Hangi ülke sanata ne kadar yardım yapacak?

Virüs salgınıyla birlikte küresel çapta darbe yedi. Müzeler, sanat galerileri kapandı, konserler ve festivaller iptal edildi, sinema salonları kepenk indirdi, tiyatrolar perdeleri çekti. Hayatını bu sektörden kazanan milyonlarca insan şimdi zor durumda. Türkiye’de devlet sinemaya, tiyatroya az da olsa yaptığı yardımlara devam ediyor ama son yaşananlardan sonra özel bir çalışma henüz yapılmadı bildiğim kadarıyla.

Peki dünyada durum ne?

Ülkelerin koronavirüs salgını nedeniyle açıklamış olduğu bütçeler kapsamında, kültür-sanat sektörüne ayrılan miktarlar şu şekilde:

* Kültür-sanat sektörüne sırasıyla ABD 307.5 milyon dolar, Singapur 55 milyon Singapur Doları yatırım yapacağını açıklarken, İtalya devleti hem kültür-sanat hem de turizm sektörü için 130 milyon Euro ayıracağını belirtti.

* Kanada hükümetine bağlı The Canada Revenue Agency, acil destek yardımı kapsamında 5 milyar dolar istihdam sigortası için uygun olmayan ve işlerini kaybeden veya COVID-19 nedeniyle saatlerini kısaltan, sanatçılar ve kültür çalışanları da dahil olmak üzere işçilere fayda sağlamayı hedefliyor.

* Almanya hükümeti kültür-sanat, medya ve yaratıcı sektör çalışanları dahil olmak üzere küçük işletmelere ve serbest çalışanlara destek olmak için 50 milyar Euro ayıracağını duyurdu.

* İskoçya hükümetine bağlı Creative Scotland, kültür-sanat sektörü için 2 milyon pound değerinde iki yeni fon kuracağını açıklarken Hong Kong hükümetine kültür politikaları konusunda öneri sunan Hong Kong Arts Development Council 55 milyon Hong Kong doları değerinde, sanat ve kültür sektörüne destek programı yaratacağını duyurdu.

* Avustralya’da bulunan Melbourne şehri sanatçıların ve yaratıcıların yeni çalışmalara ve dijital sunumlara yatırım yapmaları için 2 milyon Avustralya Doları değerinde hibe programı açıklarken, Sydney şehri ise ‘Business, Arts and Creative Support’ paketi kapsamında desteği 25 milyondan 72.5 milyon Avustralya Doları’na çıkaracağını açıkladı.

* Estonya ise kültürel ve sportif etkinliklerin ve faaliyetlerin iptali nedeniyle kaybedilen geliri kısmen telafi etmek için ilk 3 milyon Euro’luk destek planını açıkladı.

* Yeni Zelanda devletinin sanat geliştirme ajansı Creative New Zealand da 80 sanat organizasyonuna 4.5 milyon dolarlık acil finansman ve sanatçılara ‘esneklik hibeleri’ yaratacağını duyurdu.

DİJİTAL ORTAMDA MÜZE GEZMEK

Son dönemde doğal olarak evden en sık yaptığım şeylerin başında dijital ortamda müzeleri gezmek geliyor. Bizdeki özel müzelerin hemen hepsi, galerilerin bir kısmı sanal tur imkânı sunuyor. Mesela İstanbul Modern web sitesi üzerinden koleksiyonundaki bir seçkiyi paylaşıyor, Karaköy’deki son koleksiyon sergisi ‘Sanatçı ve Zamanı’nın sanal turuna yer veriyor. Haftanın yapıtı başlığı altında İstanbul Modern küratörleri tarafından yapıt ve sanatçı bilgileri aktarılıyor. Lütfi Özkök sergisi sırasında izleyiciyle buluşan sanatçının belgeseli de yine internet üzerinden izleyicilere sunuluyor.

Müze 10 gün içinde sanal ziyaretçi sayısını, açık olduğu döneme oranla dörde katlamış.

Dünyanın önde gelen müzelerinde neler var? Kısa bir tur:

* Klasik müzeleri ve arkeoloji müzelerini sanal turla gezmeye biraz daha aşinayız. Metropolitan Müzesi başta olmak üzere dünyanın önde gelen pek çok müzesi, sanal turunu Google Arts&Culture üzerinden gerçekleştiriyor. Bazılarının sanal turu var, bazıları ise sadece ön plana çıkan koleksiyonundaki yapıtların görsellerini izleyiciyle paylaşıyor.

* British Museum, binlerce esere ev sahipliği yapan ve Londra’ya gidip müzeyi tamamen gezmek istediğinizde gezinin tüm gün bile sürebildiği bir müze. Sanal turla Afrika, Amerika, Asya, Avrupa ve Okyanusya’ya kadar uzanan bir bölgeden eserleri görmek mümkün. Hatta yapıtlara dair detay sayfalarını açarak sesli bilgilendirmeleri dinleyip müzede rehberli tura çıkmış gibi düşünmek mümkün.

* Louvre Müzesi, ikonik müze girişini de kapsayarak kendi bünyesindeki üç ayrı galeriyi gezme imkânı tanıyan bir sanal tur sunuyor. Bu kadar büyük bir müzeyi tek günde tam anlamıyla gezebilmek de oldukça zor. Modern ve çağdaş sanat müzelerinde koleksiyon/sergi sanal turuna çıkarak, Apollo Galerisi ve Mısır antikalarını oturduğunuz yerde keşfetmek mümkün.

* Tate Modern’de sanal tur yok ancak internet sitesi üzerinden hem koleksiyonundaki hem de güncel sergilerdeki görsellerine, sesli kayıtları dinleyerek de hem yapıta hem de sanatçıya dair bilgilere ulaşılabiliyor. Şu aralar koreograf ve dans sanatçısı Faustin Linyekula, koronavirüs için müzenin kapanmasının ardından planlanan performansını bir video çalışması aracılığıyla gerçekleştirdi. Video çalışması Tate’in web sitesi üzerinden izlenebiliyor.

* New York’taki Modern Sanat Müzesi MoMA’da henüz sanal tur yok. Ancak dün yaptıkları açıklamaya göre 9 Nisan itibarıyla o da sergilerini sanal turla izleyicisiyle buluşturacak.

‘LA DIVA TURCA'YA BÜYÜK İLGİ

İstanbul Kültür Sanat Vakfı, yapımcılığını üstlendiği ‘Leyla Gencer: La Diva Turca’ belgeselini dijital platformlar üzerinden ücretsiz olarak erişime açtı geçen cumartesi günü. Belgesel büyük bir ilgiyle karşılandı ve ilk 48 saatte 15 bin kişi izledi, sayı artmaya devam ediyor. YouTube’a yazılan yorumlar gerçekten çok güzel.

Yönetmenliğini Selçuk Metin’in üstlendiği belgeselin metni ve senaryosunda gazeteci, yazar Zeynep Oral’ın imzası bulunuyor, seslendiren ise Halit Ergenç. Bir Türk sanatçının dünya opera sahnesinin zirvesine çıkışını izlemek insana gerçekten iyi geliyor ve bir kez daha gururlandırıyor.