Kırmızı et sektörü çözüm arayışında

KARAMSAR TABLO YOK
İzmir İl Tarım ve Orman Müdürlüğü Hayvan Sağlığı ve Yetiştiricilik Şube Müdürü Özgür Baş, “İl genelinde çok karamsar bir tablo yok” diyerek, söze başlıyor ve şu bilgileri veriyor: “İzmir’de 780 bin büyükbaş ve 932 bin küçükbaş hayvan varlığımız mevcut. Bergama, Ödemiş ve Tire’de 3 kayıtlı hayvan pazarı faaliyet gösteriyor. İlde toplam 18 mezbaha bulunuyor. Aylık kesim rakamları büyükbaşta 10 bin, küçükbaşta ise 15 bin dolayında. Tabii bir zamanlar ortalama 200 kilo olan karkas ağırlığı artık 300 kiloya yükselmiş durumda. Bu çok önemli bir gelişme. Ayrıca son dönemde özellikle dişi hayvan kesimlerini disipline etmeye çalışıyoruz. Buzağı ölümlerini önlemek açısından da büyük bir duyarlılık içindeyiz. Bu hususta Aliağa Belediyesi ile örnek olabilecek bir proje yürütmeye çabalıyoruz.”

HEPİMİZ KAZANALIM
Kırmızı et sektörünün sorunlarının çözümünde izlenecek yol haritasının belli olduğunu anlatan Bornova Ziraat Odası Başkanı Cengiz Derici de maliyetlerdeki artışın hayvancılık üretiminde tasfiyelere yol açtığını belirtiyor. Derici, “Geçen yıl 2.5-3 lira bandında olan arpa 7-8 liraya kadar yükseldi. Et ve Balık Kurumu piyasada denge unsuru idi. Piyasaya müdahale konusunda fazla bir etkinlik kalmadı. Üreticinin hayvanı kesim noktasında bir standart yok. Bütün mezbahalardaki kesimler veteriner kontrolü altında yapılmalı. Bakanlık karkas denetimi yapmalı. Kasap da, üretici de, sanayici de kazansın, hepimiz yaşayalım” ifadelerini kullanırken, tarım yazarı Şakir Sarıçay ise “Kurban Bayramı öncesi belediyelerin kırmızı et dağıtımı yapmaları, bu zor günlerde, üreticiye önemli bir katkı olabilir” önerisini paylaştı.

TARIMIN BAŞKENTİ
İzmir Ticaret Borsası Yönetim Kurulu Üyesi Umut Okan da öngörüsü yapılamayan bir meslek icra ettiklerini ifade ederek, “Dünya pandemiyi atlattı. Tüm dünyada kartlar yeniden karılıyor. Çin’deki yüksek satın alma gücü tüm tüketim alışkanlıklarını değiştiriyor. Türkiye, kendi kendine yetebilen bir ülkeydi. İTB’de İzmir Tarım Teknoloji Merkezi Projesi başlıyor. Teknolojik tarımı getireceğiz. Kırmızı et besiciliği ayrıntılı ve zor bir iş. Buzağı ölümleri ülkenin önemli sorunu. Teknik ve bilimsel yaklaşımlar yapmak zorundayız. Türkiye’nin en büyük teknoloji firmaları tarımsal modernizasyona destek verecek. İzmir tarımın başkenti olacak. Buna adayız. Borsa olarak bu konuda çok iddialıyız” diye konuşuyor.

STANDART VURGUSU
Türkiye Süt, Et, Gıda Sanayicileri ve Üreticileri Birliği Başkan Yardımcısı ve Pehlivanoğlu Et Entegre Direktörü Hüseyin Özşenoğulları, “Sektörde kayıt dışılık çok fazla. Gece açılan hayvan pazarları konusunda sorunlarla yıllardır mücadele ediyoruz ama fazla bir yol alamadık. Pazarların açılış ve kapanış saatleriyle ilgili kesin bir belirlemeye ihtiyaç var” diyor. Türkiye’de kesim standartları konusunda karışıklık olduğunun altını çizen Özşenoğulları, “Karkas standardının hayata geçmesi lazım. Birinci sınıf olarak bilinen dana karkası ile etçi, sütçü ırklar arasında farklılıklar söz konusu. Mezbahalarda görevlendirilecek kişilerin yetkinlikleri ve tecrübeleri büyük önem taşıyor. Kesim bandındaki kişilerin karkasın kalite standartları ile ilgili değerlendirmesi önemli. İki kişinin olur vermesi şart. Karkasın değerinin üretici tarafından da kabul görmeli. Üretici sisteme güven duymalı” ifadesinde bulunuyor.

KARAR ALMADA SORUN VAR
Veteriner Hekimler Odası İzmir Şubesi Temsilcisi Osman Civil’e göre de devlet her şeyi biliyor ve bütün sorunlardan haberdar ancak karar alma konusunda sorun yaşanıyor. Civil, aslında tüm sektörlerin zorluk içinde olduğunu vurgulayarak, şu değerlendirmeyi yapıyor: “Şu anda en önemli darboğaz finansman! Firmaların ve işletmelerin nakit akış dengeleri bozuldu. Özkaynakların büyük bölümü adeta buharlaştı. Yanı sıra mezbaha sayıları mutlaka kontrol altına alınmalı. Hayvan pazarlarına giriş sorunu bence çözüme giden yollardan biri konumunda. Bu hususta ciddi bir denetim sağlanabilirse, sorunun çözümünde de ciddi bir mesafe alınmış olur.”

DENETİMLER YETERSİZ
EFKAR Et Kombinası Yönetim Kurulu Başkanı Serkan Babalık ise kırmızı et sektörünün yaşadığı güncel sorunlara dikkat çekiyor. “Çok zor bir sektörde çalışıyoruz” diyen Babalık, “Irk ıslahı, mera ve besici eğitimi gibi sorunlar çok ön planda. Düşünebiliyor musunuz, kasap bulamıyoruz, çoban bulamıyoruz” şeklinde konuşuyor. Kesimhanelerin sektörün ana mihenk taşı olduğunu söyleyen Babalık, şu tespitleri yapıyor: “Hayvan pazarları neden sabaha karşı faaliyete başlıyor? Aracı ve celepler neden bizden fazla para kazanıyor. Bu süreçte üreticinin mağdur olduğunu niçin görmüyoruz? Kesimhanelerde randıman farkı sorunu neden var, çünkü denetimler ne yazık ki yetersiz! Son olarak şu hususu vurgulamak istiyorum. Türkiye’de kesimhane sayısı çok fazla. Bu sorun kesinlikle mercek altına alınmalı.”