Bir Kapadokya günlüğü

Uzun zamandır yeni bir başlangıç için bu kadar heyecanlanmamıştım. Mahsun Kırmızıgül’ün yeni sinema filmi “Vezir Parmağı” için yaz boyu süren hazırlık ve provalar sonrası çekim için haftalardır Kapadokya’dayız. Çocuklarımın okula başlaması ile bir günlüğüne bile olsa İstanbul’a sıklıkla gelip, bu güzel şehre tekrar geri dönüyorum.
Nevşehir ve Kayseri havaalanı yolları benden sorulur oldu...
Bir günümü ilk kez, sizler için, turistlik güzellikleri ile dünyaya nam salmış bu coğrafyaya ayırdım.
Milyonlarca yıl önce Erciyes -Hasan-Melendiz volkanik dağlarının patlamasıyla oluşan tüf tabakasının bu bölgede yoğunlaşması ile ortaya olağanüstü bir görüntü çıkmış. Yıllar boyu kar, yağmur ve rüzgarın aşındırması sonucunda ortaya çıkan peribacaları, kiliseler, gizemli yeraltı şehirleri, manastırlarla dolu bu coğrafyanın gözdesi, onu gökyüzünden seyretmenizi sağlayan balonlar...
Sizin için merak ettiklerimi sordum...
Dünya tarihi mirasında ve UNESCO ‘nun koruması altında olan Kapadokya’yı mutlaka gezmeli, görmelisiniz...   

Fotoğraflar: Levent KULU 

* Balonun Kapadokya ile özdeşleşmesini nasıl yorumluyorsunuz?
- Kapadokya Turistik Otelciler ve İşletmeciler Derneği Yönetim Kurulu Başkanı Yakup Dinler: Balon Kapadokya için çok büyük önem taşıyor. Eskiden Kapadokya’ya insanlar sadece peribacalarını görmek için geliyordu. Gelmişken de balona binelim diyorlardı. Ama şimdi insanların bir kısmı sadece balona binmek için geliyor. Kapadokya’da assolist artık balon oldu.

* Balona binerken ve inerken yapılan ritüeller neler?
- Montgolfier Kardeşler ilk kez balonla uçtuktan sonra ölmedik diye kutlama yapmış. O kutlama eskiden günümüze kadar devam etmiş. Hâlâ balon yere indikten sonra bu kutlama yapılır.

* Bugüne kadar üç kaza olmuş. Balon ne kadar güvenli bir hava aracı?
- O kazalar maalesef çok üzücüydü. İki kazanın olma biçimi de aynıydı. Havada balonların birbiriyle çarpmasıyla gerçekleşti. Havalanan balonlar yukarıdaki balona çarptı. Balonun üzerindeki paraşüt yırtıldı ve serbest düşüş oldu. Balon dünyanın en güvenli hava aracıdır. Evet üç kaza oldu ama toplamda 2015 yılında Kapadokya’da 450 bin kişi uçtu. Bu sene turizmin kötü gitmesi nedeniyle eylül ayına kadar 200 bin kişi balona bindi. Balonda kaza ve ölüm oranı çok düşük. Uçaklarda bu oran çok daha yüksek.

* Kapadokya’da balon gezisi kaç senesinde yapılmaya başlandı?
- 1989 yılında. Burada o dönemde otelleri olan Alman bir şirket ilk kez balon getirtmişti. O yıl sadece 30 kişi balona bindi. O zamanlar balon şimdiki kadar popüler değildi. Zaman içerisinde firmalar bu işi ticarete dökmeye başladı. Ve balon turları çoğaldı. Şu anda Kapadokya’da 25 balon firması var. Artık yurtdışına pilot ihraç ediyoruz. Afrika’da uçan Türk pilotlarımız var.

Devrent Vadisi 
Arkamda görünen büyük vadinin adı Devrent. Burası da Paşabağ gibi farklı şekildeki peribacalarının toplu olarak gözlenebildiği özel bir vadi. Bazı peribacaları çeşitli hayvanlara benzetiliyor. 

