriyle yapılabilecek işler değil. Bunları mutlaka bir şekilde desteklemek lazım” diyor.

ÜMİT YILI 2024
JAK Eskinazi, 2024’ün ilginç bir yıl olacağı görüşünü savunuyor. Yerel seçimler nedeniyle yılın ilk çeyreği için ihracatçıların da karamsar olduğunu düşünüyor. 2024 için öngörülerini ise şöyle sıralıyor:
“Döviz kurları üzerine baskı, kredi musluklarının açılamaması durumu, dış kaynak gelmeme riski sürecek. İkinci 3 ayda bu parametrelerde hareketlenme olmasını bekliyoruz. Döviz kurlarında ve kredi musluklarında hareketlenme başlayacak. Birden hızlı bir hareket olmaz. Çünkü enflasyon devam edecek. Döviz kurlarındaki baskı nedeniyle ithalat artışı da sürecek. İkinci 3 aylık dönemde bunlarda gevşeme olacak. İhracatçı bir ümitle fiyatı tahmin ederek ona göre fiyat verecek. İkinci çeyrek ihracatçı için amorti dönemi olacak. 2024’ün üçüncü çeyreğini toparlanma dönemi olarak görüyoruz. Bu dönemde ihracatçı için artık taşlar rayına oturacak, fiyatlar daha rasyonel ve daha sağlıklı verilebilecek. İhracatçı biraz daha önünü görebilecek. 4’üncü çeyrekte ise belki hafif hafif kar etme dönemi başlayacak. Tüm bunlar 2024 için çizdiğimiz iyimser tablo. Karamsar değilim. 2023’ün böyle bir yıl olacağını baştan görmüştük. 2024’ü ise ‘bir ümit’ yılı olarak görüyoruz. Hem mevcudu koruyacağız, hem de ümit edeceğiz. Başka çare yok. Şu an herkesin mevcudu korumak gibi bir derdi var. 2024’te ihracatçı bir nebze rahatlayacak. Yıl karamsar başlayacak ama sonunda ferahlık var. Tablo öngördüğümüz şekilde gerçekleşirse 2025’ten itibaren önümüzü daha rahat görürüz, orta vadeli plan sonundaki 302 milyar dolarlık ihracat hedefi daha rahat gerçekleşir.”

RAKAM KİMSEYİ MUTLU ETMEYECEK
ASGARİ ücret konusunda da değerlendirmelerde bulunan Jak Eskinazi, birçok kesim gibi ihracatçılar için de en önemli konunun enflasyonun kontrol altına alınması olduğunu ifade etti. Eskinazi, sözlerine şöyle devam etti:
“Enflasyonun kuyruğunu kaçırdığınız zaman diğer unsurların hiçbir önemi kalmıyor. Çünkü sosyal dengeyi kontrol etmek zorlaşıyor. Şu an asgari ücret görüşmeleri sürüyor. Belirlenecek rakamın 25 bin lira olmayacağını biliyoruz. 15 ile 18 bin lira arasında olacak ve bu aralık kimseyi memnun etmeyecek. Bunun çok iyi dengelenmesi lazım. Ekonominin doktorluğu burada. Çok iyi teşhis koyup, çok iyi uygulanırsa ekonomiyi rayına sokarız. Orta vadeli planda enflasyon hedefleri tutarsa asgari ücretin yılda iki kere belirlenmesine gerek yok. Yüzde 50’yi aştığı durumlarda 2 kere, yüzde 100’ü aştığı durumlarda yılda 4 kere belirlenebilir. Emekliye asgari ücret düzeyinde rakamları veremeyeceklerine göre. Orada zaten ciddi bir handikap var. Türkiye’deki sosyal güvenlik politikaları nedeniyle neredeyse 1.5 çalışan 1 emekliye bakıyor. Dünyanın hiçbir yerinde böyle bir rakam yok. Gelecek karşılığı olmadığı için emekli maaşı daha fazla artırılamıyor. Böyle bir ikilem içinde 2024 senesine giriyoruz.”

YURTDIŞINDA VERGİ DUVARLARINI AŞMALIYIZ
BAKANLIK tarafından yürütülen yeni pazarlar stratejisinin söz konusu ülkelerle serbest ticaret anlaşması yoksa sonuç vermediği görüşünde Jak Eskinazi... “Yeni bir pazara gittiğimizde alıcılar malımızı ve fiyatımızı çok beğeniyorlar ama bir de bakıyorlar ki o malı alırlarsa dünya kadar vergi ödeyecekler” diyor ve ekliyor:
“O ülkelerdeki vergi duvarlarını aşamadığımız müddetçe, ne kadar güzel mal yapsak, ne kadar avantajlı fiyat da versek oralara mal satamıyoruz. AB ile yaptığımız Gümrük Birliği Sözleşmesi’nin en eksik ve yanlış noktası AB’ye teslim olmamız, serbest ticaret anlaşmalarında yer almayışımız. Bunu değiştiremediğimiz müddetçe AB bünyesinde kalmamıza ihtiyaç dahi yok.”