İkonaları resmeden hatırlanır, kıran değil

Sanata hakaretle ardındaki hayat tarzına tepki koymak çok eskiye dayanır.
Hayır, “Tükürürüm heykelinize” diyen başkan beyden söz etmiyorum.
Daha eskilere gidelim, İstanbul’un sadece yedi tepesinin olduğu yıllara.
Bizans’ta ikona sanatı kutsalı binalara taşıdı. Meryem Ana’nın,  Oğul İsa’nın tekli çiftli portreleri kiliseleri süsledi, popüler ibadet noktaları oluşturdu.
Ama kiliseyi yönetenler bir gün fark ettiler ki... Okuma yazması kıt dindarlar, kutsal kitaplarında yazana değil, resme tapınıyor. Yani putlar geri dönüyor...
Kentin dört bir yanında ikonoklastlar, yani ikona kırıcılar türedi.
İkonalar tek tek kırıldı.
Böylece dinin şekil şartı yerine getirildi mi?
Tamam getirildi, ama dindarlar okuma yazma öğrenebildi mi, kaynak kitapları okuyabildi mi? Hayır... Ayrıca matbaa olmadığı için zaten nasıl okuyacaklardı, o da ayrı mesele...
Tophane’deki galeri baskınını duyunca aklıma önce ikonalar geldi.
Cehaleti, batıl inancı bir yana bırakıp hırsını resimlerden çıkarmaya çalışanları hatırlamam tabii ki boşuna değil. Sanatın insanı ve insanlığı nasıl dönüştürdüğünü iyi biliyorum. Ve Tophane protestocuları ne kadar yırtınırlarsa yırtınsınlar, sanat onların da hayatını değiştirecek.
Unutmayın ki insanlık isimsiz ikonaklastları değil onları resmedenleri hatırlar.

Yaratıcı imha yolları

Yaratıcı protesto
Londra gibi medeni şehirlerde galerilere saldırı az olur. Sanat dünyasına kızanlar çokça yaratıcı protesto yöntemlerini benimser. Misal size, temmuzda galeriler ve müzeler bir grup eylemcinin hedefindeydi. Çünkü sanatın en baba sponsoru, bu yıl dünyaya en büyük çevre felaketlerinden biri olan petrol sızıntısını yaşatan BP. Tate Modern’da BP’nin 20 yıllık sponsorluğunun kutlandığı etkinlik öncesinde, VIP konuklar gelmek üzere iken protestocular girişe petrol döküp, kuştüyleri serptiler. Galeride helyumla dolu, ucuna ölü balık tutturulmuş siyah balonlar uçurdular, British Museum’daki Easter Island sergisinde ise petrol dolu yumurtalar fırlattılar.
Burkalı kadın resimleri kızdırdı
2008’de Londra’daki Salon’da düzenlenen Sarah Maple’ın sergisi nedeniyle galeriye bir dizi tehdit telefonu ve e-mail’i geldi. Bir grup vandal galerinin camlarını ve kapılarını kırdı. Sergide burka temalı resimler yer alıyordu. Resimlerdeki burkalı kadınlardan biri elinde domuz taşıyor, bir diğerinin rozetinde “Orgazmları seviyorum” yazıyordu.
“Sağlıklı kültür” bekçisi neo Naziler
İsveç’in kuzeyindeki Lund’da bulunan Kulturen Galerisi, 2007’de vandalların hedefiydi. Andres Serrano’nun “Cinselliğin Tarihi” sergisine maskeli dört neo Nazi gelip duvarlardaki fotoğrafları parçaladı. Artlarında “Daha sağlıklı bir kültür için çöküşe karşıyız” yazılı kağıtlar bıraktılar.
Rus neo faşistler galeriyi yerle bir etti
2006’da Moskova’daki Marat Guelman Galerisi’nin sahibi saldırıya uğradı. “Rusya’dan Kötü Haberler” adlı sergi Rusya’nın gerçeklerine -Çeçenistan’daki savaş, otoriterliği artan Putin rejimi, yaşam standartlarının düşüşü ve neo faşistler- odaklanıyordu. Siyah üniformalı 10 adam galeriye daldı, Guelman’ı sandalyelerle dövdü.
Nü tanrıçalar
saldırı nedeni
Ahmedabad’daki Hussain-Doshi Galerisi, 2006’da, Hint Tanrı ve tanrıçalarının nü resimlerini sergilediği için Swabhiman Seva Kuruluşu’ndan eylemcilerin saldırısına uğradı.
Hint ressamların eserlerini parçaladılar
Surat’taki Garden Sanat Galerisi, 2004’te Bajrang Dal ve VHP çeteleri tarafından saldırıya uğradı. “Hint panteonunun dine küfreden sanattan korunması gerektiği”ni düşünen saldırganlar çağdaş Hint ressamlarının sekiz eserini parçaladı.
Galerisini mahalleden dışarı taşıdı
San Francisco’daki Capobianco Galerisi’nin sahibi Lori Haigh, 2004’te Ebu Greyb’deki Iraklıların gördüğü işkenceyi konu eden sergi nedeniyle aşırı sağcılardan ölüm tehditleri aldı. Yüzüne tüküren, yumruklayan oldu. “Canın yanmadan galerini bu mahalleden çıkar” mesajları üzerine iki çocuğunu yalnız büyüttüğü için risk almayıp kepenk indirdi.