Türkiye yeni Anayasa yapabilir mi?

Anayasa uzlaşma komisyonu bir kez daha süre uzattı ve yeni bir arayış başladı.

1982 Anayasası üzerinden on yıl geçmeden delik deşik olmuş ve meşruiyetini kaybetmişti.
1990’larda neredeyse her STK kendince yeni anayasa taslağı hazırladı.
Üniversite, aydınlar, gazeteciler, kanaat önderleri darbe anayasasını eleştirdiler.
1991 seçimlerinde Süleyman Demirel ‘konuşan Türkiye ve yeni anayasa’ vaat etti.
1995 seçimlerinin ana gündemi terörün önlenmesi ve yeni anayasa oldu.
1999 seçimlerinde öne çıkan en büyük tartışma yeni anayasa konusuydu.
2002, 2007 ve 2011 Seçimlerine yeni anayasa tartışmalarıyla gidildi.
1991’den bu yana altı seçim yapıldı fakat yeni anayasa hala yapılamadı.
Son otuz yılın değişmez gündemi yeni anayasa ve demokratikleşme oldu.
Siyasi parti programlarında ilk sırada yeni anayasa yer aldı.
Hükümet programlarında en büyük bölümü demokratikleşme meselesi oluşturdu.

ANAYASALAR OLAĞANÜSTÜ KOŞULLARDA YAPILDI…

Türkiye’nin anayasa yolculuğu sancılı ve uzun ince bir yolda ilerledi.
İlk anayasa 1876’da taht pazarlıkları sonucunda ilan edildi.
Bir yıl sonra Sultan tarafından askıya alındı.
İkincisi 1908’de birincinin, ikinci kez ilan edilmesiyle hayata geçirildi.
Üçüncüsü 1921 Anayasası, ulusal bağımsızlık savaşı verilirken yapıldı.
Dördüncüsü 1924 Anayasasıydı o da olağanüstü koşullarda ilan edildi.
Beşincisi 1961 Anayasası 27 Mayıs darbesi sonrasına yapıldı.
Altıncısı yine bir darbe sonrası 1982’de hayata geçirildi.
Tüm anayasalar olağanüstü koşullarda ve çoğunlukla askerler tarafından yapıldı.
Tersinden bir okumayla neredeyse yirmi yılda bir anayasa değiştirildi…

TOPLUM YENÄ° ANAYASA Ä°STÄ°YOR MU?

Bağımsız araştırmalar halkın % 65’nin yeni anayasayı desteklediğini gösteriyor.
Bu oran tartışmaların seyrine göre yükselip, düşüyor.
Örneğin Aralık 2011’de % 65.7 iken; Aralık 2012’de % 62.3’e düşmüş
En son Nisan 2013’te yapılan araştırmada ise yeniden % 64.3’e çıkmış…

AK PARTİ SEÇMENİNİN BEŞTE BİRİ YENİ ANAYASA İSTEMİYOR

Sonuçlar AK Parti seçmeninin beÅŸte birinin yeni anayasa istemediÄŸin gösteriyor.Â
Bir anlamda iktidar partisi kendi tabanını ikna etmekte zorlanıyor.
Parti kurmayları bunun sebebini ‘sorunu topluma anlatamamak’ olarak ifade ediyorlar…
Toplum yeni anayasa istiyor ama siyaset kurumu bu talebi karşılayamıyor.

AK PARTÄ° YENÄ° ANAYASAYI HANGÄ° PARTÄ°YLE YAPACAK?

Yeni anayasa için iktidarın önünde aritmetik bir engelden çok politik bir zorluk var.
Sonbaharda yapılacak referandum için gerekli olan 330 engeli aşılsa dahi yeni anayasanın hangi parti ile yapılacağı sorusu önemli bir sorun.
Toplum AK Parti'nin CHP ile birlikte yeni bir anayasa yapmasını istiyor.
Ancak en azından şimdilik bu ihtimal pek mümkün görünmüyor.
MHP ise iktidar partisinden olabildiÄŸince uzak duruyor.
Bu meclis aritmetiğinde geriye sadece BDP kalıyor.
BDP ile yapılacak yeni anayasaya ise toplum mesafeli yaklaşıyor.
Yeni anayasa sürecini paralize eden ana unsur başkanlık sistemi.
Ancak bu konuda iktidar partisi geri adım atıp, muhalefetin tezlerini boşa çıkarabilir.
Böylece yeni anayasayı siyasi partilerle değil, toplumla yapabilir…
Başa dönersek, peki bu şartlar altında Türkiye yeni bir anayasa yapabilir mi?
Bunu önümüzdeki sonbaharda daha somut olarak göreceğiz.
Sonuçta toplum yeni bir anayasa istiyor ve bu konu siyaset için bir prestij meselesine dönüşmüş durumda.
Anayasa meselesi son tahlilde vesayetten şikayet eden Türkiye demokrasisinin rüştünü ispatlama sınavına haline geldi…

hyayman@hurriyet.com.tr
Twitter.com@HuseyinYayman