Birisi durdursun şu adamı!

Tiyatro para için yapılmaz ama tecrübeyle sabittir, iyisini yaparsan pek güzel de kazandırır. Tiyatro Adam 10 numara oyun yapmış. Gidin seyredin demeye çekiniyorum, zira bilet bulamayacaksınız.
İyi bir oyun yapmaktan başka derdi olmayan bu değerli dostlarımın umurunda değildir ama gişe rekoru da kırar, bütün ödülleri de alır. Oyun Brecht’in meşhur eseri ‘Arturo Ui’nin Önlenebilir Tırmanışı’. Daha çok, ‘yükselişi’ diye bilinir literatürde. Ha Ali Veli, ha Veli Ali. Güzel oyun vesselam. Ortaköy Afife Jale Sahnesi’nde.
Bilindiği gibi Brecht, 20. yüzyılın en büyük yazarlarından. Klasik tiyatronun klişelerini tarumar etti, seyirciyi etkisiz bir obje olmaktan çıkarıp aktif bir katılımcı haline getirdi. Yarattığı ‘epik tiyatro’ anlayışı, seyirciyi astronot gibi şırıngayla beslemek yerine, soru soran, düşünen ve katılan bireylere dönüştürdü. Arturo Ui, 1930’ların Şikagosu’nda bir mafya babasıdır. Öyle bir yükselir ki, siyasetçisinden gazetecisine herkes ya seve seve ya üzüle üzüle onun kölesi olur. Arturo kurnaz adamdır. Kimin ne zayıflığı varsa oraya oynar. Erdem timsali belediye başkanı güzel bir evde oturmak mı istiyor? Verdirir. Aptal oğlu şarkıcılıkta yükselmek mi istiyor? Sağlar. Günün sonunda başkanı ve herkesi çamur deryasına sürükler, kendine borçlu bırakır.
Şikago’daki mafya babasının büyüme hikâyesi, Brecht’in benzersiz kaleminde Hitler’in yükseliş hikâyesinin bire bir kopyasıdır. Oyun baştan sona bu paralelliği çizerek ilerliyor.
Tiyatro Adam, müthiş bir yorum getirmiş. Oyundaki bütün rolleri oyuncular dönüşümlü oynuyor. Bir sahnedeki tetikçi, öbür sahnede belediye başkanı oluveriyor. Bunu ince bir estetikle yapıyorlar. Kişiler değişir, şablonlar, çerçeveler değişmez. Brecht sosyalist adamdı. İdeolojik yazar çoktur ama Brecht başka. Mesajı herkes verebilir. İş, tiyatronun büyüsünü koruyabilmekte. Dünyada da az örneği vardır bu başarının. Tiyatro Adam bunu hakkıyla yapmış. İki perde katışıksız tiyatro ziyafeti sunuyorlar. Bütün oyuncular çok ama çok başarılı. Enstrüman kullanmadan, kendi sesleriyle müzik yapmışlar. Akapella denilen bu teknik oyunun ruhunu yükseltmiş, gücüne güç katmış. Sahne tasarımı, ışıklar, müzik ‘yıkılıyor’. Şekspir’in 3. Richard, Machbeth, Jul Sezar oyunları metnin içine sızmıştır. İktidar bağımlılarının sefilliğini anlatan, ‘önlenebilir’ lafının altını çizen bu son derece eğlenceli oyunu izleyiniz. Duyduğuma göre bu aralar bazı muktedirler zenginleşme heveslisi oğulları yüzünden gol yiyorlarmış. Bu oyunda o da var.