Bol su için, güneş altında spor yapmayın

Herkes İçin Acil Sağlık Derneği Genel Başkanı Uz. Dr. Ülkümen Rodoplu, “Ülkemizde aşırı sıcaklar nedenile 65 yaşının üzerindeki her bir milyon kişiden 5’i ölüyor. Halbuki bu oran 5-44 yaşları arasında milyonda 1’den daha az” diyor.
Sıvı kaybına yol açan ishal, kusma gibi rahatsızlıklar bu mevsimde çok daha önemli. Sıvı kayıpları yerine konulamadığında özellikle yaşlı ve bebeklerde ölüme yol açabiliyor. Uzun süre sıcağa maruz kalmak da riski artıran faktörlerden. Dolasıyla aşırı sıcaklarda, güneşin altında spor yapmaktan kaçının.
Sıcak çarpmasında kişinin gerçek vücut sıcaklığı 41 dereceyi geçer. Bu merkezi sinir sisteminin çalışmasını bozar ve haliyle terleme yapar. Merkezi sinir sistemiyle ilgili bozukluk gelişen kişilerde tutarsız ve anlamsız davranışlar, tuhaf konuşma, kasılma, nöbet geçirme, koma görülebiliyor.
Terleme bir belirti. Ancak asıl sorun terlemediğinizde başlamıştır. Çünkü vücut kendini terle soğutmaya çalışıyor.

Bilinç kapalıysa su içirmeye kalkışmayın

Herkes İçin Acil Sağlık Derneği Genel Sekreteri Doç. Dr. Gürkan Ersoy sıcak çarpmasında ilkyardımı şöyle anlattı:
* Hastayı öncelikle, sıcak ortamdan uzaklaştırın. Yatırarak veya oturtarak dinlendirin.
* Hasta hangi pozisyonda rahat ederse bu şekilde tutun. Zorla yatırılması veya oturtulmaya çalışılması gerekmiyor.
* Hastayı serinletmeye çalışın. Öncelikle giysilerini çıkarılıp, hastanın esintili ve serin bir yere alınması çok önemli.
* Bilinci yerinde değilse, yarı baygın veya nöbet geçiriyorsa kesinlikle ağzından sıvı vermeyin.
* Bilinci yerindeyse sıvı verin. Su, ayran en doğru seçenekler.
* 30 dakika içinde iyileşme görülmez, bilinci bulanıklaşır ve vücut ısısı düşmezse, 112 ambulansı arayarak hastayı en kısa sürede hastaneye ulaştırın.

Spor yaparken dikkat

Vücudumuz belli bir dereceye kadar ısı artışlarını dengeleyebilir. Kendini soğutmak için iki yol dener. İlki terleme, ikincisi deri yüzeyine fazla kan pompalayarak vücut ısısını düşürmek. Vücut kendini soğutamadığında iç ısısı artar. İleri derecede hücre hasarı ve ölümü olur. İki tip sıcak çarpması var. İlki klasik sıcak çarpmaları. İkincisi spor yaparken oluşan sorunlar. Klasik sıcak çarpması çocuklarda, hasta veya yaşlı bireylerde daha sık görülebilir. Günler içinde gelişebilir ve genellikle ortamın sıcaklık derecesi çok yükseldiğinde oluşur. Bu hastalar ileri derecede su kaybına maruz kalabilir. Bu yüzden terleme görülmeyebilir.
Unutmayın ki egzersize bağlı sıcak çarpması genç ve sağlıklı kişilerde de görülebilir. Hastalar genellikle iklime alışkın değildir. Egzersizin ardından birkaç saat içinde gelişir. Titreme, baş ağrısı, bulantı, sersemlik, kol ve göğüsteki tüylerin diken diken olması, ellerin ve ayakların uyuşması, garip davranışlar, bayılma, havale ve koma belirtileri yapar. Risklerini varsa güneş altında yapılan plaj voleybolu, yüzme, sörf gibi güç isteyen sporları yapmayın.

Bu belirtilere dikkat

Vücut 41 dereceye kadar kendini koruyabilir. Sıcak çarpmasıyla meydana gelen aşırı sıvı kaybı (dehidratasyon) durumlarında bunu başaramayabilir. İlk etkilenen organ beyin. Dayanılmaz başağrısı, huzursuzluk ve bitkinlik yaşanır. Nabız, soluk hızlanır, kaslara kramp girer. Yüz kızarır. Terleme yoktur. Düzensiz ateş ve yavaş yavaş bilinç kaybı hastalık tablosunun ağırlaşmaya başladığını gösterir.

Su şişeniz yanınızda olsun

* Sokağa çıkmak için sabah ve öğleden sonraki saatleri tercih edin.
* Yanınızda mutlaka dolu su şişesi taşıyın. Susamasanız da için. Bol miktarda tuzlu ayran tüketin. * Alkolden uzak durun.
* Şapka almayı unutmayın.
* İnce, pamuklu giysiler tercih edin.
* Kronik hastalığınız varsa güneş ısınlarının etkili olduğu 11.00 ile 15.00 saatleri arasında dışarıda uzun süre kalmaktan kaçının.
* Çocuklarınızı gölgede tutun.
* Güneş altında halsizlik hissetmeye başladığınızda gölgeye geçin, çevreden yardım isteyin. Vücudunuzu soğutun. Elinizi, yüzünüzü yıkayın ve mutlaka bir bardak su içmeye gayret gösterin.