İş dünyasının tek derdi kâr olmamalı

BİR Davos’un daha sonuna geldik. Kapitalizmin sancılarıyla başladık, kapitalizmin vicdanlı yüzüyle kapatalım. Oturum aralarında sohbet fırsatını bulduğum yerli ve yabancı iş insanları Hamdi Ulukaya’dan oldukça etkilenmiş görünüyor. Chobani markasıyla Amerikan gıda pazarında önemli bir çıkış yapan Ulukaya, bence “Davos’un En Beğenilen Türk’ü” oldu.

Ulukaya’nın katıldığı bir panelde “Hisselerle olsun, maaşları arttırarak olsun şirketin başarılarını paylaşmak kârlılığı asla azaltmıyor” sözleri efsane olmuş.

Önceki gece “eşitsizliğin” konuşulduğu akşam yemeğinde Davos’un müdavimlerinden Korhan Kurdoğlu ile aynı masayı paylaşıyorum.

Kurdoğlu, Ulukaya’dan oldukça etkilenmiş isimlerden biri.

“Şirketine çalışanlarını ortak etmiş. Servetinin yarısını hayır işlerine bağışlamış” diyor.

Hamdi Ulukaya

Kaçırdığım panelde Ulukaya’nın söylediklerine göz atıyorum.

“Ailelerini geçindirmeye çalışan milyonlarca insan öfkeli, kendisini çaresiz hissediyor. Bu öfkeyi, çaresizliği çok iyi anlıyorum. Çünkü bende patronlardan nefret ederek büyüdüm. İş dünyasının tek derdi kâr olmamalı” demiş.

Bu sözlerinin altına kim imza atmaz?

2 binden fazla çalışanını şirket ortağı yapan, Ulukaya, Davos’un en sıcak konularından biri olan “mültecilerle” ilgili girişimleriyle de başka bir efsane yaratmış durumda. 2015 yılında özel sektörün mültecilere yardım eli uzatması için kurduğu Tent Vakfı’nın başarılı bir model olduğu konuşuluyor Davos’ta.

Mültecilerle ilgili pek çok etkinlikte yer alan Hamdi Ulukaya, önceki gün yazdığım Suriyeli mülteci olimpiyat yüzücüsü Yusra Mardini ile de aynı panelde buluşmuş.

Ulukaya’nın mültecilerle ilgili girişimleri lafta kalmıyor bu arada.

Çalışanlarından yüzde 30’u mülteci zira.

DÜNYANIN EN ETKİLİ 100 KİŞİSİNDEN BİRİYLE

TİME dergisinin birkaç yıl önce “dünyanın en etkili 100 kişisi” arasında saydığı Pakistanlı film ve belgesel yönetmeni Sharmeen Obaid-Chinoy, Pakistanlı kadınların hayatlarını değiştirmek için yola çıkmış.

Bazı şeyleri değiştirmiş de.

Ülkesinde karılarına işkence uygulayan kocaları cezalandıran yasaların çıkmasını sağlamış.

İki yıl önce yine Davos’ta yüzlerine kezzap atılan Pakistanlı kadınları gösteren belgeselini izleyip hayran kalmıştım. Pek çok filmi ve belgeseli ödül almış olan genç kadın özellikle namus cinayetlerine yoğunlaşmış.

Türkiye’de de aynı sorunun yaşandığını iyi biliyor. Türkiye’de sorunla ilgili bir belgesel çekmeyi düşünüp düşünmediğini soruyorum.

“Sizin ülkenizde zaten konuyla ilgili yapılmış çok güzel filmler var” diyor.

2017 YILINDA BİLİMDE NE KONUŞACAĞIZ?

TÜRKİYE’de Darwin’in Evrim Teorisi müfredattan çıkarılırken bilim ve bilimin geleceği Davos’ta en fazla ele alınan konulardan biri. Dün sabah katıldığım “Bilimin Gündemi” panelindeki dört konuşmacıdan ikisinin kadın olduğunun altını çizeyim. CERN Genel Direktörü Fabiola Gianotti ile ABD Ulusal Bilim Vakfı NSF Direktörü France Cordova. Cordova, 2017 yılında şu konu başlıklarına eğileceklerini söylüyor:

- İnsan ve teknolojinin sınırlarını test etmek. Hangisi hangisini şekillendiriyor?

- Akıllı zeka ve robotların eğitimdeki rolü.

- Tehlikeli şekilde eridiği tespit edilen Arktik’te neler olup bittiğini derinlemesine araştırmak. Toplanan verilere göre politikaların belirlenmesini sağlamak.

