Jet lag sorunu dönüşte artıyor

Ama vücudunuzun biyolojik saati İstanbul’a ayarlı. Uçakta uyumuş olsanız bile, doğal olarak gün ortasında uykunuz gelecek. İşte bazılarını oldukça zorlayan bu duruma "Jet lag" deniyor. Sorun, vücudun gidilen ülkedeki zamana uyum göstermesinde yaşadığı zorluktan kaynaklanıyor.

Cerrahpaşa Tıp Fakültesi öğretim üyesi Prof. Dr. Ahmet Rasim Küçükusta’nın verdiği bilgiye göre, sorun doğudan batıya ya da batıdan doğuya çok uzun mesafeli uçuşlardan sonra, aradaki saat farkından dolayı baş gösteriyor.

Jet lag, uyku bozuklukları, bitkinlik, yorgunluk, zihinsel ve fiziksel performansta azalma, sinirlilik ve mide bağırsak sistemi ile ilgili şikayetlerle belirti veriyor. Bazı kişilerde baş ağrısı ve kulaklarda uğultu ve çınlama yapıyor. Belirtilerin şiddeti kişiden kişiye değişse de 50 yaş üstündekiler genellikle daha çok rahatsız oluyor.

Toplantılarda varlık göstermek zorlaşıyor. Uyuyup kalınması nedeniyle programlar aksıyor. Kısacası seyahati zehir etmeye yetiyor.

DİĞER ULAŞIM ARAÇLARINDA NEDEN GÖRÜLMÜYOR?

Jet lag’in nedeni normal uyku-uyanıklık düzeninin bozulması. Ancak uzun mesafeli otomobil, tren, vapur yolculuklarında görülmüyor. Nedeni, seyahat yavaş olduğu için organizma değişen zaman dilimlerine uyum sağlayabiliyor.

Jet lag’in ortaya çıkmasını etkileyen faktörlerin başında seyahatin süresi, seyahat gününün zamanı, uçağın kalkışının ilk uyku perioduna uzaklığı geliyor. Az uyumaya alışık olanlar ile gece yaşamı bulunanlar; çok uyuyan ve sabah erken kalkmaya alışık olanlara göre daha az etkileniyor.

DÖNÜŞTE ETKİLENME SIKLAŞIYOR

Seyahatten evlerine dönenler bu rahatsızlığa çok daha fazla yatkın. Çünkü kişiyi bekleyen günlük monoton yaşam veya iş stresi, jet lag oluşumunu kolaylaştıran faktörler. 5-15 gün sürebilen jet lag rahatsızlığı, batıdan doğuya uçuşlarda daha belirgin yaşanıyor.

Jet lag’e karşı önlem alın

Bol bol sıvı, özellikle su için. Uçakların kuru havası jet lag’in ortaya çıkışını kolaylaştırır.

Kısa etkili uyku ilaçları kullanılabilir. Etkili olabilecek en düşük doz seçilmeli.

Sosyal alışkanlıkların yolculuk boyunca sürdürülmesi, yani alışık olunan zamanda yemek yenmesi, uyumaya çalışılması da işe yarar.

Jet lag’a karşı özel bir diyet de öneriliyor. Belirli zamanlarda kafein ve değişmeli olarak yüksek karbonhidrat ve yüksek protein alınabilir.

Melatonin de bu rahatsızlığın önlenmesinde denenmiş ve olumlu sonuçlar alınmış maddelerden biri.