Kıyafetler ve ayakkabılar COVID-19 bulaştırabilir mi?
Dünya çapında ‘evde kal’ çağrıları günden güne yaygınlaşırken, çoğumuz sokağa çıkmadan yalnızca ev kıyafetleriyle pijamalarını değiştiriyor. Ancak arada bir ihtiyaçlarımızı temin etmek için markete gidebiliyor veya kısa bir yürüyüşe çıkabiliyoruz. Tüm önlemleri alsak ve sosyal mesafeyi korusak bile giydiklerimizle ilgili bazı uygulamaları alışkanlık haline getirmeliyiz.
Bir obje veya materyalin (giysi gibi) herhangi bir hastalığı bulaştırması ‘fomit’ olarak adlandırılıyor. Bu durum şu şekilde işliyor: Enfekte olmuş bir insan herhangi bir objeye ya da materyale dokunuyor ve virüsü ona transfer ediyor. Sağlıklı bir insan aynı obje veya materyale dokunduğunda virüs ona bulaşıyor ve potansiyel olarak o kişiyi hasta edebiliyor.
COVID-19’la ilgili şimdiye kadar bildiğimiz şey şu; çoğunlukla yakın temas halinde solunum damlacıklarıyla ve az bir ihtimalle ‘fomit’ olarak bulaşıyor. Bununla beraber, şimdiye kadar bilinen kanıtlara göre virüs belirli yüzeylerde birkaç saatle birkaç gün arasında hayatta kalabiliyor ve bu da belirgin bir şekilde ‘fomit’ olasılığını gösteriyor. Virüsün özellikle giysiler üzerinde ne kadar süre hayatta kalabildiğine dair yapılan bir çalışma yok. Ancak bazı çalışmalardan virüsün karton üzerinde 24 saate kadar kalabildiğini biliyoruz. Cam ve plastikten farklı olarak, karton ve giysiler gözenekli yüzeylere sahip oldukları için benzerlik gösteriyor.
Kirli çamaşırları makineye atarken eldiven takabilirsiniz
Peki ya ayakkabılar? Genellikle giysilerle benzer olarak gözenekli yüzeye sahip materyalden oluşurlar ancak lastik ve deri bileşenleri de vardır ve bunlar plastik gibi daha az gözeneklidir. COVID-19 plastik üzerinde iki-üç güne kadar yaşayabilir.
Bütün bu bilgileri göz önünde bulundurarak, eğer dışarı yürüyüşe çıkacaksanız uygun sosyal mesafenizi koruduğunuz sürece eve döner dönmez anında giysilerinizi yıkamanıza gerek olmayabilir. Ancak daha yoğun bir kalabalığa sahip olan, daha çok insanla karşılaşabileceğiniz ve virüsü bulaştırabilecek objelerin bulunduğu market gibi bir yere gidecekseniz sonrasında yıkamak iyi bir fikir olabilir.
Ayakkabılarınızı ise bu süreçte evin kapısının dışında bırakmanız çok daha güvenlidir, yalnızca evin içine virüsü taşıma ihtimalinden dolayı değil, üzerinde başka hangi bakterilerin olabileceğini bilemeyiz. Eğer virüsün giysilerinizin üzerinde bulunabileceğinden endişe ediyorsanız yıkamaktan zarar gelmez. Isının virüsü öldürebildiğini biliyoruz. Giysileriniz sıcak suyla yıkanmaya uygunsa çamaşır makinenizi yüksek bir ısıya ayarlayın ve tam kurutma döngüsünde çalıştırın. Çamaşırları makineye atarken (özellikle diğer aile üyelerinin giysileriyle de ilgileniyorsanız) eldiven takabilirsiniz. Virüsün havada dağılmasını engellemek için çamaşırları yıkamadan önce silkelemeyin. Yıkama esnasında mümkün olan en sıcak suda yıkadığınızdan ve tamamen kuruduklarından emin olun.
COVID-19 ile ilgili tüm gelişmelere ve güncel bilgilere Dr. Öz ve Ekibi YouTube kanalından ulaşabilirsiniz.
