Sere Serpe şiirini ona yazmıştı

Hatta en romantik şiiri ‘Anlatamıyorum’u da Orhan Veli’nin kendisine yazdığını iddia etmişti Bella Eskenazi. Garip akımının bu en güzel ilham kaynağı önceki gün Barselona’da 100 yaşında hayata veda etti.

‘Sere Serpe’ şiirinin kendisi için yazıldığını ilk kez Haluk Oral ve Şeref Özsöy’un hazırladıkları ‘Erol Güney’in “Ke(n)disi” kitabı için yaptıkları röportaj sırasında anlatmıştı Bella Eskenazi. Hatta Orhan Veli’nin el yazısıyla verdiği ilk kopyayı da göstermişti. Kitap 2005 yılında yayımlandıktan sonra tanıtımı için yapılan toplantıda tanımıştım Bella’yı ilk kez. Zarafetinden etkilendiğimi, Orhan Veli’ye şiir yazdıracak kadar güzel olduğunu düşündüğümü hatırlıyorum.

ANKARA’DA TANIŞTILAR

Ablası Dora ile evli olan Erol Güney, Ankara’da Tercüme Bürosu’nda çalışıyordu o yıllarda. Dora da Güzel Sanatlar Müdürlüğü’nde görevliydi. Erol Güney’in üniversite yıllarından beri tanıdığı ve Tercüme Bürosu’nda da dostluğunu sürdürdüğü Orhan Veli, Ankara’daki pek çok edebiyatçı gibi Güney çiftinin konukları arasındaydı.

Bella, İsmail Hakkı Tonguç ve Sabahattin Eyüboğlu’nun Cumhurbaşkanı İsmet İnönü ile görüşmesi sonucunda Hasanoğlan Yüksek Köy Enstitüsü’nde İngilizce dersi vermeye başlamıştı.

Ancak Bella liseyi bitirmediği için göreve öğretmen değil kütüphaneci kadrosundan işe alınmıştı. İngilizce, Fransızca ve Almanca’nın yanı sıra jimnastik dersleri de veriyordu ve bir yandan da lise bitirme sınavlarına hazırlanıyordu.

1946 YILINDA YAZILDI

‘Sere Serpe’ şiiri Bella’nın böyle isteksizce ders çalıştığı bir ortamda, 1946 yılında Ankara’da Sabahattin Eyüboğlu’nun evinde yazılmıştı. Misafirler salonda oturup sohbet ederken küçük odada genç bir kız sedire uzanmıştı. Misafirlerin arasında Orhan Veli de vardı. Elindeki kâğıda bir şeyler karalıyordu. Sonra kâğıdı sedirdeki genç kızın yanına gidip uzattı: “Bak, senin için bir şiir yazdım.”

Türk edebiyatında gizli erotizmin en önemli örneklerinden biri ve dilden dile en çok dolanan şiiri böylece kâğıda ilk kez böyle dökülmüştü.

Bella Eskenazi 100 yaşında hayatını kaybetti.

Bella, Hasanoğlan Köy Enstitüsü’nde işine son verilince İstanbul’a döner ve annesiyle birlikte İstiklal Caddesi’ndeki Hacopulo Hanı’nındaki dairelerinde yaşamaya başlar. Bir buçuk yıl oturdukları bu evin konukları arasında Orhan Veli de vardır hep. Ölümüne kadar da bu ilgisi sürecektir. Ancak Bella ünlü şairin bu platonik aşkına hep dostça karşılık vermiş ve onu arkadaş olarak görmüştü. Bunda Orhan Veli’nin aynı anda başka kadınlarla platonik veya gerçek ilişkiler yaşamasının da etkisi vardı.

‘ANLATAMIYORUM’

Bella Eskenazi, yönetmen Banu Yalkut Breddermann’ın hazırladığı ve hayatını anlatan ‘Bella’nın Öyküsü’ adlı belgeselde Orhan Veli’nin bir diğer ünlü şiiri ‘Anlatamıyorum’ şiirini de kendisi için yazdığını söylüyor. Ancak Orhan Veli’nin o şiiri yazdığı tarih 1939’du ve henüz tanışmıyorlardı. Belli ki Bella da Orhan Veli’nin kendisine beslediği platonik aşkı benimsemiş ve içten içe karşılık vermişti. En romantik Orhan Veli şiirinin esin kaynağı olmayı sahiplenmişi.

(Not: Yazıda, Haluk Oral’ın ‘Şiir Hikayeleri’ kitabından yararlanılmıştır.)

SERE SERPE

Uzanıp yatıvermiş sere serpe;

Entarisi sıyrılmış hafiften;

Kolunu kaldırmış

koltuğu görünüyor;

Bir eliyle de göğsünü tutmuş;

İçinde kötülüğü yok biliyorum;

Yok, benim de yok ama,

Olmaz ki!

Böyle de yatılmaz ki!