Soğuk ısırığı, bildiğimiz adıyla donma, kanın nispeten daha az gittiği uzuvlarda (eller, ayaklar, kulaklar ve özellikle burun ucu) sık görülüyor.
Soğuk ısırığı, sıcaklığın sıfırın altına düşmesiyle oluyor. Genellikle hipotermiyle bağlantılı gelişiyor. Kan dolaşımını yavaşlatan hareketsizlik, dolaşımı engelleyen dar giysiler soğuk ısırığına zemin hazırlayan diğer önemli faktörler.
Aslında soğuk ısırığında vücudun kendini korumaya çalışmasının rolü de var. Vücut, ana gövdedeki sıcaklığını korumak için diğer bölgelere olan dolaşımı neredeyse durma derecesinde kısıtlar. Diğer yandan soğuk, damarları çevreleyen ve plazmanın damarın dışına çıkmasını önleyen hücrelere de zarar verir. Plazmanın kaybıysa kanın damarın içinde pıhtılaşmasına ve dolaşımı daha da yavaşlatmasına neden olur. Dolaşım azaldıkça dokular donmaya başlar. Hücreler arasındaki su kristalleşir. Hücre içindeki suyu emerek büyür. Buna rağmen donma, hücreleri öldürmez. Laboratuvar çalışmalarına göre hücreler donduktan sonra bile uzun süre canlı kalıyor. Soğuk ısırığının asıl zararı endothelial hücrelerin zarar görmesi. Dokular tekrar ısındığında bu bölgeye giden kan pıhtılaşır. Buradaki dolaşımı tamamen durdurur. Dolayısıyla o bölgedeki hücreler de ölür.
DAR GİYSİLERDEN UZAK DURUN
Bazı durumlarda soğuk ısırığı örneğin metallere temasla da ortaya çıkabilir. Vücudunuzun merkezini sıcak tutarak dolaşımın azalmasını önleyen giysiler, vücudun uç noktalarını da sıcak tutar. Soğuk ısırığından korunmak için ayrıca: Dar giysi kadar, dar ayakkabılardan da uzak durun. Kan dolaşımını engeller. Çok kalın tek parça yerine, kat kat giysileri tercih edin. Kulak, burun, parmak gibi uç organlarınızı şapka, atkı, eldivenle koruyun. Sigara içmek yüzey dolaşımını azaltır ve bu yüzden lokal donmalara katkıda bulunur. Dolaşımı devam ettirmek için el ve ayak parmaklarını hareket ettirin. Kolları hızla çevirmek dolaşımı hızlandırmak için iyi bir yöntem. Yüzeysel donuk: Yüz, burun, kulak, parmaklar gibi ufak dokular etkilenir. Derin donuklar kadar önemli olmasa da eğer gerekli tedbirler alınmazsa derin donuk haline gelebilir. Doku beyazdır. Üst dokular sert, alt dokular daha yumuşaktır. Önce acı hissedilir. Sonra bölge soğuk ve hissizdir. İlkyardım olarak donmuş organı sıcak bir vücutla temas ettirilerek ısıtın. Bölgeyi ovmayın. Böylece ısıtılan bölge kısa sürede bir karıncalanma hissiyle birlikte eski haline gelecektir. Derin donuk: Eller, ayaklar, bacak ve kolların bir bölümü yani daha büyük dokular etkilenir. Derin donuklarda büyük miktarda doku ya da bir organın tamamı kaybedilebilir. Deri sert ve alttaki dokular da katıdır. Eklem hareket edemez ya da kısıtlı hareket edebilir. Donma sırasında acı hissedilir. Sonra hissislik başlar. Çözülmede yine acı hissedilir. İlkyardım sırasında, donmuş bölümü eritmeyin. Etkilenmemiş dokuların donmasını önleyerek zararın artmasını engelleyin. Eğer doku erimişse tekrar donmasını ve baskı altında kalmasını önleyin. Kişiye bol sıvı verin. Hastayı en kısa zamanda hastaneye ulaştırın.