- Yeni geliştirilen elektro-manyetik teleskoplar gibi yeni araçlarla evrenin sırlarını keşfetmek.

- Siber güvenliğe daha çok eğilmek.

Fonlarının yüzde 80’inin üniversitelere ayıran Cordova’yı dinledikçe bilimin gerçekten ucunun bucağının olmadığını anlıyorsunuz.

CERN Direktörü Gianotti ise, bu yıl insanlara bilimi daha çok duyurmak için çalışacaklarını söylüyor. Gianotti, “Kamu parasıyla yaptığımız çalışmaları, bilgileri yaygın bir şekilde paylaşmak zorundayız. Bilim açık olmalıdır oysa insanlar bilime uzak. Anlamıyorlar, hatta korkuyorlar. Medyada bilimi kolay bir şekilde anlatmanın yollarını bulmak zorundayız” diyor.

ZAPSU’DAN ŞİMŞEK ONURUNA ÖĞLE YEMEĞİ

İŞADAMI Cüneyd Zapsu, bu yıl da geleneğini bozmadı, Davos’a gelen Başbakan Yardımcısı Mehmet Şimşek’i Fettah Tamince’nin Rixos otelinde ağırladı. Zapsu’nun öğle yemeğine Doğuş CEO’su Hüsnü Akhan, Aclan Acar, Deniz Bank CEO’su Hakan Ateş, Kibar Holding CEO’su Tamer Saka, Turkcell CEO’su Kaan Terzioğlu, Turkcell ekibinden eski Enerji Bakanı Hilmi Güler, Trendyol kurucusu Demet Mutlu, Norveç’te Ticaret, Sanayiden sorumlu Devlet Bakanı Dilek Ayhan ve Aziz Zapsu katıldı.

Hilmi Güler, Cüneyd Zapsu ve Mehmet Şimşek

RUSLARIN İYİMSERLİĞİ  BİZE YARAYACAK MI?

RUSLAR geçmiş yılların aksine bu yıl umutlu. ABD’de Trump’ın iktidara gelmiş olmasına ilaveten geçen yıl bu dönemlerde 30 dolar olan petrolün 50 dolara çıkmış olması yüzleri güldürmüş. Rusya Başbakan Yardımcısı Igor Shuvalov’un da, katıldığı Rusya oturumu tek kelimeyle tıka basa doluydu. Oturumun konuşmacıları arasında Rusya Yatırım Fonu CEO’su Kirill Dmitriev, oturum sonrası bir televizyon kanalına verdiği demeçte “Trump’ın seçilmiş olması Rusya için iyi bir fırsat” diyor.

Trump’un ekibinde Rusya’yı tanıyan profesyonellerin olduğunu ve bahar aylarında Amerikan iş insanlarının Moskova’yı ziyaret edeceğini söylüyor.

Rusya’nın toplamda yaklaşık 6 milyar dolar yatırdığı Denizbank CEO’su Hakan Ateş, Rusya’da olup bitenlerin nabzını en iyi tutan kişilerden biri.

Cüneyt Zapsu’nun Mehmet Şimşek onuruna verdiği öğle yemeğinde ayaküstü sohbet ediyoruz.

Ateş, “Büyük bir olasılıkla Rusya ile ABD arasında bir yumuşama dönemi göreceğiz” diyor.

“Bu da Türkiye’nin çok işine yarayacak” diye ekliyor.

100 milyar dolara çıkması öngörülen, şimdi 30 milyar dolar olan ticaret hacminin mutlaka yukarı doğru çıkacağını belirten Ateş, “Rusların koyduğu yaptırımlarda ciddi gevşeme vardı zaten. Sberbank’ın CEO’su Herman Gref’in bunda rolü büyük. Şimdi işlerin daha yola girmesiyle turizmde Rusya’nın anahtar rol oynayacağını inanıyorum” diyor.

‘YAPAY ZEKA’YI ÖNEMSEMEMİŞ

BUNU ben söylesem hadi neyse. Teknoloji endüstrisini değiştiren ‘Yapay Zekâ’nın geldiğini önceden bilemediğini söyleyen kişi Google’un kurucularından Sergey Brin, yani Silikon Vadisi’nin en ünlü girişimcilerinden biri. Katıldığı bir panelde bakın de demiş Brin: “Açık olmak gerekirse bunu başta hiç önemsemedim. 1990’larda eğitim görmüş bilgisayar mühendisi olarak ben ve arkadaşların ‘Yapay Zekâ’nın başarılı olacağını sanmıyorduk. Devrim çok dipten geldi, beni de şaşırttı.”