Baba üniversitesinden mezun sanayi imparatoru
O da babası gibi küçük yaşlarda iş hayatına adım attı. 7 yaşında Manisa Alaşehir çarşısında çiklet, 10 yaşında gazete, açık hava sinemasının önünde de gazoz sattı. Hatta 13-14 yaşlarında araç alıp sattı. Babası merhum Osman Akça’nın yurt dışında eğitim teklifini kabul etmedi, okul yerine onun yanında öğrenme yoluna gitti. Ufku geniş ve girişimci bir babanın oğlu olan Rıza Akça da o günden itibaren şirketin hızlı büyümesinde önemli rol oynadı. Üzüm ticaretiyle başlayan ve çırçır fabrikasıyla devam eden serüvene, 1985’te alınan Menderes Tekstil’le yeni bir alana girilir. Baba Osman Akça’nın ani ölümüyle aile şirketinde dümene geçen Rıza Akça, bugün 8 bin 700 kişinin çalıştığı Akça Holding’i daha da büyütmek için yoğun mesai harcıyor. Kuru gıdadan seracılığa, tekstilden enerjiye farklı sektörlerde yoluna devam eden Akça Holding’in gündeminde, üçüncü kuşağında iş başı yapmasıyla yeni ve katma değeri yüksek sektörler var. İlk sırada inşaat yer alıyor. Bir dönem Büyük Efes’in ihalesine de girip kaybeden Rıza Akça, turizm alanında da fırsatları yakından takip ediyor.
Gün 24 değil 48 saat olsun
Binlerce çalışanı ve 10 yakın şirketiyle Türkiye’nin önemli gruplarından Akça Holding’in ikinci kuşak temsilcisi, yönetim kurulu başkanı Rıza Akça ile kurumun dünü, bugünü ve yarınını konuştuk. Kurucu olan babası merhum Osman Akça’nın ilkokul ikiden terk olduğunu söyleyerek söze başlayan Rıza Akça, “Ben onu bin tane üniversiteliye değişmem. Atak, müteşebbis ve ufku geniş bir insandı. Babasını genç yaşta kaybedince babam kendini çalışma hayatının içinde bulmuş. Elinde fazla sermayesi olmadığı için çevresindekilerin yönlendirmesiyle asker dönüşü arpa, buğday ve üzüm ticaretine yönelmiş. Babam, oturmak, durmak nedir bilmezdi. Dua ederdi ‘gün 24 değil, 48 saat olsun’ diye. 1955’te Osman Akça A.Ş.’yi kurmuş. Manisa Alaşehir’de akılı hareketlerle işlerini büyütür. Üzümün yanına, satın aldığı çırçır fabrikasını ekliyor. Daha sonra da 1985’te Denizli Sarayköy’deki Menderes Tekstil’i satın alarak yeni bir sektöre adım atmış olduk” diyor.
Küçük yaşta çalışmaya başlar
Rıza Akça da babası gibi çalışmaya erken yaşlarda başlar. Annesi kıyamasa da, marangoza çaktırdığı iki tahtayı tezgah yaparak 7 yaşında çiklet satarak ilk parasını kazanan Rıza Akça, o dönemi şöyle anlattı:
“Arkadaşlarım top peşinde koştururken ya da saklambaç oynarken ben para kazanma yoluna gittim. 10 yaşında da gazete sattım. Açık hava sinemasının önünde de gazoz satıyordum. O dönemde buzdolabı olmadığı için belediyenin buzhanesinden buz alarak gazozları soğuk tutmaya çalışırdım. Bu işlerden iyi para kazanıyordum. 13-14 yaşlarında da araba alım satımı bile yaptım. Bütün bunları yaparken babamın bize verdiği güvenle hareket ettim. Okuldan arta kalan zamanlarımda da babamın iş yerinde çalıştım. Lisenin ardından üniversiteye gideceğim dönem Türkiye’de ortam çok karışıktı. Babam yurt dışında okumamı, dil öğrenmemi çok istedi. Ben istemedim ve hemen çalışmaya başladım. Ben ticareti, alıp satmayı çok seviyordum. Onun için de biran önce çalışma hayatına adım attım.
YENİ SEKTÖRLER GÜNDEMDE
Gıda, tarım ve tekstilin yanında son yıllarda yeni sektörlere de adım attıklarını ifade eden Rıza Akça, hem yeni yatırımlarını ve hedeflerini paylaştı:
“Enerji alanında yatırımlarımız var. Burada rüzgar, jeotermal ve güneş enerjisi yatırımlarımız olacak. Şu anda rüzgar ve jeotermalde devam eden yatırımlarımız var. Bunlar tamamlandığında 50-60 megawattlık kapasitemiz olacak. Güneş enerjisiyle ilgili araştırımalarımız sürüyor. Denizli Saraköy’de seramız var. Önemli domates üreticisiyiz. Araç muayenesi konusunda TUV-TÜRK’ün önemli bir çözüm ortağıyız. İzmir, Manisa, Aydın ve Denizli bayisiyiz. 20 sabit, 4 tane mobil istasyonumuz var. Türkiye’nin yüzde 17’sini biz kontrol ediyoruz. Yeni sektörler gündemde. İlk sırayı inşaat alıyor. Burada 3’üncü kuşağın da şirkete görev almasının etkisi var. Katma değeri yüksek alanlara yönelmek istiyoruz. İnşaatta İzmir’de bulunan merkezimizden önümüzdeki ay Folkart Towers’a taşınıyoruz. Mevcut yerimizde 17 bin 500 metrekarelik alanımız var. Ayrıca Çamdibi’nde arazimiz var. Bu alanları değerlendirmek istiyoruz. Bu işi iyi bilen birileriyle harekete edebiliriz. Bunların dışında da konsorsiyum kurarak da bu alanda iş yapabiliriz. Şu anda incelemelerimiz sürüyor. Turizm de gündemimizde. İyi bir fırsat çıkarsa değerlendirmek isteriz.”
