Spor yaparken donmama rehberi

Karda kayak, yürüyüş gibi aktivitelerde soğuk ısırığı olabilirsiniz. Bu özellikle kulak, burun, parmak uçlarında yanma hissiyle seyreden ağrılı durum. Soğuk ortamdan sıcağa girildiğinde çoğunlukla saatler içinde kendiliğinden düzelir. Prof. Dr. Kaşıkçıoğlu, “Başta solma, sonrasında kızarma şeklinde kendini gösteriyor. Bazen cildin o bölgesinde hafif ağrı yapan sıvı toplanması da olabiliyor” diyor.
Hiportermi de açık havada, soğukta başınıza gelebilecek bir sorun. Vücut sıcaklığının normalin altına düşmesi anlamına gelen hipotermide termometreyle ölçülen ağız içi sıcaklık 35 derecenin altında oluyor. Donmanın ileri aşamasında ve ölüm öncesi son aşamada artık vücut sıcaklığı 30 derecenin altına iniyor. Artık şuur kapanıyor ve kalp atımları giderek daha da zayıflıyor. Bu sürecin sonunda kalp duruyor ve damarlardaki kan hızla buz kristallerine dönüyor.

KAYMAYAN AYAKKABI KURU GİYSİLER

Özellikle yürürken kayma ve düşmeleri engellemek için kaydırmaz özellikli, yüksek ayakkabılar giyilmeli. Uzun süreli buz üzerinde yürümek zorunda kalındığında ayakkabı zincirleri takılmalı. Hızlı ısı kaybını önleyen, diğer taraftan terlemeye izin veren giysiler giyilmeli. En alttaki terli giysi, vücut üzerinde kurumadan çıkarılmalı yedekte taşınan kuru giysiyle değiştirilmeli. Yağış olduğunda en üst kısımda giyilen giysi ıslaklığı geçirmemeli. Eldiven ve şapka da ısı kaybı ve soğuk travmasından korunmada ihmal edilmemeli. Ayrıca soğuk ve rüzgârdan etkilenebilecek, yeterince örtünmeyen yüz gibi kısımlar deri çatlakları, yaralanmaları ve soğuk ısırıklarına karşı nemlendirici pomadlar kullanılarak korunmalı.

SPORCU, PERFORMANSI NASIL KORUYABİLİR

Değişik rakımlı bölgelerde sıcaklık değişkenliklerine uyumun sağlanmaması sporcunun gücünü etkileyebiliyor. Prof. Dr. Kaşıkçıoğlu, “Ani sıcaklık farkları olabilecek bölgelerde, olumsuz sağlık problemlerinin yaşanmasının önüne geçmek için iki hafta öncesinden önlem almaya başlamakta yarar var. O bölgede uygun antrenmanlar yapılmalı. Karbonhidratlı gıdalara ağırlık verip enerji ihtiyacı karşılanmalı” diyor. Hava sıcaklıkları hesaplanırken ‘hissedilen sıcaklık’ın göz önüne alınması gerektiğini belirten Prof. Dr. Kaşıkçıoğlu, rüzgârın etkisinin de göz ardı edilmemesi uyarısında bulunuyor. “Örneğin saatte 15 kilometre hızla esen rüzgar, ölçülen hava sıcaklığını yaklaşık olarak 7 derece dolaylarında düşürüyor” diyor.

Donan kişiyi hızlı ısıtmaya çalışmayın

Donma vakasına ilkyardımda ilk kural: Donan kişiyi sobayla hızlı şekilde ya da alkol içirerek ısıtmaya çalışmayın. Çünkü bu müdahale donan kişinin derisinin kanlanmasını arttırırken hayati organların dolaşım ve fonksiyonlarını bozabilir. Bu durumlar kalbin hasarlanması ve durma riskini de artırır. Islak giysiler çıkarılıp kuru giysiler giyildikten sonra ortam sıcaklığı yavaşça arttırılıp kontrollü şekilde ısıtılmalı. Kişinin şuuru açıksa önce ılık, sonra sıcak içecekler içirin.

Kronik hastalığınız varsa daha da dikkatli olun

Yaşlı ve çocukların soğuğa uyum ve dayanıklılıkları düşük. Hızla düşen vücut sıcaklıkları, hayati organlarında fonksiyon bozukluklarına yol açabiliyor. Bunun dışında kronik hastalıkları bulunanlar özellikle soğuk havalarda hastalıklarıyla ilişkili olarak ciddi sağlık problemleri yaşama riski taşıyabiliyor. Astım, kronik bronşit, amfizem gibi kronik solunum yolları hastaları soğuk havayla birlikte, özellikle hava kirliliğinin arttığı ortamlarda ciddi solunum yetmezlikleri yaşayabiliyor. Bunun dışında koroner kalp hastalığı ve kalp yetersizliği olan hastalar da soğuk havalarda yapacakları egzersiz sırasında kalp krizi ve kalp durması problemleri yaşayabiliyor.