İnsan emeği değil, doğanın hediyesi

Çevre ve Şehircilik Bakanlığı’nın 110 ölçüm istasyonundan ikisi Artvin (merkez) ve Hopa’da. Bu verileri esas alan çalışmaya göre Artvin’de hava kirleticileri, Dünya Sağlık Örgütü’nün belirlediği sınır değerin altında. Artvin’in havasının temiz olması tesadüf değil. Ama ortada beşeri bir başarı da yok. Türkiye’nin oksijen deposu, ‘yaşlı ormanlar’ sayesinde ayakta. 
Burası, bahara kadar çıplak kalacak ağaçları ve kara kışa rağmen yemyeşil bir il. Nereye baksam irili ufaklı akarsular görüyorum. Temeli kazılan her yapının altından da çıktığını anlatıyor Artvinliler.
Karadeniz’e paralel Doğu Karadeniz Dağları kentin içine doğru Kaçkar, Altıparmak, Kükürtlü, İskaristi isimleriyle uzanıyor. Karçal Dağı ile Çoruh ve Berta vadileri, diğer zenginlikler. İlçeleriyle birlikte 165 bini geçen nüfusun yaşadığı kentte Karadeniz, karasal ve Akdeniz iklimi görülüyor.
Konuştuğumuz neredeyse her Artvinli ‘yaşlı doğal ormanları’na vurgu yapıyor. Bu yaşlı ormanlar, dünyanın en önemli ekosistemleri arasında sayılıyor. Ayrıca ormanlarında 20’nin üzerinde ağaç türü yaşıyor. Orman gülü fundalıkları, yayla ve alpin otlakları, dağ eteklerindeki taş yığınları, uçurum ve göl toplulukları gibi ekosistemler kentin diğer hazinelerinden. Tüm Türkiye’deki 2 bin 700 endemik türün yaklaşık yüzde 4.4’ü yine burada. Zengin faunasını (yaban hayvanları) burada teker teker sıralamam ise mümkün değil.
Biz kirlilik hissettik
Kentte havanın temiz olmaması için ‘şimdilik’ hiçbir neden yok. Ancak doğanın verdiklerini korumak için insanın üzerine düşeni yapmadığı kesin. Henüz doğalgazın gelmediği kentte yakılan kömür nedeniyle sabah ve akşam saatlerinde kirlilik ve kokuyu hissetmemek mümkün değil.
Artvinlilerin ortak kaygısı ise madencilik faaliyetleri, HES’ler, baraj ve gölleriyle değişmeye başlayan doğa, iklim ve kirlilik. Şimdiden iklim değişmeye başlamış bile. Herkes baraj göllerinin etkisiyle giderek artan nemden, azalan kardan şikâyetçi.

Rapora göre havası en temiz iller Artvin, Bitlis, Eskişehir, Yozgat, Kırşehir ve Kırıkkale. Havası en kirli illerde ise sürpriz yok: İstanbul, Ankara, Adana, Amasya ve Manisa.


Fotoğraflar: Levent KULU

Gelecekle ilgili kaygımız yok

* Mehmet Kocatepe (Artvin Belediye Başkanı)

Doğalgaz olmadığı halde Türkiye’de en temiz kent olmamız, doğalgaz geldikten sonra dünya standartlarında temiz havamız olacağını gösteriyor. Artvin; doğası, havası, suyu korunmuş, hâlâ korunmaya devam eden bir şehir. Biz doğayla barışık ekonomik yatırımın, temiz ve sürdürülebilir bir turizmin, kente yeniden göçün mücadelesini veriyoruz. Gelecekle ilgili bir kaygımız yok. Doğalgaz hatları Ardahan tarafından kentimize gelecek. Şimdiye kadar ihmal edilmiş doğalgazı bu yıl şehre getiriyoruz.



Hayat nefesle başlayıp sona erer!

* Nur Neşe Karahan (Yeşil Artvin Derneği Başkanı)

Aslında şehir merkezindeki hava çok temiz değil. Kışın yakılan kötü kömür, bacaların denetimsizliği, bazen hava akımlarının da etkisiyle kirlilik hissediyoruz. Çoruh Vadisi, Akdeniz iklimiydi. Narenciyeden zeytine, pirince kadar her şey yetişirdi. Ancak barajlarla, HES’lerle mahvettiler. Kentin üstündeki dağlarda, Cerattepe’deki gibi madencilik yapılmaya çalışılıyor. Bunların eteklerdeki kenti kirletmemesi mümkün değil. Oysa dünyadaki en kıymetli maden ‘temiz su’. Suyumuzu korumaya çalışıyoruz. Barajların yapılmasıyla nem ve rüzgârlar değişti. Hiç görmediğimiz fırtınalar yaşıyoruz. Artvin, Türkiye’ye nefes veriyor ama habitatına büyük zararlar verildi. Hayat bir nefesle başlıyor, bir nefesle sona eriyor. Aradaki nefesleri de sağlıkla almamız lazım.

 
Astım hastası eşime iyi geldi

* Salih Mehmetoğlu (Artvin Devlet Hastanesi göğüs cerrahisi uzmanı)

3.5 yıl önce mecburi hizmetle geldim ama sevdim ve kaldım. Eşim astım hastası, buranın havası iyi geldi. Çocuklar ve yaşlı nüfusta hava kirliliğine bağlı oluşan sağlık sorunlarını göreceli olarak daha az görüyoruz. Önceki görev yerim Kocaeli ile Artvin’deki sağlık sorunları kıyas kabul etmez. Hava kirliliğinin neden olabileceği solunum sistemi hastalıklarının burada görülme sıklığı çok daha az. KOAH, astım atakları diğer kentlere göre daha ender. Yine gözlemlerimize göre çevresel faktörlere bağlı oluşan akciğer kanseri de burada daha az.

Endişeliyiz

* Nursal Bülbül (Eczacı) Temiz havamızı çevremizdeki ormanlara, yeşile borçluyuz. Sanayi yatırımımız yok. Ancak doğanın yapısı; HES’ler, izin verilen maden işletmeleri, barajlar nedeniyle değişiyor. Kentin tepesinde bir maden sahası var. Aktif olunca bakır, çinko, cıva, arsenik gibi ağır metallerin bazıları havayı, ortamı, suyu kirletecektir. Endişemiz büyük.