Zevk için avlanmak günahtır

Değerli okurum! Dinimizde yenmesi helal olan kara ve deniz hayvanlarını avlamak helal kılınmıştır (Maide 1-2). Ancak avcılıkta aşırıya gitmek, yemek kastı olmadan sırf zevk için hayvan öldürmek caiz değildir. Peygamberimiz, ‘‘Her kim bir serçeyi ya da ondan büyük bir hayvanı haklı bir sebep olmadan öldürürse, yüce Allah kıyamet gününde onu ondan sorar’’ demiştir. ‘‘Hayvan öldürmek için haklı neden nedir’’ diye sormuşlar. ‘‘Hayvanı kesip yemendir, başını kesip ortalıkta bırakman değildir’’ buyurmuştur. Hayvanları yavrulama dönemlerinde avlamak günahtır.

Avlanmak mubahtır (dince yapılmasında sakınca yoktur), ama bu rızık temini için yapılmalıdır. Masum hayvanları zevklerini tatmin amacıyla öldürenler için Namık Kemal ‘‘sayyad-ı biinsaf (insafsız avcı)’’ tabirini kullanmaktadır. Bunun bir öyküsü var. Namık Kemal gençliğinde attığını vuran keskin bir avcıdır. Sofya'da bir karacaya nişan alır, birkaç saniye içerisinde karaca yere serilir. Hayvan kanlar içerisinde can çekişirken iki küçük yavrusu arkasından yetişir. Her şeyden habersiz annelerinin memelerine sarılmak için uğraşırlar. Çaresiz anne yavrularını ayakları ile itmeye çalışır ve yüzlerine elem dolu bir bakışla bakar. Nihayet zavallı hayvancağız, celladına nefretle baktıktan sonra başını yere koyar. Bu olaydan sonra Namık Kemal tüfeği elinden atarak bir daha avcılık yapmamaya yemin eder. Bu hadisenin etkisinde kalarak şu mısraları yazdığı söylenmektedir:

‘‘Muini zalimin dünyada erbab-ı denaettir,

Köpektir zevk alan sayyad-ı biinsafa hizmetten.’’

(Zalime dünyada yardım eden alçaklardır

İnsafsız avcıya hizmetten zevk alan köpektir.)

KURBANA EZİYET ETMEYİN

Kurbana gelince, Kitab-ı Mukaddes'te Krallar Bölümü'nde anlatıldığına göre eski Sami dinlerinde, bir Kral-Tanrı (put) olup, bu tanrıya kendi öz ebeveyni tarafından yakılan çocuklar kurban edilerek ibadet edilirdi. Kana bulanmış kralın beşeri kurbanlarından, anne ve babaların gözyaşları arasında, boru ve tamburların (davulların) gürültüsünden, uğursuz putuna sunulmuş, ateş içinde inleyen çocukların çığlıkları işitilmezdi. İlk doğan erkek çocuğunu canlı canlı yakmak suretiyle yapılan kurban ayini Kenan diyarında ve Kenanlıların deniz aşırı sömürgesi olan Kuzey Batı Afrika'da da tatbik edilmiştir. Eski İsrail ananesinde de mevcut olan çocukların yakılarak kurban edilmesi, İbrahim peygamberin yılda bir kere koç veya başka bir hayvan kurban etme ádetini insan kurbanı ádeti yerine ikame etmesiyle son bulmuştur.

İslam'da ise dost, akraba ve komşulara ikram edilmek, fakirlere ve ihtiyaç sahiplerine dağıtılarak toplumda paylaşma, yardımlaşma ve dayanışmayı tesis etmek amacıyla kurban kesilir. Kurban işlemi gerçekleştirilirken bile hayvanlara karşı merhametli olunmalıdır. Rahmet dini olan İslam'ın emri budur. Hz. Peygamberimiz, ‘‘Hayvanları boğazlamak durumunda kaldığınızda, bunu güzel yapınız. Eziyet vermeyiniz’’ buyurmuştur. Bu itibarla hayvanlar kesilirken mümkünse uyuşturulmalı, kesim işlemi süratle ve işkencesiz bir şekilde icra edilmelidir.

Başkanlığım döneminde kurbanla ilgili 21 Kasım 2001 tarihinde çıkardığımız Bakanlar Kurulu kararıyla vatandaşlarımızın kurban ibadetini en sağlıklı ve en rahat bir şekilde yerine getirmeleri için gerekli ortamın hazırlanması ve çirkin görüntülerin ortadan kaldırılması amaçlanmıştır.

Kurban kesmek isteyen vatandaşlarımızın kurbanlarını dini hükümlere, sağlık şartlarına ve çevre temizlik kurallarına uygun olarak yerine getirmelerini temenni eder, Kurban Bayramınızı kutlar, iyi bayramlar geçirmenizi Yüce Allah'tan dilerim.

SORALIM ÖĞRENELİM

Televizyonlarda devekuşunun kurban edileceğini söylüyorlar. Devekuşunu kurban edebilir miyiz?

Sadık TEKDAL/ISPARTA

Kurban edilecek hayvanlar deve, sığır, koyun, keçidir. Devekuşu kurban edilmez.

Kardeşim Almanya'da uçak bileti bulamadı, bayramın ikinci günü gelecek. Biz de onun gelmesini bekleyip kurbanı beraber kesmek istiyoruz. Bu nedenle kurbanı bayramın birinci günü kesmek şart mıdır, sonraki bayram günlerinde kesebilir miyiz?

Fuat NARİN/İSTANBUL

Şart değildir. Sonraki bayram günlerinde kesebilirsiniz.

Kurban kanını alıp alnımıza sürmemiz gerekiyormuş. Bu doğru mu?

Müge KILIÇ/ANKARA

Kurban kanını alnınıza sürmenizin hiçbir dini dayanağı yoktur.

Sağlık, hayat, trafik, işyeri, ev, deprem, yangın, sel için yapılan sigortalar, özel emeklilik sigortası, nakliye sigortası gibi değişik sigortalar var. Bu sigortaların veya bir kısmının yapılması caiz midir? Bu konuda verilen fetvalar var mıdır?

Ercan YETİŞ/BURSA

Sigorta çeşitlerinin fıkhi durumu İslam áleminde hálá tartışma konusudur. Başkanlığım sırasında Din İşleri Yüksek Kurulu ile günlerce yaptığımız çalışmalar neticesinde zarurete binaen yapılmasına cevaz verdik. Nitekim vatandaşlarımızın sorularına bu şekilde cevaplar da verilmiştir.

Kuran-ı Kerim'de orucun kazası tarif edilmektedir. Ama araştırmama rağmen namaz kazasına rastlayamadım. Bu konudaki yorumunuzu rica ederim.

Kuran'da namazın kazası ile ilgili bir ayet yoktur. Bu hususta İslam bilginleri arasında farklı görüşler mevcuttur. İbn-i Teymiye ve İbn-i Hazm'e göre elde olmayan bir sebepten ötürü, örneğin unutup veya uykuya dalıp namazı vaktinde kılmamış olan kimse kaza edecektir. Bilerek namazını terk edenler için kaza söz konusu olamaz. Fakat ulemanın tamamına yakını kaza müessesesinin kapsamını genişletmekte ve ihmal göstererek namazı terk edenlerin de kaza etmelerini söylemektedirler.