Dünya baharat sektörü Bodrum’da buluşacak

Ege İhracatçı Birlikleri (EİB) organizatörlüğündeki genel kurulda, ürün raporları sunumlarının yanı sıra dünyadaki gelişmeler ele alınacak. Avrupa Baharat Birliği, baharat sektörünün işleme, pazarlama, dağıtım olmak üzere her aşamasındaki gelişmeleri yakından takip eden, bu anlamda Avrupa Birliği Komisyonu’yla yakın temas halinde olan, baharatlarla ilgili alınan kararlarda etkin rol alan bir kuruluş. ESA’nın yürüttüğü projeler ve yaptığı çalışmalar, tüm dünyadaki sektörle ilgili kurum ve kuruluşlar tarafından yakından izleniyor. ESA’ya Ege Mobilya, Kağıt ve Orman Ürünleri İhracatçıları Birliği ile Ege Hububat, Bakliyat, Yağlı Tohumlar ve Mamulleri İhracatçıları Birliği’nin üyeliği bulunuyor. Türkiye, ESA üyeleri arasında üretici olma özelliğiyle farklılık arz ederken, üyelerin büyük bölümünü baharat ihracatçıları oluşturuyor. Şimdi bu genel bilgilerden sonra gelelim konumuza...

GÜNDEM ÇOK YOĞUN
Tarım ve gıda sektörünün Hürriyet Ege toplantıları çerçevesinde, Ege Hububat, Bakliyat, Yağlı Tohumlar ve Mamulleri İhracatçıları Birliği Başkanı Muhammet Öztürk ve Ege Mobilya, Kağıt ve Orman Ürünleri İhracatçıları Birliği Başkan Yardımcısı Nurettin Tarakçıoğlu ile bir araya geldik. Asıl gündem maddemiz olan ESA’nın genel kurulunu ve baharat sektörünü tartıştık. Muhammet Öztürk’e göre, böyle etkinlikler Türkiye’nin tanıtımı açısından çok yararlı oluyor. Çünkü, Türkiye bu ve benzeri etkinlikleri düzenlemede bir hayli başarılı. Her iki sektör temsilcisi de Bodrum toplantısı için çok iyi bir hazırlık döneminin yürütüldüğünü söylerken, Öztürk şu bilgileri veriyor: “Genel kurul oturumları ve ürün raporları sunumlarının yanı sıra, dünyadaki gelişmeler ve sektöre yönelik gündemler ile belirlenen konuşma başlıklarında Prof. Dr. Özgür Demirtaş Enflasyon, Paola Patruno Avrupa Birliği ile ilişki kurmada ipuçları, Tim Gumbel Baharat İthalatında Avrupa Birliği Regülasyonları başlıklarında sunumlar gerçekleştirecek. Bodrum Kalesi ve yeraltı müzesi turu, ebru workshop’ı, Türk yemek atölyesi ve daha birçok etkinlik planlamış bulunuyoruz.”

TÜRKİYE ÖNEMLİ OYUNCU
Türkiye’nin 2001 yılından beri üye olduğu ESA’nın yönetim kuruluna seçilen ilk Türk ihracatçısı olarak geçtiğimiz yıllarda ESA Yönetim Kurulu Üyeliği görevini yürüten Ege Mobilya Kağıt ve Orman Ürünleri İhracatçıları Birliği Yönetim Kurulu Başkan Yardımcısı Nurettin Tarakçıoğlu, “Dünyanın baharatçılarını Türkiye’ye getiriyoruz” diyerek söze başlıyor. Tarakçıoğlu, “Avrupa Baharat Birliği’nin (ESA) 2010 yılı olağan genel kurulu, EİB ev sahipliğinde Kuşadası’nda gerçekleştirilmişti. Genel Kurul için belirlenen ‘It’s spice it up again’ mottomuzdan da anlaşılacağı gibi 12 yıl sonra tekrardan ülkemizde EİB ev sahipliğinde tam da pandemi sonrasında bir araya gelerek, tarihi Baharat Yolu’nu yeniden canlandırıyoruz. Bu etkinlik Türk baharat sektörünün kendisini dünya devlerine tanıtabilmesi açısından son derece önemli bir fırsat. Baharat ihracatımızın yaklaşık yüzde 30’unu Avrupa kıtasına yapıyoruz. ESA’da Türkiye baharat sektöründe dünyada önemli bir aktör olarak temsil edilmeye başlandı” diyor.

