Tıptaki son teknolojiler

GAMMA IŞINLARIYLA BEYİN AMELİYATI

Beyne kafatası kemiklerini kesmeden, biçmeden ulaşmak heyecan verici değil mi? İsveçli Elekta firması, buna olanak veren gamma knife (gamma bıçağı) cihazını yaklaşık 40 yıl önce üretmeyi başardı, hâlâ da tek üreticisi. Bugüne kadar farklı ülkelerde 600 bin vakada uygulandı. Üstelik cihaz sürekli geliştiriliyor. Son kuşak gamma knife tedavide hasta konforunu daha da kolaylaştırdı. Kafatası kemikleri gamma ışınlarıyla geçiliyor. Bıçak ya da neşter yerine radyoaktif madde kullanılıyor. Bir radyocerrahi yöntemi olan gamma knife dünyada 300’ün üzerinde tıbbi tedavi kurumunda kullanılıyor. Türkiye’de Marmara Üniversitesi Tıp Fakültesi, Acıbadem Kozyatağı, Gazi Tıp Fakültesi, Adana Başkent hastanelerinde bulunuyor. En son Gayrettepe Florence Nightingale Hastanesi gamma knife’li hastanelere katıldı. Teknolojisi sürekli yenilenen gamma knife’nin son kuşağında hastanın tedaviye hazırlığı daha kısa sürüyor. Farklı bölgelerdeki tümörlere ulaşmak için hastanın aletten çıkarak her seferinde hazırlanmasına gerek kalmıyor. Bölgelere geçişleri alet kendi, otomatik yapıyor.
Gamma knife teknolojisi ileri görüntüleme ve planlamaya dayandığı için doğru hedefi kolayca buluyor. Lokal anestezi verilerek, beyindeki tümörlerin, damar ve başka nörolojik bozukların tedavisi için radyasyon ışınlarını kullanan bir cihaz. Dolayısıyla, açık cerrahide oluşabilecek riskleri taşımıyor. Hastanın genel anestezi almasına gerek yok, kafatası açılmadan uygulanıyor. Tedavi süresi de kısa. Tedavi tek seansta yapıldığı için kanser hastalarının devam eden kemoterapilerine ara vermelerine gerek yok.

AÇIK CERRAHİNİN YERİNE GEÇER Mİ

Uzmanlara göre hayır. Zaten gamma knife cerrahisi açık cerrahinin yerine geçmeyecek ve geçmesi de amaçlanmıyor. İkisi birbirine rakip değil, birbirini tamamlayan cerrahi yöntemler. Bazı lezyonlar gamma knife’a bazıları da açık cerrahiye daha uygun. Bazı durumlarda da her ikisi birlikte uygulanmalı. Bu arada yöntem uygulanırken hasta uyanık, ancak tedaviyi görmüyor ve hissetmiyor. Seansı 5-20 dakika sürüyor. Hasta genellikle tedaviden sonra evine gidebiliyor. Tedavi gerekli görülürse birkaç kez uygulanabiliyor.
 
ŞAH DAMARINDAN NAKLEN YAYIN

Şah damarındaki tıkanıklık, felce yol açabilir. Tıkanıklığı anjiyoyla saptamak mümkün. Ancak damariçi optikli tomografi adı verilen görüntüleme yöntemi, henüz tıkanıklık gelişmeden damarda oluşan hassas plak denilen oluşumların erken evrede yakalanmasına olanak veriyor. Önce kalp damarlarında kullanılan sistemin üstünlüğü, diğer görüntüleme yöntemlerine göre 10 kat daha iyi görüntü vermesi. FDA’dan (Amerikan İlaç ve Gıda Dairesi) kalp damarlarından sonra, şah damarlarında da kullanımı için onay bekleyen yöntem, felç geçirme riski konusunda fikir veriyor. Damar içi optikli tomografiyi geliştiren grubun içinde 18 yıldır çalışmalarını ABD’de sürdüren kalp ve damar hastalıkları uzmanı Dr. Mehmet Çilingiroğlu da bulunuyor. Halen Pittsburgh Üniversitesi Tıp Fakültesi Kalp ve Damar Hastalıkları Enstitüsü’nde öğretim görevlisi olan Çilingiroğlu, “Bir kateterin ucundan lazer ışını damar duvarına yansıtılıyor. Buradan gelen ışınlar tekrar bir bilgisayarda analizi edilerek detaylı görüntü sağlanıyor. Özellikle şah damarlarında orta derecede darlığı olan hastalarda hassas plağın olup olmadığını anlamak açısından önemli. Çünkü böyle hastalarda yakın ve ileriki zamanlarda inme veya felç geçirme riski daha yüksek. Aynı zamanda ileri derecede şah damarı darlığı bulunan hastalarda da en iyi tedaviyi belirlemek açısından önemli” diyor. Çilingiroğlu ve ekip arkadaşlarının ABD, Avrupa Birliği ve Kanada’da damariçi optikli tomografiyle ilgili 25’in üzerinde patenti bulunuyor. Ekip her yıl bu konudaki çalışmaları için araştırma fon ve lisans bedeli alıyor.

