Vergiden muaf kadına isteğe bağlı sigorta avantajı yokmuş!

"27 Nisan 2009 Pazartesi günkü köşenizde vergiden muaf kadına isteğe bağlı sigorta başlığı adı altında bir yazı yazmıştınız. Bu konuyla ilgili belge almak için vergi dairesine ardından sosyal güvenlik kurumu il müdürlüğüne başvuruda bulunduk. Vergi dairesinden bu belgeyi almak için başvurduğumuzda memurlar tarafından aşağılayıcı bir tavırla karşılaştık. Biz böyle bir belge şimdiye kadar kimseye

vermedik, gazetede okuduğunuz her şeye inanmayın dediler, fakat çok ısrar edince bizi başlarından savmak için helvacı kağıdı mahiyetinde (isterseniz bu belgenin aslını size gönderebiliriz) olan bir belgeyi bize verme lütfunda bulundular. Ve, haberdar olmadıklarını zannettiğimiz bu konuda bizi belediyeye yönlendirdiler. Orada bize böyle bir uygulama olmadığını söylediler. Biz tekrar belgeyle birlikte SGK İl

Müdürlüğü’ne başvurduk. SGK’daki İSB sigorta bölümünde başvurduğumuz memur; Bizim böyle bir uygulamadan haberimiz yok. Siz bunu becerseniz bile, çok zor görünüyor, ancak 10 TL gibi avantaj sağlayabilirsiniz onun için uğraşılması gereken bir durum değil dedi. Sizden ricamız, bu konuda kanunda yeri olan uygulamayla ilgili daha açıklayıcı, yol gösterici bir yazı yazmanız. Sizin kanunda sözünü ettiğiniz 100 TL gibi bir avantaj çoğu İSB’ye bağlı sigortalı için küçümsenmeyecek bir rakam."

Æ Ç. ÖZEDGÜ

Nereden başlasak neresini düzeltsek!

Tamamıyle içler acısı bir durum. TBMM Kanun çıkarmış, uygulama başlayalı 7 ay olmuş, uygulayıcı kurum SGK, tebliğ ve genelge yayınlamış. Yetmemiş genel yazı çıkarmış. Belli ki, yine yetmemiş. Dedikleri gibi, "kanun yapmak değil uygulamak önemliymiş"...

Maliye teşkilatı habersiz mi?

Maliye, 5510 sayılı Kanunun 1 Ekim 2008’de yürürlüğe girdiğini ve geçici 16. maddesinin kadın isteğe bağlı sigortalılara vergi dairelerinin bu konuda sözü edilen yazıyı verme zorunluluğu olduğunu bilmiyor mu? Zira, 5510 sayılı Kanunun geçici 16. maddesinde, 193 sayılı Gelir Vergisi Kanununun 9’uncu maddesinin birinci fıkrasının (6) numaralı bendinde belirtilen vergiden muaf işleri hizmet akdiyle herhangi bir işverene tabi olmaksızın sürekli ve kazanç getirici nitelikte, 01/10/2008 tarihinden önce yaptıklarını ve 01/10/2008 tarihinden sonra da yapmaya devam ettiklerini vergi dairelerinden alacakları yazı ile belgeleyen kadın sigortalılara isteğe bağlı sigorta primlerini daha düşük olarak ödeme imkanı getirilmiştir.

SGK ne yapmaya çalışıyor?

Hadi maliye teşkilatı doğrudan ilgili değil, nihayet 5510 sayılı Kanunun uygulayıcısı olmadığını bilmiyor diyelim. Belki bir yere kadar anlaşılabilir bu tutumları. Ki, kesinlikle haksızlar. Ama SGK ve uygulayıcı personel nasıl böyle bir yaklaşım içinde olabilir. Ne demek, böyle bir uygulamadan haberdar olmamak, haberdar değilseniz ilgilenen yurttaşlar becerirseler ancak 10 TL avantajları olacağı yanlış bilgisini nereden biliyorsunuz?

Onca patırtı ve gürültüyle "sosyal güvenlik reformu" yaptık deniliyor, ama daha o reform kanununun geçici 16. maddesi uygulanmıyor.

Konuyu bir kez daha açıklayalım. Belki öğrenmek, bilmek isteyenler olur!

Kanun ne diyor?

