Uçak yolculuklarının konforlu olması, binlerce fit yükseklik ve basıncın bedenen hissedilmemesi için uçak üreticileri ve havayolu firmaları her türlü önlemi alıyor.
Ancak uçak yolcularının da üzerlerine düşen görevleri yerine getirmesinde yarar var. Özellikle 4 saatin üzerinde süren, uzun mesafeli yolculuklar sağlıklı kişileri bile etkileyebilir. Uçuş Hekimi Dr. Pınar Atakan Birler, sorunsuz uçak yolcuğunun ipuçlarını paylaştı:
ALKOL, GAZLI İÇECEKLERİ TERCİH ETMEYİN: Uçuşun tüm safhalarında kabin havası, sağlıklı yolcular için yeterli oksijen içeriyor. Buna rağmen kabin hava basıncı deniz seviyesine göre oldukça düşük olduğu için kanın oksijenle doyması biraz düşer. Bu da dokulara daha az oksijen gitmesine (hipoksi) yol açar. Bu etkiler sağlıklı yolcular tarafından genellikle dengelenir. Kalp damar veya solunum hastalıkları olan yolcular veya kansızlık (anemi) gibi kan ile ilgili belirli bozuklukları olan kişiler hipoksiyi kolayca atlatamayabilirler. Ayrıca, alkolün beyindeki etkisi bu oksijen azlığıyla daha da artar. Yine kabin hava basıncının düşmesi nedeniyle vücuttaki gazlarda genişleme ve bu genişlemeye bağlı rahatsızlıklar ortaya çıkar. Özellikle karın ve bağırsaklardaki gaz genleşmesi orta derecede rahatsızlıklara neden olur. Gazlı içecekler ve gaz yapan yiyeceklerin uçuş öncesi ve uçuş sırasında tüketilmesi bu rahatsızlıkları artırır.
ÇİĞNEME, ESNEME, YUTKUNMA HAREKETİ KULAĞI RAHATLATIR: Kabin içindeki hava basıncı değişikliklerine bağlı olarak ortaya çıkan bir diğer durum da kulak ve sinüslerdeki hava değişimi. Uçağın kalkışı sırasında hava genellikle bir soruna neden olmadan orta kulak ve sinüslerden çıkar. Fakat uçağın iniş için alçalması sırasında sinüs ve orta kulağa havanın az gitmesi ağrılara neden olabilir. Bu rahatsızlıkların çoğu yutkunma, çiğneme, esnemeyle azaltılabilir. Eğer bunlar yeterli olmazsa “valsalva manevrası” denilen ağız ve burunun kapatılıp derin bir nefes verilmesiyle orta kulak ve sinüslere hava girmesi sağlanır. Üst solunum yolları enfeksiyonları (kulak, burun ve sinüslerle ilgili enfeksiyonlar) olan hastaların uçakla yolculuktan kaçınmalarında yarar var.
UÇAK TUTUYORSA, KANAT ÜZERİ VEYA CAM KENARINI TERCİH EDİN: Taşıt tutması uçakta nadirdir. Ama uçak tutuyorsa, kanat üzerinde veya cam kenarında koltuk talep edin. Doktora danışarak ilaç alınabilir. Eğer ilaç kullanılacaksa uçağın kalkmasından en az yarım saat önce alınması gerekir.
YOLCULUĞA YORGUN ÇIKMAYIN, JET LAG’I ÇAĞIRMAYIN: Jet lag için basitçe, kısa sürede birçok zaman alanından geçme (batıdan doğuya ya da doğudan batıya uçarken) sonucu oluşan, uyku kalıplarının ve vücudun iç saatini oluşturan biyolojik ritminin bozulması diyebiriz. Sonuçta sindirim sistemi sorunları, hazımsızlık, bağırsak hareketlerinde değişiklik, uyku sorunları-bozuklukları, stres, düşük fiziksel ve zihinsel performans, bitkinlik ve genel halsizlik dolayısıyla da fiziksel ve zihinsel performansta düşme meydana gelir. Jet lag’ın etkilerini azaltmak için yolculuğa çıkmadan önce iyice dinlenin. Kısa süreli uykular da dahil, yolculuk boyunca mümkün olduğunca dinlenin. Yolculuktan önce ve yolculuk sırasında bol sıvı tüketin. Hafif yemekler, yemek ve yolculuk öncesi ve sırasında alkol tüketimini sınırlayın. Uyku sorunlarınız varsa doktorunuza danışarak uyku hapları alın.
YETERLİ SIVIYI ALIN: Uçak içindeki havanın neminin az olması ağız, burun ve gözlerde kuruluğa neden olur. Bu bir sağlık problemi değil. Ama yeterli sıvı takviyesi yapılmazsa uzun dönemde farklı problemlere neden olabilir. Ayrıca cilt nemlendirici losyon kullanma, burun deliklerini nemlendirmek için serum fizyolojik burun spreyi sıkma ve kontak lens yerine gözlük takmak da işe yarar. Yeterli sıvı alımı olmazsa uzun uçuşlarda dehidratasyon (vücut sıvısının azalması) meydana gelebilir. Alkol dehidratasyonu arttırdığı için, uçmadan önce ve uçuş sırasında kullanımı kısıtlanmalı. Hatta tercihen içmekten kaçınılmalı.
Bebek ağlamasıyla başetmek için bunu unutmayın!
Kabindeki hava basıncı değişiklikleri bebeklere sıkıntı verebilir ve uçuş boyunca ağlamalarına neden olabilir. Tek bir bebeğin ağlaması bile bir uçak dolusu yolcuyu rahatsız etmeye yeter. 7 gününü doldurmamış bebekler için uçak seyahati tavsiye edilmiyor. Uçuş sırasında ağlayan bebeğin rahatlatılması için yutkunmayı uyarmak üzere bebeğin emzirilmesi ya da emzik verilmesi gerekiyor. Bebeklerin ve çocuklar dehidratasyona karşı daha hassas. Yolculuktan önce ve yolculukta bebeğin yeterli düzeyde sıvı alımı sağlanmalı.