Başkanın yetkileri: Denetimsiz güç güç değildir!

Bugün doğrudan, Başkanın yetkilerini konuşmak istiyorum. Önce okuyalım, Ak Parti önerisinde başkana hangi görev ve yetkiler veriliyor:
‘1) Başkan Devletin ve yürütmenin başıdır.    Yürütme yetkisi Başkana aittir.
(2) Başkan, Devlet başkanı sıfatıyla Türkiye Cumhuriyetini ve Türk Milletinin birliğini temsil eder; Anayasanın uygulanmasını, Devlet organlarının düzenli ve uyumlu çalışmasını gözetir.
(3) Başkan, yürütmenin başı olarak genel/(iç ve dış) siyaseti yürütür.
(4) Başkanın görev ve yetkiler şunlardır:
a) Gerekli gördüğü takdirde, yasama yılının ilk günü Türkiye Büyük Millet Meclisinde açılış konuşmasını yapmak,
b) Ülkenin iç ve dış siyaseti hakkında Meclise yıllık mesaj vermek,
c) Kanunları onaylamak,
ç) Kanunları tekrar görüşülmek üzere Türkiye Büyük Millet Meclisine geri göndermek,
d) Anayasa değişikliklerine ilişkin kanunları gerekli gördüğü takdirde halkoyuna sunmak,
e) Kanunların, Türkiye Büyük Millet Meclisi İçtüzüğünün, tümünün veya belirli hükümlerinin Anayasaya şekil veya esas bakımından aykırı oldukları gerekçesi ile Anayasa Mahkemesinde iptal davası açmak,
f) Türkiye Büyük Millet Meclisi seçimlerinin yenilenmesine karar vermek,
g) Bakanları atamak ve görevlerine son vermek,
ğ) Başkanlık kararnamesi çıkarmak,
h) Yabancı devletlere Türkiye Cumhuriyetinin temsilcilerini göndermek, Türkiye Cumhuriyetine gönderilecek yabancı devlet temsilcilerini kabul etmek,
ı) Milletlerarası andlaşma akdetmek ve yayınlamak,
i) Türk Silahlı Kuvvetlerinin Başkomutanlığını temsil etmek,
j) Türk Silahlı Kuvvetlerinin kullanılmasına karar vermek,
k) Kamu yöneticilerini atamak ve görevlerine son vermek,
l) Sıkıyönetim veya olağanüstü hal ilân etmek ve sıkıyönetim veya olağanüstü hal kararnamesi çıkarmak,
m) Sürekli hastalık, sakatlık ve kocama sebebi ile belirli kişilerin cezalarını hafifletmek veya kaldırmak,
n) Yükseköğretim Kurulu üyelerinin yarısını seçmek,
o) Üniversite rektörlerini seçmek,
p) Anayasa Mahkemesi üyelerinin yarısını, Danıştay üyelerinin yarısını, Yargıtay Cumhuriyet Başsavcısını ve Hâkimler ve Savcılar Yüksek Kurulu üyelerinin yarısını seçmek.
(5) Başkan ayrıca Anayasada ve kanunlarda verilen seçme ve atama görevleri ile diğer görevleri yerine getirir ve yetkileri kullanır.’

* * *

BURADA sayılan görev ve yetkilerin bir bölümü mevcut anayasamızda da cumhurbaşkanının görev ve yetkileri arasında. Ama yeni eklenmiş görev ve yetkiler de var, genişletilmiş olanları da.
Esasen yürütmenin başının bu görev ve yetkileri kullanması, yürütme sorumluluğu gereği. Öyle ya, o başkan seçimden seçilip geldiğine göre bu yetkileri de kullanacak ve görevleri yapacaktır. Bana göre burada sorun yok.
Sorun, bu yetkilerin hiçbir denetime tabi olmamasında. Başkan bakan atıyor, Meclis onayına sunmuyor. Başkan yüksek yargıya yargıç atıyor, onaya gerek duyulmuyor. Neredeyse her işi başkan tek başına yapıyor.
Öte yandan o başkan bu anayasaya göre fiilen ‘sorumsuz’ da...  Çünkü başkanı soruşturmaya başlamak için bile Meclis’te üçte iki çoğunluk aranıyor. Zaten soruşturulsa bile Meclis’in elindeki tek imkan başkanı azletmek, e bu tartışma da çok nadir yaşanabilir bir tartışma, bir siyasi uyumsuzluk için başkan azledecek halimiz yok.
Başkanı dengeleyebilecek yegane güç olan Meclis. Meclis de esasen bu denetin görevini bütçe kanunları aracılığıyla yapabilir; yani Başkana istediği ödenekleri vermez veya başkanın bütçe kanunundan farklı öncelikler belirleyebilir.
Ama o zaman da, dün yazdığım sakınca devreye giriyor. Başkanlık seçimiyle aynı gün yapılan ve süresi de başkan kadar olan bir Meclis, ister istemez o başkanın kontrol ettiği bir Meclis olacaktır.
Yani kuvvetler ayrılığı değil başka bir kılık altında kuvvetler birliği.
Ve bana göre başkana verilmiş en kritik yetki, sıkıyönetim veya olağanüstü hal ilan etme yetkisi. Bunu tek başına yapabilecek bir başkan.
Dün söylediğimi tekrar edeceğim: Bu konunun acilen tartışılmaya başlanması gerek.