Burunlara hodri meydan

Kör tadım, damağıyla barışık olanlar ve damağını kandırmaktan kaçınanlar için ideal bir yöntem. Bilerek tadılan şaraplardan, hatta kitaplardan daha öte bir eğitim imkanı sunuyor.

İlk Yıldız Savaşları filmindeki müthiş sahnelerden birinde Bilge Jedi Şövalyesi Obi-wan Kenobi ile çömez Luke Skywalker, Alderaan gezegenine doğru seyir halindedir. Dönerek uçan, kaçan ve hatta ara sıra can yakıcı ışınlar saçan küre talim robotunu ışın kılıcıyla bir türlü alt edemez Luke.

Obi-wan “hatırla” der, “bir Jedi Güç’ün içinden aktığını hissedebilir.” Daha sonra ekler; “bilinçli varlığını bırak gitsin, içgüdüyle davran” ve Luke’a gözlerini kapatan bir başlık takar; “gözlerin seni yanıltabilir, onlara güvenme” diye devam eder, “hislerini dinle...”

Konsantre olan Luke art arda tam üç ışını gözleri kapalı karşılar. Göremediğini içgüdüyle yenmiştir. “Hissettim inan” der Obi-wan’a heyecanla, “Güç’ü görür gibi oldum!” “Bu iyi” der Obi-wan, “daha büyük bir dünyaya ilk adımını attın.”

Ne olduğu hakkında fikir sahibi olamadığım bir kadeh şarapla karşılaştığımda bu sahne canlanır gözümde. Ne üzüm cinsi, ne teruarı, ne de üretim özelliğiyle kendini belli eder. Tek çare gözleri kapatıp derinlerde bir yerde ipucu aramaktır.

Tam kadehi yerine koyup sıradaki şaraba geçerken beliriverebilir bu ipucu. Yeniden o kadehe sarılıp derin bir nefes daha çekersiniz. Evet, oradadır. Güç yol göstermiştir. Siz de şarap tutkunuzun kimi zaman hayatınıza hakim olmasına izin verenlerdenseniz bu Güç’e ulaşmanın sırrı kör tadımlarda.

Kadehinizdeki şarabın ne olduğunu bilerek veya bilmeden tatmak arasında dünyalar kadar fark var. Kör tadım, damağıyla barışık olanlar ve damağını kandırmaktan kaçınanlar için ideal bir yöntem. Bilerek tadılan şaraplardan, hatta kitaplardan daha öte bir eğitim imkanı sunuyor.

Sosyal yönü de çok kuvvetli bir egzersiz bu. Malum tek başına kör tadım yapmak olası değil çünkü şarapların seçilmesi ve kimliklerinin gizlenmesi uğruna en azından birinin kendini feda etmesi gerek. Bir araya gelip şarap tattığınız arkadaşlarınızla bu emsalsiz burun alıştırmasını denemenizi öneririm. Önceleri ne olduğunu bilmeden zorca bir uğraş gibi gelse de zamanla ne denli eğitici olduğunu fark edip vazgeçemeyebilirsiniz.

Tadımın ne ölçüde kör olacağı da önemli bir karar. Temalı kör tadımlarda üzüm, bölge, rekolte gibi değişkenlerden en azından biri sabit tutulur ve kıyaslama yapılır. Tekli kör tadımlarda şaraplar bilinir ama sırası verilmez. Çifte kör tadımlar radarsız gece uçuşudur.

ASIL HEDEFİ HAFIZA GELİŞTİRMEK

Şişeler gazete kağıdı veya alüminyum folyo ile kapatılır ve rastgele numaralandırılır. “Kör” şaraplar elden ele geçirilip servis edilir, belli bir süre kadehlerle başbaşa kalınır, notlar alınarak sessizce incelenirler. Basit fakat bir o kadar da verimli bir değerlendirme sistemi her katılımcının şarapları kendi damağına göre beğeni sırasına sokmasıdır. Ortak bir puan sistemiyle katılımcılar sonunda grubun tercih sıralamasını belirler.

Bundan sonra gelir kör tadımın en zevkli, en öğretici ve çoğu zaman en şaşırtıcı kısmı; şarapların kimliklerinin açıklanması! Grubun damağın fiyat, marka gibi faktörlerden bağımsız, demokrasiyle belirlediği tercihler merak içinde, art arda gün ışığına çıkartılır. Kendi sıralamanızı grubun ortak tercihleriyle kıyaslamak da ayrı bir eğitim boyutudur.

Mesleğim gereği her yıl binlerce şarap tadıyorum ama bunların çoğunluğu kör olmayan ticari tadımlarda. Şarap eğitimimi ciddi anlamda ilerletmemin tek yolu ise daha çok kör tadım yapabilmek. Bilgi seviyeniz nerede olursa olsun bu uğraşın asıl hedefi hafızanızı geliştirmek.
Beyin şarabı damaktaki dokudan çok burundaki kokuya göre analiz eder ve hafızaya kaydeder. Kör tadım bu koku bankasını zinde tutar. Açık tadım ilk bakışta daha eğitici gibi gelse de damak, şarabın bilgileri hazır sunulduğunda önyargı, küçük kandırmacalar, hatta ona söylenen tatlı yalanlar gibi zihinsel tuzaklara düşer.

Puanlamayla değerlendiren eleştirmenlerin çoğunluğu ne yazık ki tattıkları şarapların ne olduğunun farkında. Gerçek tarafsızlık adına verilen ödünün haddi hesabı yok. Kadehin içindeki çıplak gerçeği arayanlara ise hodri meydan, buyursunlar kör tadıma!