Belki sıkıcı olabilir ama, 5510 sayılı Kanunun geçici 16. maddesi üçüncü fıkrası hükmünü aynen alıyorum:

"Bu maddenin yürürlüğe girdiği tarihten önce, 31/12/1960 tarihli ve 193 sayılı Gelir Vergisi Kanununun 9’uncu maddesinin birinci fıkrasının (6) numaralı bendinde belirtilen işleri, hizmet akdiyle herhangi bir işverene tabi olmaksızın sürekli ve kazanç getirici nitelikte yapmakta olanların bu maddenin yürürlük tarihinden sonra aynı şartlarla bu işleri yaptıkları, Maliye Bakanlığı’nın görüşü alınarak Kurumca belirlenen usul ve esaslara göre tespit edilen kadın isteğe bağlı sigortalılar; bu maddenin yürürlüğe girdiği yıl için 82’nci maddeye göre belirlenen prime esas günlük kazanç alt sınırının onbeş katı üzerinden başlanılarak, takip eden her yıl için bir puan arttırılmak suretiyle 30 katını geçmemek üzere malullük, yaşlılık ve ölüm sigortaları ile genel sağlık sigortası primi öderler."

Oldukça açık ve net...

Vergiden muaf kadın sigortalılar kimler?

Burada sözü edilenler, Gelir Vergisi Kanununun 9. maddesinin birinci fıkrasının (6) numaralı bendinde belirtilen işler yapanlardır. Bunlar ise; evlerde kullanılan dikiş, nakış, mutfak robotu, ütü ve benzeri makine ve aletler hariç olmak üzere, muharrik kuvvet kullanmamak ve dışarıdan işçi almamak şartıyla; oturdukları evlerde imal ettikleri havlu, örtü, çarşaf, çorap, halı, kilim, dokuma mamulleri, kırpıntı deriden üretilen mamuller, örgü, dantel, her nevi nakış işleri ve turistik eşya, hasır, sepet, süpürge, paspas, fırça, yapma çiçek, pul, payet, boncuk işleme, tığ örgü işleri, ip ve urganları, tarhana, erişte, mantı gibi ürünleri işyeri açmaksızın satanlardan bu ürünleri, pazar takibi suretiyle satılması ile ticari, zirai veya mesleki faaliyetleri dolayısıyla gelir ve kurumlar vergisi mükellefi olanların düzenledikleri hariç olmak üzere; düzenlenen kermes, festival, panayır ile kamu kurum ve kuruluşlarınca geçici olarak belirlenen yerlerde satanlardır.

Ödeyecekleri sigorta

primi ne kadar olacak!

Belirtilen işleri yapanların koşturmaca sebepleri prim avantajı. Daha az prim ödeyecekler. SGK memurunun söylediği gibi 10 TL değil avantaj. Prim avantajının anlaşılabilmesi için normal bir isteğe bağlı sigortalı ile vergiden muaf kadın isteğe bağlı sigortalının aynı dönem için ödeyecekleri en az primlere bakalım. Normal bir isteğe bağlı sigortalı 2009’un ilk 6 aylık döneminde, 666/30x30/%32 = 213,12 TL prim ödemektedir. Gelir Vergisi Kanununun 9. maddesinin birinci fıkrasının (6) numaralı bendinde belirtilen işleri yapan kadın isteğe bağlı sigortalılar ise aynı dönemde günlük asgari ücretin 16 katının %32’sini prim olarak ödeyeceklerdir. 22,20x16x%32 = 113,66 TL.

Belirtelim ki, 2009 yılında gün sayısı 16 olarak alınırken, 2010 yılında 17 olarak alınacak her yıl birer puan artırılacak 2023 ve sonraki yıllarda 30 olarak alınacaktır. Bu örnek 10 TL değil, yaklaşık 100 TL’lik prim avantajı olduğunu açıkça göstermektedir.

Düşük prim ödemenin şartları

Vergiden muaf kadınların belirtilen kapsamda isteğe bağlı sigortaya kabul edilmesi için iki önemli koşul bulunuyor.

Birincisi; vergiden muaf işleri hizmet sözleşmesi ile herhangi bir işverene tabi olmaksızın sürekli ve kazanç getirici nitelikte yapıyor olmak.