SİHİRLİ AYAKKABILAR

Sihirli ayakkabı adını fazlasıyla hak ediyor. İsraillilerin geliştirdiği Re-Step adı verilen ayakkabı kısa adı SP’li (serebral palsi) çocuklara, beyin hasarı bulunan hastalara, inme sonrası yürüme güçlüğü çekenlere ve denge sorunu yaşayanlara yürüme becerisi kazandırmaya yardımcı oluyor. Papuçları Türkiye’ye getiren Özsezikli Group’un genel müdürü uzman fizyoterapist Bülent Özsezikli, bunların ‘beyni harekete geçiren adımlar’ attırdığını söylüyor. Pabuçlar, bilgisayara bağlanarak her hastaya uygun yürüme programı yüklenerek hazırlanıyor. Re-Step, tabanın açısını ayarlayarak ayakkabının eğimini değişken kılıyor. Bu değişkenlik beynin dengeyi sağlayabilmek ve yürüyebilmek için daha çok çalışmasına neden oluyor. Bu da beyinin hareket merkezinde iyileşmeyi sağlıyor. Araştırmalara göre engelli beyni normal beynin aksine, komutlar karşısında düzenli ve stabil çalıştığı için kişi yürümede zorluk çekiyor. Halbuki vücut kaos teorisine göre hareket ediyor. Re-Step, dörder motorlu tabanların açısını ayarlayarak ayakkabının eğimini sürekli değiştiriyor. Bu değişkenlik beynin dengeyi bulmak ve yürüyebilmek için daha çok çalışmasını sağlıyor. Böylece beynin hareket merkezinde iyileşmeyi başlatıyor. Bir anlamda beyindeki problemi çözmeye teşvik ediyor. Beyni yaralanan ya da bozulan dokularını yeniden oluşturulması için yönlendiriyor. Başka rehabilitasyon yöntemleriyle birlikte uygulandığı için daha kısa zamanda sonuç alınmasına olarak veriyor.

Estetiğe niyetlenenler okusun
ŞİFA KÜTÜPHANESİ

Plastik ve estetik cerrah Dr. Osman Oymak, estetik cerrahların iç dünyasını, onların bakış açısını, onlarla iyi iletişim kurmanın yollarını, iyi doktorları nasıl ayırt edilebileceğini, ‘Kontesi Kim Gerdi’ kitabında anlatıyor. Goa yayınları, 10.99 lira.

İdrar kaçırmaya akupunktur tedavisi
TAMAMLAYICI TIP

Kadınlarda sık görülen idrar kaçırmaya yönelik uygulanan tedavilere akupunktur ve nöral terapi tıp uygulamaları da eklendi. Bahçeci Sağlık Grubu’ndan Uz. Dr. Hasan Ali Nogay’ın verdiği bilgiye göre, cerrahi müdahaleler öncesinde bile bu yöntemlerin denenmesi, hızlı ve başarılı sonuçlar veriyor.

Mehmet Ali Birand (Anchorman)
SAĞLIĞIM İÇİN
* MUTLAKA YAPARIM: Her sabah erken kalkıp spor yaparken bütün gazeteleri okurum. İyi bir kahvaltıdan sonra köşe yazımı yazar, ardından ana habere kadar toplantılar, randevularla günümü pestil gibi bitiririm. Gece kitap okumadan yatmam.
* ASLA YAPMAM: Boş oturup uçan kuşlara bakmak, akşamları gereksiz davetlere gitmek, sosyalleşmek adına içki içmek, sigara içilen yerlerde dolaşmak... Yasağa uymayan restoranları da mutlaka ihbar ederim!
* MUTLAKA YAPACAĞIM: Tekneyle denize açılacağım, yazı yazmayacağım, haberle uğraşmayacağım ve torunumla oynayacağım.

UZUN LAFIN KISASI

YANLIŞ Diş fırçamı ıslatıp, macunu sürerim ki köpürsün daha iyi fırçalasın.
DOĞRU Dişlerini macun değil, fırça temizler. Fırçanızı ıslatmadan, dişlerinizi fırçalayın ve bol suyla durulayın.