“İmdat pikap/plak!” cevap hattı

Plakları sevdiğimi, kendimce bir koleksiyon oluşturduğumu bilenler bir tür ‘uzman’ muamelesi gösteriyor ki; öncelikle kestirmeden “Hâşâ!” demeliyim.
Bir şekilde benimle iletişime geçenleri bir amatör, bir meraklı olarak yönlendirmeye, sorularını cevaplamaya çalışıyorum.
Ayak üstü sohbet ettiğimizde, elektronik posta ile ses verildiğinde çoğunlukla aynı sorularla karşılaşıyorum.
Kaba hatlarıyla özetlersek sorular şu şekilde ‘öbekleniyor’:
1- Pikap almak istiyorum. Hangisi, nereden, kaça?
2- Evde plak var. Satmak istiyorum. Nereye, kaça?
3- Evde plak yok. Almak istiyorum. Nereden, kaça?
4- Falanca filancanın, feşmekanca adlı plağı var bende. Değerli midir?
5- Plaklar kirli. Nasıl temizlerim?

*

Daha önce de çeşitli vesilelerle cevaplamaya çalıştığım bu sorulara sırayla bir daha bakalım:
1) Pikap için ayırdığınız bütçeye göre cevaplanabilecek bir soru.
100 liraya bit pazarından portatif bir ikinci el pikap da alabilirsiniz; on binlerce lira karşılığında teknoloji harikası, sanat eseri gibi bir cihaz da...
Yeni başlayanlara temiz, devir problemi yaşamayan (en mühimi) ve ucuzundan bir pikap almalarını öneririm.
Zaman içinde üst modellere tırmanmak, kalpten bağlanacağınız ideal pikabı bulmak mümkün olacaktır.
İlk pikabınızın farklı devirlerdeki (33, 45, 78) plakları çalabilecek özellikte olması önemlidir.
Plak satan dükkânlar -Deform, Kontraplak, Plakhane (Beyoğlu), Groove (Nişantaşı), Zihni (Kadıköy) vb-, pikap konusunda da yönlendirici olabilir. Bazılarında ikinci el pikap da oluyor.
Sıfır almak isteyenler Tünel’de biraz gezinebilirler veya hi-fi mağazalarına takılabilirler.
İkinci el pikap alacaksanız muhakkak deneyin.
2) İlginize teşekkür ederim ama bu konuda ben yardımcı olamıyorum. Az önce bahsi geçen plakçılar ve benzerleri koleksiyonunuzla ilgilenecek, uygun bir fiyat verecektir.
Plaklara ilgi, son 10 yılda dünyayla birlikte Türkiye’de de arttı. Haliyle plak fiyatları da yükseldi. Birkaç yıl önce kutularla eskiciye verilen plaklar bugün el yakabiliyor.
“Kaça?” sorusunun cevabı zor değil ancak karmaşık; çünkü belirleyici pek çok faktör var.
Elbette kimin plağı olduğu ve hangi plağı olduğu önemli. Mesela The Clash’ın ‘London Calling’i ‘Cut The Crap’ten elbette çok daha değerlidir.
Temiz olması çok önemli. Bir de tam olması. ‘Tam’dan kasıt, içinde poster, sticker, şarkı sözleri varsa değeri artar.
3) İkinci el satan dükkânlar, bit pazarı tezgâhları ve elbette müzik marketler.
Yeni, ambalajında plaklar 50 TL civarından başlıyor ve yükselebildiği kadar yükseliyor.
Dövizdeki artış fiyatları daha da ‘kazık’ hale getirdi, getiriyor, getirecek.
İnternet üzerinden sipariş verirseniz ‘sıfır’ almaya çalışın. Her satıcıya güven olmuyor ikinci elde. Tabii risk alabilirsiniz. Çok iyi ve çok kötü deneyimler yaşadım, plağı üfleyerek alıyorum bu sebepten!
4) İlk baskılar daha değerlidir. Hangi ülkede basıldığı da önemlidir; çünkü ses kalitesi değişir.
Nadir olması da çok önemli. Mesela evinizde Sex Pistols’ın ‘God Save The Queen’ 45’liğinin A&M baskısı varsa (basılan ama satışa sunulmayan) küçük bir servet sahibisiniz demektir. Varlığını bir efsane olarak sürdüren bu 45’lik 2006’da yaklaşık 50 bin liraya satıldı. Aynı plağın sonraki baskıları ise bu rakamın yanına bile yaklaşamıyor.
Her The Beatles plağı, her Bob Dylan plağı değerli değildir. Milyonlarca basılmış bir plağın değeri haliyle düşüyor.
5) Öncelikle plaklara iyi bakın. Çalmadan önce temiz bir pamuklu bezle veya özel üretilen ve plak satan yerlerde bulunabilen fırça marifetiyle tozunu hafiften alın.
6) Aşırı sıcak veya nemli ortamda bırakmayın, onun da canı var. Kirli plağı silmek için çeşitli solüsyonlar var fakat temiz su ve temiz bez yıllardır şaşmadan kullandığım ikilinin adıdır. Gayet de güzel iş görür.
Son olarak... Plaktan müzik dinlemek şahanedir, evet doğru. İyi bir pikap, sıkı bir amfi, sağlam kabinler ve elbette güzeller güzeli plaklarla dünyayı tersine bile döndürebilirsiniz.
Giderek pahalı hale gelse de harcadığınız her kuruşa değer.