Bağ-Kur sigortalısına verilen verilmeyen haklar

2003’ten başlamak üzere 2008 başlarına kadar, bu kanun özellikle "bir kısım gazeteci" tarafından çok savunuldu, deyim yerinde ise "yere göğe sığdırılamadı"!... Ne garip, şimdilerde bu reformun ucube olduğunu söyleyenler de yine bu "bir kısım gazeteciler."

Üniversitelerimizin değerli bilim insanlarının ve yetkin sosyal güvenlik uzmanlarının öteden beri eleştiri ve katkıları görmezden gelindi. Bugün de aynı yaklaşım egemen. Ve, bu "bir kısım gazeteci" yurttaşlarımızın kafasını karıştırmaya, dün ak dediklerine bugün kara demeye devam ediyor.

Böyle olunca bizim işimiz zorlaşıyor. Teknik düzeyde, yurttaşlarımızın haklarını anlatmaya çalışmak yerine, "yanlışları/yanlış anlamaları" düzeltmeye uğraşıyoruz.

Bağ-Kur’lulara kısa vadeli sigorta kolları kapsamında yeni haklar geldi mi?

Bu yazımızda "düzelteceğimiz" bir konu da, eski adıyla Bağ-Kur sigortalılarına, şimdilerde 4/b statüsünde sigortalı sayılanlara kısa vadeli sigorta kolları kapsamında verilen haklar ve sınırları.

Baştan söyleyelim, bağımsız çalışan tüm 4/b statüsündeki sigortalılar, kısa vadeli sigorta kolları kapsamında verilen bütün sosyal sigorta yardımlarından yararlanamayacaklar.

İş Kazası ve Meslek Hastalığı Sigortası’nda durum?

Bu sigorta kolu eskiden, Bağ-Kur sigortalıları hakkında uygulanmıyordu. 2008/Ekim ayından itibaren uygulanıyor. Buna göre, artık ayrımsız tüm 4/b’liler, iş kazasına uğrayıp meslek hastalığına tutulduklarında, işçiler gibi, istirahatli kaldıkları süre için ödenek (iş kazası parası) alacaklar. Dahası, iş kazası ve meslek hastalığı sebebiyle meslekte kazanma güçlerini en az yüzde 10 oranında kaybederler ise sürekli iş göremezlik geliri de bağlanabilecek. Ve bu geliri, iş göremezlikleri yüzde 10’un altına düşmedikçe, ölene kadar alabilecekler.

Tekrarlarsak, bu kapsamdaki yardımları eksiksiz tüm 4/b’liler alabilecek. Yani; gelir vergisi mükellefleri, vergiden muaf olup esnaf sanatkar siciline kayıtlı olanlar, şirket ortakları ve bağımsız olarak tarımsal faaliyette bulunanlar istisnasız belirtilen haklardan yararlanabilecekler.

Analık Sigortası’ndan tüm 4/b’liler mi yararlanacak

Analık Sigortası kapsamında, 4/b’liler de işçiler gibi doğumdan önce sekiz hafta (çoğul gebelik halinde buna iki hafta ilave edilerek), doğumdan sonra sekiz haftalık süre için SGK’den ödenek(analık parası) alacaklar. Ancak, tüm 4/b’liler değil! Şirket ortağı olan 4/b’liler haricindeki 4/b’liler bu haktan yararlanabilecek. Örnek; limited şirket ortağı kadın sigortalı Ayşe Hanım, doğum yaptığında analık parası alamayacak ama, ticari ya da serbest meslek kazancı sebebiyle gelir vergisi mükellefi olan sigortalı Ayşe Hanım analık parası alabilecek.

Hastalık Sigortası’ndan ise hiçbir 4/b’li yararlanamayacak

Sosyal güvenlik reformu norm ve standart birliği getiriyor diye alkış tutanlar, geçmişte bunu söylemediler, ilginç olan bugün de söylemiyorlar. Evet, hiçbir 4/b’li hastalanıp istirahat raporu aldığı zaman SGK’den ödenek (hastalık parası) alamayacak. İstirahatli kaldığı süre ister bir ay ister 4 ay, fark etmeyecek. Dahası serbest meslek kazancı sebebiyle gelir vergisi mükellefi olan 4/b’li ya da vergiden muaf olup esnaf sanatkar siciline kayıtlı 4/b’li, hastalandığı için -kimi durumlarda dükkanını da kapatarak- istirahatli kalsa bile hastalık parası alamayacak.

Ödenek alabilmesi için 4/b’linin hasta olması yetmiyor, bir de yatması gerekiyor

Evet diyelim, 4/b sigortalısı yukarıda açıklandığı şekliyle, iş kazası nedeniyle ödenek (iş kazası parası) almayı hak ediyor olsun, bu tek başına yeterli olmuyor. Yani bu 4/b’liye ödenek, yatarak tedavi süresince veya yatarak tedavi sonrası bu tedavinin gereği olarak istirahat raporu aldığı sürede ödenecektir. Aksi halde bu durumda da ödenmeyecektir. Belirtelim ki, 4/b’li kadın sigortalı için, sadece, doğum öncesi ve doğum sonrası çalışmadığı sürelerde geçici iş göremezlik ödeneğinin ödenebilmesi için yatarak tedavi şartı aranmayacaktır. Ödenek verilip gelir bağlanabilmesi için 4/b’linin prim borcu da olmayacak. Ödenek almayı hak eden ya da gelir bağlanacak olan 4/b’li sigortalı da aranan diğer bir şartta; kendi sigortalılığından dolayı, genel sağlık sigortası dahil prim ve prime ilişkin her türlü borçlarının ödenmiş olmasıdır. Borcu olan 4/b’liye ne ödenek verilir ne de gelir bağlanır.