İkincisi; bu işleri 01/10/2008’den önce yapıyor olmak ve 01/10/2008’den sonra da yapmaya devam ettiklerini vergi dairelerinden alacakları yazı ile belgelemek.

Sorun da burada çıkıyor: Vergi daireleri böyle bir şey yok deyip yazı verme konusunda ilgililere çok da yardımcı olmuyor.

SGK sorunu çözmeye çalışıyor

Maliye teşkilatının bu yazıları verme konusundaki gönülsüzlüğünü SGK yönetimi de görmüş olmalı ki, sorunu kendi içinde çözmeye çalışıyor. SGK, 2009/5 sayılı genelgesinde konuya açıklık kazandırmaya çalıştı, ama olmadı. Yine çözülemedi sorun. Bunun üzerine, SGK Sosyal Sigortalar Genel Müdürlüğü Sigortalı Tescil ve Hizmet Dairesi Başkanlığı 24.04.2009 tarih ve 5.566.003 sayılı bir Genel Yazı yayımlayarak ’bu işi çözüyorum’ dedi.

Genel yazıdaki yenilik

Özellikle 01.10.2008 öncesinden ve sonrasında, bir işverene bağlı olmaksızın GVK 6. maddesi birinci fıkrasının (6) bendindeki işleri yapmaya devam edildiğine dair yazının temini konusunda bir kolaylık getirdi. Kurum, bu işlerin yapılıp yapılmadığını kendi kontrol memurları aracılığıyla saptayacak denildi.

Söz konusu genel yazıdaki konuyla ilgili açıklama aynen şöyle:

"01/10/2008 tarihinden önce; 506, 1479, 2925, 2926 ve 5434 sayılı kanunlara göre sigortalı/iştirakçi olarak tescilleri yapılmış olup zorunlu sigortalıkları ya da isteğe bağlı sigortalılıkları sona eren kadın sigortalılar ile 01/10/2008 tarihinden önce 506 ve 1479 sayılı kanunlara tabi olarak isteğe bağlı sigortaya prim ödeyen kadınların geçici 16’ncı madde hükümlerinden yararlanmak istemeleri halinde durumlarının anılan maddedeki şartlara uyup uymadığı vergi dairelerinden getirecekleri yazılardan belirlenebileceği gibi doğrudan bu talepler sosyal güvenlik kontrol memurlarına intikal ettirilerek düzenlenecek rapora göre de belirlenebilecektir. "

Buna göre;

1) Vergi dairesinden 193 sayılı Kanunun 9’uncu maddesinin birinci fıkrasının (6) numaralı bendine tabi çalışmaya ilişkin alınan yazıda işin 01/10/2008 tarihinden önce yapıldığına ve 01/10/2008 tarihinden sonra da yapılmaya devam edildiğine ilişkin bir ibarenin bulunmaması halinde de sigortalının vergiden muaf işleri 01/10/2008 tarihinden önce yaptığının 01/10/2008’den sonra da yapmaya devam ettiğinin Kontrol memurlarınca mahallinde tetkik suretiyle tespit edilmesi sağlanacak, kontrol memurunun raporu doğrultusunda gerekli işlem yapılacaktır.

2) Kontrol memurunca yapılan araştırma sonucunda gelir vergisinden muaf olduğu anlaşılan kadın sigortalılardan;

- 01/10/2008 tarihinden önce 1479 sayılı Kanunun mülga 79’uncu maddesine göre isteğe bağlı sigortalı olup, bu tarihten sonra da sigortalılıkları devam edenlerin,

- 01/10/2008 tarihinden önce 506 sayılı Kanunun mülga 85’inci maddesine göre isteğe bağlı sigortalı olup, bu tarihten sonra da sigortalılıkları devam edenlerin, geçici 16’ncı madde gereğince ödeyecekleri prim tutarları vergi dairesi yazısının Kurum kayıtlarına intikal ettirildiği tarihi takip eden günden itibaren başlatılacaktır.

Artık tamam mı?

Sanırım artık tamamdır. Bunca düzenlemeye rağmen bu şartları taşıyan kadınlarımıza isteğe bağlı sigortaya girmeleri konusunda Kanunun tanıdığı avantajı kullandırın...

Böyle bir şey yok demeyin.

Gördüğünüz gibi böyle bir şey var!