Kadın istihdamının anahtarı kadın kooperatiflerinde

Geçen hafta kutlanan (21 Aralık) Dünya Kooperatifçilik Günü (21 Aralık) nedeniyle sosyal medyada, Kadın Emeğini Değerlendirme Vakfı KEDV üzerinden kadın kooperatiflerin video mesajları yağınca işin boyutunu daha iyi kavradım.

Biga Kadın Çevre İşletme Kooperatifi, Çeşme Kadın Girişimi Üretim ve İşletme Kooperatifi, Urla Kadın Girişimi Üretim ve İşletme Kooperatifi, Gaziantep Kadın Çevre, Kültür ve Kalkınma Kooperatifi, Biga Kadın Kültür ve Çevre İşletme Kooperatifi, Harmoni Kadın Girişimi Üretim İşletme Kooperatifi, Soma Kadın Atölyesi El Sanatları Gıda Üretim ve Pazarlama Kooperatifi ve daha niceleri.

Hepsinin ortak mesajı şuydu:

“Kadının güçlenmesi için kadın dayanışması”.

Kadın kooperatiflerini daha iyi anlamak için 2002 yılında yani tam 16 yıl önce Türkiye’nin ilk kadın kooperatifini Düzce’de kuran KEDV Yönetim Kurulu Başkanı Şengül Akçar’a ulaştım.

KOOPERATİFÇİLİK YÜKSELEN TREND

Akçar’a göre, “kooperatifçilik” dünyada yükselmekte olan bir trend.

“BM’nin tahminlerine göre dünya genelinde neredeyse 1 milyar insanın ortak olduğu 750 binden fazla kooperatif var ve bunlar çok uluslu şirketlere oranla yüzde 20 daha fazla istihdam yaratıyor” diyor.

Kooperatifçilik sektörünün parlayan yıldızı ise sayıları hızla artan “Sosyal Kooperatifler”.

Sosyal Kooperatiflerle dediğinizde önemli nokta şu:

Sosyal hizmetlerin yaygınlaşmasını ve etkinliğinin artmasını sağlıyorlar.

İtalya’da örneğin sosyal hizmetin yüzde 60’ını sosyal kooperatifler üstlenmiş durumda.

Çocuk ve yaşlı bakımı için iyi bir alternatif.

Öte yandan bu kooperatifler, günümüzün piyasa şartlarında çalışma imkanı bulamayan kadınlar, engelliler, yoksullar gibi gruplara istihdam sağlıyor.

Akçar, Sosyal Kooperatif girişimcilerinin büyük bir bölümünü kadınların oluşturduğunu söylüyor.

Avrupa Kooperatifleri Konfederasyonu’nun raporuna göre, Batı Avrupa’da kadınlar kooperatif girişimciliğinde erkekleri geride bırakmış.

Örneğin İsveç’te yeni kooperatiflerin kurucularının yüzde 80’i kadın.

KADIN KOOPERATİFLERİ 200’Ü GEÇTİ

Şelgül Akçar, Türkiye’de kadın kooperatiflerinin giderek yaygınlaştığını ve sayılarının 200’ü geçtiğini söylüyor.

“Bu kooperatifler 61 yılda ortalama 20 binin üzerinde kadına ulaşıyorlar. Kadın istihdamı için önemli bir potansiyel taşıyorlar” diyor.

“Kadın kooperatiflerinin çatısı altındaki binlerce kadın, kaynaklarını büyük ölçüde kendileri yaratarak ciddi boyutlarda toplum yararına çalışıyorlar. Daha önce evlerinden hiç çıkmamış kadınlar kooperatiflerde buluşuyor” diye ekliyor.

Bu kadınların kimi okul öncesi çocuk eğitim hizmeti sunuyor.

Kimi engelli çocuklar için merkezler açıyor.

Tabii kimi de gıda, sabun, tekstil, hediyelik eşya üretimi gibi ortaklaşa ekonomik girişimlerde  bulunuyor.

Son yıllarda mülteci kadınların ekonomik ve sosyal entegrasyonuna yönelik çalışan kadın kooperatifleri de var.

KEDV, 16 yıl önce kadınlar için “Kooperatifleşme El Kitabı”nı hazırlamış.

Yıllardan beri, çeşitli şehirlerde kadın kooperatiflerinin yaygınlaşması, kapasitelerinin iyileştirilmesi için eğitimler veriyor, teknik destek sağlıyor.

Ayrıca, 2014 yılında, Türkiye’nin her yanından 100 kadar kadın kooperatifini bir araya getiren SİMURG Kadın Kooperatifleri Birliğini kurmuş.

KAYNAKLARA ERİŞİM SIKINTILI

Türkiye’de ilk kadın kooperatifinin kurulmasına önayak olmuş biri olarak Akçar bunların sıkıntılarını da iyi biliyor.

“Sorunların başında hukuki mevzuatın eksikliği ve finansal kaynaklara erişim geliyor” diye konuşuyor.

Akçar, kadın kooperatiflerinin sorunlarını iletmek için, Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler, Tarım ve Ticaret bakanlıklarıyla diyalog halinde.

İlgili kurumlara önerileri arasında, kadın kooperatiflerinin çocuk bakım, eğitim hizmetleri ve yaşlı bakım sektörlerine entegrasyonu var.

Elimizin altında “kadın kooperatifleri” diye bir model varken hem kadın istihdamı hem toplumun sorunlarına çare için bundan daha iyi yararlanmak gerekmez mi?