Tarımdaki çocuk işçilerin çilesi bu raporda
“Bir yevmiye bir yevmiyedir”
TÜRKİYE 2018 yılını “Çocuk İşçiliği ile Mücadele Yılı” ilan etmişti.
Altı bakanlık (Çalışma ve Sosyal Güvenlik, Milli Eğitim, Kalkınma, Gençlik ve Spor, İçişleri ve Aile ve Sosyal Politikalar) ile aralarında DİSK,TOBB, TESK gibi kurumların da olduğu 7 kurum ile İLO çocuk işçiliğiyle mücadele için geçtiğimiz şubat ortak bir deklarasyon imzalamıştı.
Sosyal medyada, “tarımda çocuk işçiliğiyle” ilgili bir rapora rastlayınca “çocuk işçiliğiyle mücadele yılı” ilan ettiğimiz aklıma düştü.
Çocuk işçiliğine duyarlı olduğum halde unutmuşum.
Zaten deklarasyonun imzalandığı ocak ayından bu yana bu konuda neler yapıldığına ilişkin bir habere, yazıya filan gördüğümü sanmıyorum.
Yukarıda sözünü ettiğim raporun tam adı “Bir Yevmiye Bir Yevmiyedir – Tarım Aracıları ve Türkiye’de Tarımsal Üretimde Çocuk İşçiliği”.
Eylül başında yayınlanmış olan 200 sayfalık rapor, UNİCEF’in desteğiyle merkezi Ankara’da olan Kalkınma Atölyesi Kooperatifi’nin değerli bir araştırması.
Kalkınma Atölyesi, 16 yıllık bir geçmişi olan ve çocuk işçiliği konusunda uzmanlaşmış olan bir STK.
İŞÇİ ÇOCUKLARIN YÜZDE 44.7’Sİ TARIMDA
Rapora katkı verenler arasında olan Ertan Karabıyık’ın ise çocuk işçiliğiyle ilgili neredeyse 25 yıllık bir geçmişi var.
Karabıyık dün telefonla sohbetimizde TUİK’in 2012 yılı Çocuk İşgücü Anketi sonuçlarına göre çalışan çocukların (6-17 yaş) yüzde 44.7’sinin tarım sektöründe olduğunu hatırlatıyor.
“Bir Yevmiye, Bir Yevmiyedir” Raporu, Kalkınma Atölyesi ve UNİCEF ortaklığında yürütülen “Çocuk İşçiliği ile Mücadele Programı” kapsamında yapılmış.
Kalkınma Atölyesi’nin şimdiye kadar yayınlamış olduğu 50’ye yakın raporu var.
Yani Türkiye’de kimi zaman 5-6 yaşa kadar düşen “çocuk işçiliği”ni önlemek için elimizde durum tespiti yapan, yol gösteren değerli çalışmalar var.
Ama ne yazık ki sorun devam ediyor ve Karabıyık’ın işaret ettiği gibi kalıcı gibi görünüyor.
“Bir Yevmiye, Bir Yevmiyedir” Raporu, “tarım aracıları” ile “çocuk işçiler” ilişkisine odaklanmış.
Saha çalışması 2017 yılı nisan ve mayıs aylarında Türkiye’de “tarım aracısı” sayısının en çok olduğu Adana ve Şanlıurfa’da gerçekleştirilmiş.
ÇOCUK NEDEN İŞÇİ HAVUZUNDA?
Şanlıurfa, Türkiye’nin 41 iline en fazla mevsimlik tarım işçisi sağlayan yer.
Bu şehirde öğretmenlik yapan bir tanıdığımın tarlaya giden çocukların okula geri gelmelerini sağlamak için evlerinin kapısını çaldığını bilirim.
Doğrusu isterseniz Karabıyık ile konuşmadan önce “tarım aracısı” konusunda yeterli bilgim yoktu.
“Tarım Aracısı” adı üstünde işveren ile yani fındık bahçesi, soğan, patates tarlası sahibi ile tarım işçisini buluşturan kişi.
Çocukları işçi havuzuna dahil eden kişi aynı zamanda.
“Bir Yevmiye, Bir Yevmiyedir” tam bu noktada, tarım aracısının neden küçücük çocukları da (Karabıyık soğan çuvalı taşıyan 5-6 yaşındaki çocukları bizzat gördüğünü söylüyor) işçi havuzuna dahil ettiğini, neden ailelerin çocuklarının çalışmasını istedikleri gibi sorulara cevap arıyor.
Bu amaçla tarım aracılarının yanı sıra, çocuk işçilerle, aileleriyle, yerel kurumlarla, STK’larla derinlemesine görüşmeler yapılmış.
OKULA GİTMEYE UTANDIM
Çadırlarda kötü koşullarda yaşayan mevsimlik tarım işçileriyle yapılan görüşmelerde bir çocuğun söylediği o kadar etkileyici ki:
“Babam yedi kişiye bakmak için çalışırken ben okula gitmeye utandım”.
Karabıyık “Çocuklar da çalışmaz ise aile geçinemiyor” diyor.
Günde 50-60 liralık bir yevmiye ile hiç tatil yapmadan günde 10 saat çalışan ailelerden söz ediyoruz.
Markette sepete attığımız, pazardan satın aldığımız domates, biber, patates aklınıza ne gelirse artık sebze, meyvelerin, fındığın fıstığın arkasında nasıl ucuz, güvencesiz bir emek olduğunun farkında mıyız?
Peki medya tarımda çocuk işçi meselesine ne kadar yer veriyor?
Çuvaldızı önce kendime batırıyorum.
Ne yazık konuyla ilgili en son 2016 yılında yazmışım: http://www.hurriyet.com.tr/yazarlar/gila-benmayor/tarimda-cocuk-iscinin-topladigi-domatesi-yer-misiniz-40238761.
Ertan Karabıyık, Suriyeli göçmenlerle artmış olan, tarımda çocuk işçiliğinin kolay önlenemeyeceğini belirtirken şöyle diyor:
“Tarım aracılarının meslek olarak tanımlanması, kayıt altına alınmaları ve eğitimden geçmeleri çocuk işçiliğiyle mücadelenin önemli bir kısmı” diyor.
Kalkınma Atölyesi’nin çalışmalarına, diğer raporlarına www.ka.org.tr adresinden ulaşmak mümkün.
Bu arada “2018 Çocuk İşçiliğiyle Mücadele Yılı” kapsamında bugüne kadar neler yapıldığını bir anlatan çıkarsa sevinirim.