Kapadokya Turistik Otelciler ve İşletmeciler Derneği Yönetim Kurulu Başkanı Yakup Dinler
 

EN iYi BALON 1000 SAAT UÇAR, SONRA ÇÖP OLUR

* Nasıl balon pilotu olunur?
- Balon pilotu olmak için aynı uçak pilotluğu gibi eğitimlerden geçmek gerekiyor. Bu eğitim sadece Kapadokya’da iki okul tarafından veriliyor. Önce özel uçuşlar için lisans almanız gerekiyor. Bunu aldığınızda ticari olmayan uçuşlar yapabiliyorsunuz. Sonrasında ticari uçuşlar için lisans alıyorsunuz. Eğitimler yaklaşık 2 yıl sürüyor. Masrafı 80 ile 100 bin lira arasında.

* Balonun belirli bir uçma süresi var mı? Kaç sene uçabilir?
- Evet. Bu balonun kalitesine göre değişen bir şeydir. 600 ile 1000 saat arasında değişiyor. İyi balon maksimum 1000 saat civarında uçar, sonra çöp olur.

* Bir balonun fiyatı ne kadardır?
- Türkiye’de üç ülkeden balon alabiliyorsunuz. Çek Cumhuriyeti, İspanya ve İngiltere. En kaliteli balonlar İngiltere’de yapılanlardır.
Fiyatı kütlesine göre değişmekle beraber sıfır bir balon 150 bin pound civarındadır. Eğer Çek Cumhuriyeti’nden alırsanız daha ucuz.

* Her mevsimde uçuş yapılabilir mi?
- Senede 280 ile 300 gün arasında uçabilir. İki-üç ay havadan dolayı uçamaz. Rüzgar hızı bu anlamda en önemli faktördür.

KAPADOKYALI TURiZMCiLERiN ORTAK ŞiKAYETi

TURiST GELMiYOR

* Bu sene turist sayısında ne kadar azalma oldu?
- Yıllar sonra ilk defa dibi gördük. Bizi en çok Sultanahmet’teki, Atatürk Havaalanı’ndaki saldırı ve darbe girişimi etkiledi. Bize gelen e-maillerden darbe girişiminin yurtdışında iç savaş olarak yansıtıldığını öğrendik. İnsanlar da o yüzden rezervasyonlarını iptal etti.

* En çok hangi ülkeden gelen turist balon gezisi yapıyor?
- Balona binenlerin yüzde 95’i yabancı turist. Bu yılı göz önünde bulundurmadan söylüyorum. Uzakdoğulular birinci sırada gelir. Çinliler, Koreliler, Singapurlular, Malezyalılar ve Tayvanlılar. Dört sene öncesine kadar çok fazla Japon turist gelirdi. Fakat artık gelmiyorlar. Bunun sebebi bizden kaynaklanmıyor. Suriye’de biliyorsunuz IŞİD tarafından iki Japon gazeteci öldürülmüştü. Bu olaydan sonra Japon televizyonlarında bir harita yayınlanmış. Haritada Sivas’tan sonrasını kırmızıya boyamışlar ve “Bu tarafa gitmeyin” demişler. Japonlar Sivas neresi bilmez. Türkiye’yi genel olarak tehlikeli görüp gelmiyorlar. Çinli turist sayısında inanılmaz bir artış var. Geçen yıl gelen turistlerin 200 bini Çinliydi. Bir de Latin Amerika ülkelerinde çok popüleriz. Brezilya, Arjantin, Kolombiya ve Şili’den çok sayıda turist geliyor. Türk Hava Yolları’nın bu ülkelere direkt uçuşunun olması ve bizim dizilerimizin o ülkelerde yayınlanması bunda etkili oldu.

22 yıldır balon pilotluğu yapan Suat Ulusoy anlatıyor

Dünyada en az kaza yapan hava aracı

* Kaç senedir bu işi yapıyorsunuz? Bugüne kadar çok tehlike atlattınız mı?
- 22 senedir balon pilotluğu yapıyorum. Türk Hava Kurumu’nda eğitim almıştım. Türkiye’deki ilk balon pilotlarından biri benim. Yıllar içinde ister istemez tehlike atlatıyorsunuz. Sisin içinde de kaldım, beklenmedik yağmur da yağdı. Havada ateşleme donanımı arızası bile yaşadım. Eskiden bu iş çok amatörce yapılıyordu. Son 10 senedir bu iş artık çok düzgün ve profesyonelce yapılıyor. Bütün balonların bakımlarının zamanında yapılması çok önemli. Kapadokya’da büyük bir balon bakım tesisi açıldı.

