Öğrencinin gözünden okul: Özgürlük de önemli, itaat de...

MİLLİ Eğitim Bakanlığı Eğitimi Araştırma ve Geliştirme Dairesi’nin 2011’de hazırladığı ‘21. Yüzyıl Öğrenci Profili’ raporu için yapılan geniş kapsamlı anketten bilgiler aktarmaya devam ediyorum.
Bakanlıkça yapılan ankete 25 bin öğrenci katıldı ve sorulan çeşitli soruları cevapladı. Geçen gün bu köşede, Bakanlık soru formunun ilk bölümünde yer alan ve hüküm içeren çeşitli cümlelere öğrencilerin verdikleri yanıtları aktardım. Bugün ikinci bölümde, öğrencilerin bazı temel değerlere nasıl yaklaştıklarına ilişkin sorulara bakacağım.
Örneğin öğrenciler, ‘Sizce özgür olmak önemli mi’ sorusuna yüzde 75.5 oranında ‘Çok önemli’ cevabını veriyor. Özgürlüğün hiçbir öneminin olmadığını söyleyen sadece yüzde 1.1.
Peki acaba ‘şöhret sahibi olmak’ önemli mi öğrenci için? Burada ‘Hiç önemli değil’ diyenler ciddi bir yekûn tutuyor: Yüzde 37.7. Bu soruya ‘Çok önemli’ diyenler yüzde 17.7, ‘Evet önemli’ diyenler yüzde 14.8.
Ya ‘Zengin olmak’ önemli mi? ‘Hiç önemli değil’ diyenler yüzde 11.7, ‘Az önemli’ diyenler yüzde 29.9, ‘Önemli’ diyenler 35.3 ve ‘Çok önemli’ diyenler yüzde 23.1 oranında.
Bana en ilginç gelen cevaplardan biri, ‘İtaatkâr olmak’la ilgili. Ankete katılan 25 bin öğrencinin yüzde 42.8’i bunu ‘Çok önemli’ buluyor, yüzde 32.8’i ise ‘Önemli.’ İtaatkâr olmanın hiç önemli olmadığını düşünenlerin oranı yüzde 8.2, buna az önem verenler ise yüzde 17.2 oranında.

Mutluluğun formülü: Okulda ve hayatta başarı

Öğrencilere soruluyor, ‘Seni hayatta en mutlu kılan şeyler neler’ diye. Birinci sırada yüzde 38.5’le ‘Başarı’ var. Onu yüzde 29.4’le ‘Huzur’ ve yüzde 19.5’le ‘Sevgi’ izliyor. ‘Para beni mutlu kılar’ diyenler yüzde 7.
Aynı öğrenciye ‘Peki seni okulda en mutlu kılan şeyler neler’ diye soruluyor. Yanıt daha net: Yüzde 65.6 ‘Başarı’ diyor; yüzde 11.8 ‘Güvenli ortam’ı, yüzde 7.4 ‘Başkalarınca beğenilmek’i, yüzde 4.4 ise ‘Karşı cinsin ilgisi’ni mutluluk sebebi olarak sayıyor.

Öğretmenin hoşgörülü ve anlayışlısı makbul

Ankete katılan 25 bin öğrenciye en beğendikleri öğretmen özelliklerini soruyor Bakanlık yetkilileri.
Yüzde 28.8 öğretmeninin ‘hoşgörülü’ olmasını istiyor, yüzde 19 ‘Anlayışlı’, yüzde 22.1 ‘Ders anlatımı iyi olsun’ diyor, yüzde 22 ‘İlgili’ öğretmenden yana, sadece yüzde 8.2 ‘Disiplinli’ öğretmeni söylüyor.
Peki öğrencilerin öğretmenlerde en beğenmedikleri özellikler neler? Burada ‘Anlayışsızlık’ birinci sırada, yüzde 28. Ardından ‘Adaletsizlik’ geliyor yüzde 24.2 ile, onu ‘Sert’lik izliyor yüzde 20.3’le. ‘İyi ders anlatamama’ yüzde 11, ‘Otoritesi eksik olma’ ise yüzde 16.5’le diğer beğenilmeyen öğretmen özellikleri.
Peki öğrencilerin öğretmenleriyle, okul yöneticileriyle, diğer öğrencilerle ve kendi aileleriyle ilişkilerinde öne çıkan bazı kavramlar neler? Tablo 2’de görüyorsunuz zaten, araştırmacılar 5 kelimeyi öne çıkarmış, ‘Hoşgörü’, ‘Sevgi’, ‘İletişimsizlik’, ‘Saygı’ ve ‘Baskı’.