O FOTOĞRAFIN MACERASI
Rıza Akça’nın odasında, bir çok ünlü isimle fotoğrafları bulunuyor. Bunlardan biri de ABD eski Başkanı Bill Clinton’la olanı. Akça, bu fotoğrafın öyküsünü şöyle anlattı:
“Clinton, 2002’de bir konferans için Türkiye’ye gelmişti. Çırağan’daki kokteyle ben de davetliydim. Giderken eniştem ve başkan vekilimiz Ahmet Göksan, ‘Benim bildiğim Rıza Clinton’la fotoğraf çektirmeden gelmez’ dedi. Bende takıntı vardır. Bunu yapamazsam kendimi başarısız sayarım. Fazla İngilizcem de yok. Tabii Çırağan’da çok büyük güvenlik var ve Clinton’ın otelin arkalardaki bir odada, konferans öncesi zamanın Başbakan Yardımcısı Mesut Yılmaz ve üç-beş bakanla sohbet ettiğini öğrendim. Oralara yaklaşmak mümkün değil ama, benim aklımda hep o fotoğraf var. Hedefe doğru yol almaya başladım ama Amerikalı koruma yolumu kesti. O engeli aşamayınca Mesut Yılmaz’ın korumasına denk geldim. Tanıdığım için durumu özetledim, o da güvenlik kartını bana verdi. O kartla güvenlikleri aşarak, Clinton’un bulunduğu odaya ulaştım. İçeride beni gören herkes şaşkınlık içindeydi. Clinton’a çat-pat İngilizcemle fotoğraf çektirmek istediğimi söyledim. Ve böylelikle amacıma ulaştım. Onun için gençlere hep önerim mutlaka girişken olmaları.”
EV SAHİBİ YAPIYOR
Rıza Akça, çalışanına da değer veren patronlardan... Bunun en güzel örneği de Menderes Tekstil’de çalışanları uygun fiyatlarla ev sahibi yapması. Kurulan kooperatifle bugüne kadar 148 kişiyi ev sahibi yapan Rıza Akça, 240 dairelik projenin de Mayıs 2016’da tamamlanacağını söylüyor. Hedefse 10 yılda 2 bin çalışanı ev sahibi yapmak.
PAŞA’NIN ŞAPKASI
Holdingin birçok noktasında merhum Osman Akça’nın şapkalı fotoğrafı bulunuyor. Rıza Akça, o fotoğrafla ilgili de ilginç bir anıyı paylaştı:
“Babamın şapkalı fotoğrafındaki şapka, Kenan Evren’in. Babam bir şekilde onunla fotoğraf çekilmiş. Babamı kaybettikten sonra da Kenan Paşa o şapkayı bize hediye etti.” O fötr şapka bugün Rıza Akça’nın odasında duruyor.
SAYILARLA AKÇA HOLDİNG
* 2013’te yaklaşık 250 milyon dolarlık ihracata imza atan holding, bu yılsa bunu 300 milyon doların üzerine çıkarmayı hedefliyor.
* 416 milyon dolar olan cironunsa 465’e çıkması bekleniyor.
* 50 ülkeye ihracat yapan holdingde 8 bin 700 kişi çalışıyor.
* Yılda 25 milyon set nevresim, 7 bin 500 ton domates, 40 bin ton kuru üzüm, 5 bin ton kuru incir ile 2 bin 500 ton kuru kayısı üretiliyor.
KISA KISA
* Holdingin amiral gemisi olan Menderes Tekstil, bugün dünyanın sayılı pamuklu ev tekstili üreticilerinden birisi.
* Gömleklik tela üretiminde Türkiye pazar payının yüzde 90’ına sahip.
* Avrupa’nın en büyük entegre ev tekstili üretim tesisi olan Menderes Tekstil, ev tekstilinde dünyanın en hızlı dijital baskı makinesiyle üretim yapıyor.
* Türkiye’nin ihracatı henüz yeni yeni öğrendiği yıllarda üzümü yurt dışına göndermeyi başardıklarını anlatan Rıza Akça, 1977’de başlayan bu serüvende, 1983’te sektörün de birincisi olduğunu belirterek, “30 yıldır bu sektörde ihracatta birinciydik. Sadece bu sezon ikinci olduk” diyor.