BAHARATTA MERKEZ EGE
Tarakçıoğlu, özellikle Ege Bölgesi’nin Türkiye’nin baharat ihracatının merkez üssü olduğunu, Türkiye’nin baharat ihracatının yüzde 62’sini Egeli ihracatçıların başardığını vurguluyor, “2021 yılında Türkiye’nin baharat ihracatı yüzde 5 artışla 212 milyon dolar, Ege’nin ise yüzde 3 artışla 132 milyon dolar olarak gerçekleşti. 2022 Ocak-Ağustos döneminde ise ülkemizin baharat ihracatı 132 milyon dolara ulaştı. Ege Bölgesi’nden aynı dönemde 82 milyon dolarlık baharat ihracatı yapıldı. Türkiye ortalaması kg başına birim fiyat 1,38 dolar iken, Ege Bölgesi’nin kilogram başına birim fiyat ortalaması 3,15 dolar. Neredeyse arada 2,5 katı fark var. Ürünümüzün değerinde ihraç edilmesi, ederini bulması bizim için önemli. ESA 2022 yılı Olağan Genel Kurulunda başarılı bir sınav vermek için aylardır çalışıyoruz” diyor.

HEDEF 1 MİLYAR DOLAR
Bu arada Muhammet Öztürk, günümüzde yıllık 200-250 milyon dolar aralığında olan baharat ihracatını 1 milyar dolar seviyesine taşımayı hedeflediklerini açıklıyor: “Dünya ihracatının yüzde 70’ini yaptığımız kekiğin yüzde 95’i, dünya ihracatının yüzde 95’ini yaptığımız defnenin ise yüzde 65’inin Ege İhracatçı Birlikleri üyeleri tarafından yapıldığını gururla söyleyebiliriz. Türkiye ortalamasının yüzde 25 üzerinde katma değerli ihraç ediyoruz. Adaçayı ve meyan kökü gibi ürünler de en çok ihracat yaptığımız kalemler arasında yer alıyor. ESA, Avrupa Birliği Komisyonları’nın baharat ile ilgili danıştığı tek kuruluştur. ESA’da etkin görev alarak, sektörümüz ile ilgili AB’de alınacak kararlara doğrudan müdahil olma şansı elde ediyoruz. Şu ana kadar 40’a yakın ülkeden 200’ün üstünde kayıt aldık. Dünyanın dört bir yanından baharat firmalarının üst düzey yöneticilerinin buluşacağı organizasyon ile Türkiye’nin en iyi şekilde tanıtımını ve kurulacak iş ilişkilerinin ihracatımıza katkı sağlamasını hedefliyoruz.”

İHRACATTA GÜNCEL RAKAMLAR
Peki baharat ihracatında güncel rakamlar nasıl? “2022 yılı Ocak-Ağustos döneminde Türkiye geneli baharat ihracatımızdaki ilk 5 ülke; 16 milyon dolarla ABD, 14 milyon dolarla Almanya, 11 milyon dolarla Çin, 9 milyon dolarla Belçika, 3,7 milyon dolarla Hollanda, 3,6 milyon dolarla Fransa yer alıyor. 207 ülke ve bölgeye 38 milyon dolarlık kekik ihracatımızda 6 milyon dolarla ABD başı çekiyor. Çin’in yüzde 25 artışla 10 milyon dolarla öne çıktığı 28 milyon dolarlık defne ihracatımızı ise 94 ülke ve bölgeye gerçekleştirdik. 93 ülke ve bölgeye yüzde 22 artışla 6 milyon dolarlık adaçayı ihraç ettik. 8 aylık dönemde 5 milyon dolarlık kimyon, 3 milyon dolarlık biberiye, sumak ve meyan kökü, 1,7 milyon dolarlık anason, 1,3 milyon dolarlık çörekotu ihracatımız var.”

BAHARATTA TALEP FAZLA
Son olarak, iki sektör temsilcisi ihracatçıdan aldığım notları sizlerle paylaşmak istiyorum: “Bire bir görüşmelerde çok iyiyiz. Özgüvenimiz yüksek. Sektörde kayıt dışılık yok, üretim süreçlerinde kaliteli iş yapılıyor. Sektörümüz kalite çalışmalarına ciddi bütçe ayırıyor. Baharat sektöründe işletme yapıları çok modern, teknoloji yüksek, hijyene fazlasıyla önem veriliyor. Küresel üretim düzeyinde Hindistan, Mısır, Çin, Endonezya, Brezilya ve Vietnam ön planda olan ülkeler. Karabiber ve tarçın gibi iki önemli üründe yeterli değiliz. Bu da ürün setimizde eksiklik yaratıyor. Kekik üretiminde çok iyiyiz ancak yeni teşvikler gerekiyor. Üretim merkezlerini Afyonkarahisar, Muğla ve Kuzey Antalya gibi bölgelerde yaygınlaştırmakta büyük fayda var. Bakanlık baharat üretimini mutlaka planlamalı ve yeni destekler vermeli. Toplam baharat üretimini 50-60 bin tonlardan 100 bin tona çıkarsak bile sorun yaşanmaz. Talep fazla. Bu kongrenin önemi büyük. Bilgi alışverişi yapacağız. Rekolteleri konuşacağız. Pandemiden sonra ilk defa yüz yüze geliyoruz. Bu fırsatı iyi değerlendirmek istiyoruz...”