Her bel ağrısı fıtık değil

Bu sıkıntısı bulunanların ilk aklına gelen "bel fıtığı mı oldum" düşüncesi. Bel ağrısı, kas spazmı, bel kayması, kireçlenme, romatizma, kemik erimesi, omurlarda kırık ve bel fıtığı gibi çeşitli nedenlerden kaynaklanabilir. Bel ağrılarının ancak yüzde 2’si bel fıtığıdır. Gerçek bel fıtıklarının da ancak yüzde 15’i cerrahi tedavi gerektirir.

- İdeal oturuş biçimi nasıldır? Masa başında çalışanlar nasıl oturmalı?

Yere tamamen dik olan oturuş sağlıklı değildir. İdeal oturuş, sırta hafif arkaya eğim verecek şekilde, arkaya yaslanarak yapılan oturuştur. Masa başında da mümkün olduğunca buna dikkat edilmeli. Yapılan iş göz seviyesine yükseltilirse boyun fıtığına yatkınlığı bulunanlar korunur.

- Cerrahi müdahale bel ve boyun fıtığından dolayı felç olan bir hastanın düzelmesini sağlayabiliyor mu? Ne zaman cerrahi müdahaleye karar verilir?

Bel fıtığı genellikle kuvvet kayıplarına yol açar. Tam kuvvet kayıpları daha ciddi basılarda ve genellikle birden oturabilir. Bu durumda çok daha seri davranmak gerekir. Çünkü basının süresi ne kadar uzunsa, ameliyat sonrası verim alma oranı o kadar düşer. Ama genellikle iyi yapılmış ameliyatlardan sonra hastanın bulgularının tamamı ya da tamama yakını toparlar. Hedef, önce ağrıyı gidermektir. Bununla beraber mevcut kuvvet kusurunun toparlaması beklenir. Duyu kusurları genellikle daha geç dönemde düzelir. Çünkü duyu lifleri, motor (hareketi sağlayan) liflere göre daha hassas ve daha yüzeydedir. Basıdan çabucak etkilenirler.

- Bel ve boyun fıtıklı yaşlıların tedavisi nasıl yapılmalı?

Bel ve boyun fıtıkları, yaşlılarda spondiloz dediğimiz kemikteki bozulmalar ve sinirlere basan yeni kemik oluşumları ile beraber ise salt fıtık şeklinde değerlendirilemez. Fıtıkla beraber bu kemik oluşumları da omuriliğin bulunduğu kanala doğru uzandığından, kanalın çapını daraltarak omuriliği sıkıştırabilir. Buna bağlı dar kanal bulguları ortaya çıkabilir ki bu cerrahi bir durumdur. Hastada ciddi kuvvet kusurları başlamışsa ve hastanın yaşı ve genel durumu ameliyata uygunsa gündeme gelmeli. Ameliyatı kaldıramayacak durumda ise fizik tedavinin düzenleyeceği programlarla hastaya yardımcı olunur.

- Ailesinde yatkınlık bulunanların, çocukluktan itibaren doğru oturuşla önlem alması mümkün mü?

Kesinlikle evet. Çünkü duruş bozukluğu omurganın biomekaniğini kötü etkiler. Dolayısıyla da fıtık riski artar.

- Bel fıtığı olan hamileler nasıl takip edilmeli ve doğum yapmalı?

Bel fıtığı varsa hamilelikte aşırı kilo almamalı. Bel fıtığı takip edilmeli. Fıtık olması, normal doğuma engel değildir. Fıtık ameliyat gerektiriyorsa da mümkünse doğum sonrasına ertelemeye çalışılmalıdır. Ancak ilerleyici nörolojik kayıplarda doğumu beklemeden de ameliyat yapılabilir. Bu durumda hasta ameliyat masasına yan yatırılır.

- Bel fıtığı olan bir hamile, gebelik sürecinde ağrısını azaltmak amacıyla neler yapmalıdır?

Ağrı azaltmak için ilaç önermiyoruz. Ancak 5-7 gün kesin yatak istirahati ağrıyı yüzde 60-70 azaltır. Yavaş yavaş biomekanik tedbirlere dikkat edilirse (ağır kaldırma, eğilerek çalışma, uzun süreli oturma, ayakta kalma ya da yürümekten kaçınmak gibi) ilerleyen günlerde ağrı ortadan kalkar.

- Bel fıtığı ergenlik döneminde çıkarsa hangi belirtiler oluşur?

Ergenlikte bel fıtığı semptomları yetişkinlerden farklı değildir. Önce uzun süre gelip geçen ama sürekli rahatsız eden bel ağrısı dönemi olur. Ağrı daha sonra bacağa inmeye başlar.