Issız sokağın meşhur evi

‘Northmoor Yolu’nu şöhrete ulaştıran adresler 20 ve 22 numaralı evlerdir.

Fantastik edebiyatın en meşhur isimlerinden J.R.R. Tolkien, önce 22 numaralı evde 1926-1930 yılları arasında yaşadıktan sonra, ailesiyle daha geniş olan 20 numaraya geçmiş ve 1947’ye kadar da burada yaşamıştır.

Hobbit’i ve romanlarının yanı sıra filmleriyle de bir fenomene dönüşen Yüzüklerin Efendisi serisinin büyük bölümünü bu evde yazmış J.R.R. Tolkien. Şöhret de buradan geliyor zaten sokağa, daha doğrusu eve...

Yüzüklerin Efendisi hayranları için simgesel değeri yüksek bu ev, geçtiğimiz günlerde satışa çıkarıldı. Sahibi 4.5 milyon pound, bizim paramızla 46-47 milyon TL istiyor...

Bu “kültürel mirasın” geleceğinin belirsiz hale gelmesinden duyulan endişe Tolkien’in eserlerine hayranlık duyanları ve elbette filmlerde oynayan sanatçıları harekete geçirdi.

Paranın toplanması, Northmoor Yolu 20 Numara’nın Tolkien’in hatırasına yakışacak bir kültür merkezine dönüşmesi için kollar sıvandı, herhalde olumlu gelişir hadise.

Dev bir ekonomi oluşturan Yüzüklerin Efendisi’nin doğum yerini kurtarma işinin “hayranlara ve gönüllülere kalması” da ilginç bir yandan...

Kitaplarının ve yüz milyonlarca kişi tarafından seyredilen filmlerin 5-6 milyar dolarlık bir ekonomi oluşturduğunu okumuştum.

Filmlerin çekildiği Yeni Zelanda’ya Yüzüklerin Efendisi havası almaya giden turistler 2000’den sonraki 6 yıl içinde ülkenin turizmini yüzde 40 arttırmıştı!

Hayranlara gelene kadar bu pastayı yiyenler koşmalı yardıma diyeceğiz ama bu dünya öyle bir dünya değil, biliyoruz...

AST NE DİYOR, BİR DİNLEYİN

“TOLKIEN’in, Orta Dünya’nın, Gollum’un, Gandalf’ın, Frodo’nun, Bilbo Baggins’in ve dahi Saruman’ın derdi bir yere kadar, biz kendi dertlerimize bakalım” dediğimizde üzücü haberler peşi sıra geliyor...

Ankara Sanat Tiyatrosu, 58 yıldır her türlü zorluğa, baskıya rağmen perdesini açtığı “İzmir Caddesi, Ihlamur Sokak”taki efsane sahneyi kapatmak, taşınmak zorunda kaldığını duyurdu...

İnsanın içini cız ettiren bildiride şöyle sesleniyor AST ekibi:

“Son dört sezondur kapalı gişe oynadığımız Yeşim Dorman’a ait oyunun replikleri geliyor aklımıza: ‘Neyi götürseydik ha!’ Sabahlara kadar dekor yaptığımız geceleri mi? Erkan Yücel’in, Yaman Okay’ın, Kerim Afşar’ın, Meral Niron’un oyunculuklarını mı? Timur Selçuk’un eşsiz oyun müziklerini mi? Rutkay Aziz’in sayısız oyun rejilerini mi? Uğur Mumcu’nun Sakıncalı Piyade’sini mi? Maksim Gorki’nin Ana’sını mı? Osman Şengezer’in harika dekor tasarımlarını mı? Onların kulislerde yankılanan sesini mi? Bunca yıldır tiyatroyu yaşatan seyircilerini mi? Neyi alaydık ha! Bir valize ne sığar ki!..”

1963’ten bu yana perde açtıkları bina demirden, betondan değil içine işleyen ruhtan ibarettir artık.

Bilkent kapılarını açmış, sağ olsunlar... Ancak insan ve mekân arasındaki bağlantı da kültürel hafızanın temel kodlarından biridir.

Simgesel mekânları yaşatmak, korumak ve geleceğe aktarmak bir sorumluluktur ve bu sorumluluk sadece o “adreste” yaşayanlara ait değildir.

7 yıldır yardım yüzü görmeyen, pandemi sürecinde büyük zarara uğrarken kimsenin desteklemediği köklü bir tiyatro tek başına kaldıramıyor işte bu durumu.

“Şimdi yardıma çağırılan Mansur Yavaş veya artık kim devreye girecekse girmeli, nasıl bir kampanya yapılacaksa yapılmalı, Türkiye’de ilerici tiyatro ekolünün kalesi AST yerli yerinde kalmalıdır” derken Ankara Büyükşehir Belediyesi’nden müjdeli haber geldi.

Olması gereken budur, olacağı birlikte görürüz...

REXX’İN RUHU NE OLACAK?

KADIKÖY tarafının simge sineması Rexx’in yıkımına başlandığına dair görüntüler de geldi dün...

Bir “Beyoğlu çocuğu” olarak Rexx ile ilgili hatıralarım Kadıköylü arkadaşlarım kadar çok değil elbette ancak 1990’ların başlarında o muhitte yaşarken bu “karakterli” salonda epeyce film seyretmiştim.

Rexx bir süredir sıkıntıları savuşturmaya çalışırken bir de pandemi gelince kapılarını kapatmak zorunda kaldı. 59 yıl hizmet veren, kuşaklarca sevilen Rexx’in binasında dün de yıkım başladı işte.

Mal sahibi konumundaki Rum Ortodoks Vakfı, depreme dayanıklılığı sorgulanan binanın yıkıldıktan sonra çok amaçlı bir kültür merkezine dönüştürüleceğini açıklamıştı.

100 yıl önce Apollon Tiyatrosu’nun yükseldiği, Afife Jale’nin sahneye çıktığı bu arazide umarım hem Rexx’in hem o tarihin ruhunun yaşamasına izin verilir...

Beyoğlu’nda çok sinema kaybetmiş ve bunun acısını yaşamış biri olarak Kadıköylü arkadaşlarımın acısını paylaşıyorum...