* Kazalar nedeniyle balondan korkanlar için ne tavsiye edersiniz?
- İstatistikler ortada. Balon dünyada en az kaza yapan hava aracı. O zaman uçağa da binmememiz gerekli. Bir de dünyada Kapadokya bu işin en güvenli yapıldığı yerlerden biri. Amerika’da iki ay önce bir kaza oldu ve 16 kişi öldü. Bizdeki kazalarda 4 kişi öldü.

* Balonun uçuşa hazırlanış ve şişirilme evrelerini anlatır mısınız?
- İki farklı şişirme tekniği var. Sıcak ve soğuk. İlk önce soğuk şişirme işlemi yapılır. Daha sonra balona sıcak ateş verilerek şişirme yapılır ve balon kaldırılır. Balonda pilot dikey hareketi kontrol eder. Balon ateşlendikçe yükselir, ateşleme bırakılınca alçalır. Yatay hareket rüzgar yönünde ve rüzgar hızında olur. Balonun nereden kalkacağı gün belli olur. Ama nereye ineceği belli değildir. Kalkış yönümüzü rüzgara göre belirliyoruz. Sabah erken saatlerde uçuş başlar. En sakin havada bile gittiğimiz mesafe 2-3 kilometreyi çok fazla geçmez. Ticari uçuşlar için rüzgar hızı limiti var. Uçuşun olup olmayacağına Sivil Havacılık Genel Müdürlüğü karar veriyor.

* Yani istediğimiz an balona binemiyoruz…
- Evet. Eğer hava şartları müsait değilse binemezsiniz. Uçuşun olup olmayacağı sabah erken saatlerde belli oluyor.

* Bu işten ortalama ne kadar kazanılır?
- Geçen senelerde 2-3 bin Euro civarında bir maaş alınıyordu. Fakat bu sene turizm çok kötü olduğu için maaşlar çok düştü. Şu anda 2000-2500 liraya çalışan pilotlar var.

* Balona binmek isteyen insanlar en çok hangi soruları soruyor?
- Aslında birçoğu ön araştırma yapıp geliyor. İnsanlar için en önemli olan şey güvenlik. Kazalar dolayısıyla insanların az da olsa endişeleri oluyor. Pilotların tecrübelerini, seyahat sigortasını, balonun özelliklerini soruyorlar.
Bir de yolculuk esnasında peribacaları ile ilgili merak ettikleri detayları öğrenmek istiyorlar. Onlara havada rehberlik hizmeti de veriyoruz.

Paşabağ

Paşabağ bölgenin en önemli alanlarından biri. Şekil itibariyle peribacalarını toplu olarak iyi görebileceğiniz bir yer.
Paşabağ’daki peribacalarının başları huni biçimine benziyor.
Bu doğa harikasını görmek için her yıl yüzbinlerce insan buraya geliyor.
Paşabağ’ın hikayesi de diğer peribacaları ile aynı. Milyonlarca yıl önce Erciyes ile Hasandağı’nın volkanları patlıyor. Yağmurlar yağıyor, seller akıyor ve rüzgarla birlikte aşındırma sonucu bu yapılar oluşuyor.

ESKi MAHALLE OTEL OLDU

Mağara oteller

Burası Kapadokya’ya özgü bir mağara oteli. Fakat onu diğerlerinden ayıran en önemli özelliği UNESCO tarafından onaylı olması. Otel yapılmadan önce burası Kapadokya’nın en eski mahallesi olarak anılıyormuş.
Eski zamanlarda bu bölgede sadece zenginler oturduğu için adı Ağalar Mahallesi olarak geçiyormuş. 1960’lı yıllarda afet bölgesi ilan edildiği için mahalleli zaman içinde tahliye edilmiş. 1980’den 2011 yılına kadar boş kalmış.
Bölge koruma kapsamına alındıktan sonra restorasyon çalışmaları başlamış.
2013 yılından bu yana çalışmalar devam ediyor. Otel dışında kilise, cami, müze de restore edilmiş. Otel odalarının girişinde eski mahalle zamanında oturan ev sahiplerinin isimleri yazılı. İsimler eski tapu kayıtlarından çıkarılmış.