Vatandaş mahkeme kapısına alışıyor

Bankalarla çalışan avukatların sayısı ve onların takip ettiği dosyaların adedi de yine aynı mesajı veriyor. Vatandaşın, özellikle esnaf ve KOBİ ile borcunu ödeyemeyenlerin adliyeye gidiş geliş sayısı hızla artıyor.

Kart ve kredi borcu

Eylül 2009 sonu itibariyle Türkiye’de tüketicinin bireysel kredi ve kart borçlarından kaynaklanan sorunlu kredi tutarı 7 milyar TL’yi geçmiş durumda. Bunun 3.7 milyar TL’si kredi kartlarından kaynaklanıyor.

Bankalar, borçları tahsil etmek için avukatlarla çalışıyorlar. Geçen yıla göre büyük bankaların çalıştığı avukat sayısı ve iş yükü ikiye katlanmış durumda…

Konuştuğum bir avukat, ‘Şimdiye kadar orta gelir grubunda kredi kartı sorunu öne çıkıyordu. Şimdi 800-900 TL toplam borcu olan, işini kaybetmiş, SSK’dan düşmüş kişilerin dosyasıyla ilgileniyoruz’ diye konuşuyor.

Bir başka avukat ise ‘Geçmişte ihtar gönderdiğimiz kart sahiplerinden yarısı haciz çıkmadan öderdi. Şimdi bu oran oldukça düştü’ diyor ve ekliyor: ‘Dosyalara yetişmekte zorlanıyoruz.’

Çek ve senet vurgunları

Gördüğüm kadarıyla esnaf ve KOBİ cephesinde müthiş bir ‘çekzedeler’ oluşmuş durumda… Hata internette ve fiziki ortamda dayanışma grup ve dernekleri bile oluşturmular.

Bu amaçla kurulan oluşumlardan birinin tahminine göre, Türkiye’de mahkemelerde hüküm giyenlerden yüzde 5’ini çek mağdurları oluşturuyor. Tahminleri sayısının giderek artacağı yönünde…

Bir avukatın şu sözleri tabloyu daha açık ortaya koyuyor: ‘Eskiden kesinleşmiş icra takipleri sabah gelir, öğle çıkardı. Şimdi iş yükünden 1 ay sonraya randevu veriliyor.’

Mevcut uygulamada karşılıksız çıkan çek için, alacaklı suç duyurusunda bulunuyor. Ödenmediğinde, mahkemeye gidiliyor ve kısa bir dava süresinden sonra her 100 TL’lik alacak için 1 gün hapis cezası veriliyor. Bu, 10 bin TL için 100 gün anlamına geliyor.

Verilerden alarm sinyali

Adalet Bakanlığı Adli Sicil verileri de acı tabloyu destekliyor. 2008 yılında karşılıksız çek suçundan açılan dava sayısı 211 bin iken, 2009 yılının ilk 6 ayında 160 bine yaklaşmış. Tahminler yılın 350 bin ile kapanacağı yönünde… Bu, son 15 yılın en yüksek rakamı anlamına geliyor.

Protestolu senet sayısı ise ilk 7 ay sonunda 1 milyona yaklaşmış.

Kart, bireysel kredi, çek ve senet… Toplarsanız, 2 milyona yakın kişi sonun yaşıyor. Bunlardan belki de yarısına yakını şu anda icralık ya da dava aşamasında… Bir bölümünün de eli kulağında… Üstelik bunlara yenilerinin de ekleneceğine kesin gözüyle bakılıyor.

Kriz Gaziantep’i ‘teğet’ geçmiş!

Gaziantep, Anadolu’nun sık gittiğimiz illerinden biridir… Her seferinde yeni projeler, yeni yatırım haberleriyle karışlaşırım.

Uçaktan otele giderken, açılan ve açılmak üzere olan yeni otelleri gördüm. Uzun süredir 5 yıldızlı tek otel ile yoluna devam eden Gaziantep, yüksek kaliteli konaklama adresi sayısını artırıyor.

Dikkatimi çeken bir başka gelişme ise yollardaki Suriye plakalı araçlar oldu. Sanayi Odası Başkanı Nejat Koçer, ‘Vize kalkar kalkmaz yollarımız Suriye plakalı arabalarla doldu. Çok büyük hareket var’ sözleriyle, gelişmeye dikkat çekiyor. Suriye’den gelen araçlar, esnafın yüzünü güldürmüş, artış beklentisi nedeniyle güldürmeye de devam edecek.

Krizin son faturası

Sanayi Odası Başkanı Nejat Koçer’i uzun süredir tanırım… Dinamik ve bütünleştirici bir işadamıdır. Ekibi ile birlikte sürekli projeler üretir, yeni pazarlar için çaba gösterir.

Önce İnovasyon Projesi’ni duyurdu. Gaziantep’i yenilikçilik konusunda öncü illerden biri haline getirdi. Şimdi de Akıllı Sanayi konsepti ile yarının rekabetine hazırlıyor.

Dinamik yapı ve yenilikçi arayışlarını sürdüren Gaziantep, krizi de iyi yönetmiş… Başbakan Recep Tayyip Erdoğan’ın, ‘Teğet geçti’ sözü, sanıyorum bu ile daha iyi yakışıyor.

156 ülkeye, 2008 yılında 3.5 milyar dolar ihracat yapan Gaziantep’te rakamlar, Koçer’in belirttiğine göre geçen yılın düzeyinde seyrediyor. Sıfıra yakın ya da sınırlı bir etki olduğuna dikkat çekiyor. Ardından da, ‘Bu 10 yıllık büyük bir çalışmanın ürünüdür’ diyor.

Otomobilde gelişme sırası Doğu’da!

Türkiye İstatistik Kurumu’nun taşıt araçlarına yönelik rakamları açıklandı. Temmuz 2009 itibariyle Türkiye’deki taşıt ve otomobil parkını ortaya koyan veriler, bazı illerin önde koştuğunu ortaya koyuyor.

Verilere göre Türkiye’de otomobil sayısı, 2005’in Temmuz’un bu yana yüzde 24.8, taşıt sayısı ise yüzde  32 düzeyinde arttı. Türkiye’deki taşıt sayısı 14 milyonu, otomobil sayısı da 6.9 milyonu aştı.

Bazı iller, bu ortalamanın çok üstünde performans gösterdiler. Bu performanstan, otomotiv sektörü adına birkaç mesaj çıkıyor diye düşünüyorum:

1. Otomobil satışları, sanayi ve ticaretin hızlı geliştiği illerde, ‘Anadolu kaplanları’nda yüksek düzeyde artıyor.
2. ‘Otomobil parkı’ büyüklüğü artışında en kötü performans gösteren iller arasında iki grup öne çıkıyor. Birinci grupta, İstanbul, Kocaeli ve Bursa gibi, otomobil sayısının zaten çok olduğu iller var. İkinci grupta ise Şırnak, Kars ve Iğdır gibi düşük gelirli iller bulunuyor. Bu illerdeki otomobil sayısı  ya sınırlı artıyor ya da küçülüyor.
3. Taşıt sayısı artışında ise sınır illerinin performansı dikkati çekiyor. Taşıt sayısına otomobilin yanı sıra TIR, kamyon, ticari araçlarının da dahil olduğunu düşünürsek, vatandaş ticaret yapabileceği araçlara talep gösteriyor. En büyük talep ise sınır illerinden geliyor.
4. Taşıt araçların kötü performans gösterenler arasında yine gelişmiş illerin öne çıktığı gözleniyor. Nedeni ise yine aynı….