Bir gelenek canlanıyor

Envai çeşit renkte bazen masa örtüsü, bazen yastık kılıfı, bazen elbise, bazen bardak altlığı olarak kullanılan bu kumaş kutnu.
Adını, Arapça pamuk anlamına gelen ‘kut(u)n’ dan alıyor.
Çözgüsü floş ipek, atkısı pamuk olan bu kumaşın dokuması epey zahmetli bir sürecin ürünü.
Geçmişte hakiki ipek olan çözgüsü, günümüzde floş diye adlandırılan kavak ağacı selülozundan üretiliyor.
İçinde hiçbir sentetik madde yok; doğal bir kumaş.
Anadolu Selçuklularıyla başlayan kutnu dokuma geleneği, sonrasında Osmanlılarla devam etmiş.
Eskiden, ahşap kamçılı çekme tezgahta mekikle dokuma tekniği kullanılarak üretilirmiş.
Günümüzde tahta tezgahların yanı sıra, gelişmiş armürlü ve jakarlı tezgahlarda da dokunuyor.
Üretimin gerçekleştirildiği tezgahlar değişmiş olsa da, kutnu kumaşının dokunma yöntemi yüzyıllardan bu yana hep aynı.
Türkiye’de sadece Gaziantep’te icra edilen kutnu dokuma sanatı bu kente 16’ncı yüzyılda Suriye’den gelmiş.
Gaziantepli ustaların sabır, el emeği ve göz nuruyla ürettikleri kumaştan sultanlara kaftanlar dikilmiş ve kutnu ‘saray kumaşı’ olarak kabul görmüş.
Kutnunun en parlak dönemi 19’uncu yüzyıl.
O dönemde kutnu dokumacılığının merkezi artık Gaziantep; kentteki dokuma tezgahı sayısı 4 bini, boyahanelerin sayısı 70’i buluyormuş.
Ancak bir dönemin baş tacı bu dokuma sanatı ne yazık ki günümüze geldikçe unutulmaya yüz tuttu. Ta ki Kutnu Tanıtım Grubu kurulana dek.
İlk iş tasarımdı.
Kutnunun geleneksel özellikleri korunacak ama daha modern bir şekilde evlere girecek tarzda kullanıma sunulacaktı.
Bu zamana dek sadece folklorik kıyafetlerde kullanılan kumaştan ev tekstili, büro malzemeleri, kıyafet, aksesuvar vs. üretilecekti.
300 ürün tasarlandı ve bunlar Hışvahan’da ‘Gelenekten Geleceğe Kutnu’ adı altında sergilendi.
Kutnuyu yerelden çıkarıp ulusala taşımak için 2016 başında Dilek Hanif’in tasarladığı kutnu kıyafetler Zeugma Mozaik Müzesi’nde bir defilede yer aldı.
Ardından Gaziantep Büyükşehir Belediyesi, Gaziantep Tasarım Mağazası’nı kurarak kutnu tasarımları buradan satışa sunmaya başladı.
Gaziantep’te kutnu ile uğraşan usta sayısı beş.
Bu sayıyı artırabilmek için Büyükşehir Belediyesine bağlı GASMEK (Gaziantep Büyükşehir Belediyesi Sanat ve Meslek Eğitimi Kursları) kapsamında bir atölye kuruldu ve burada kutnu dokuma kursu açıldı; şu anda 20 öğrenci var.
Atölyede tasarım mağazasına ürün yapılıyor.
Kutnu ustaları “Bu kadar çok kutnu satacağımız aklımıza gelmezdi. Bir yılda sattığımız kutnuyu bir ayda satmaya başladık” diyorlar.
Amaç, Gaziantep’in bir değeri olan kutnuyu gün yüzüne çıkarıp dünyaya tanıtmak ve markalaşmak.