Savaş oyunları yasaklanacak mı

Gerçi gözaltına alındıktan sonra aşırı sağcı bir gruba üye olduğu ve teçhizatını Nazi sembolleriyle kapladığını öğrendik ama saldırı sırasında canlı yayın açması ve maske takması, “Bunlar hep vurdulu kırdılı video oyunları yüzünden” tartışmalarını alevlendirdi. Öyle ki konu, bugün, Dijital Mecralar Komisyonunun da gündeminde. Başkan Hüseyin Yayman ile konuştum. Diyor ki: “Dijital bağımlılığın gençlerimizi bizden çalmasına izin vermeyeceğiz. Gerekli önlemleri almaktan tereddüt etmeyiz.”

Gelin hem Yayman’a kulak verelim hem de bu ve benzeri saldırıların tek sorumlusu oyunlar mı bakalım.

TÜRKİYE’NİN BİRİNCİ SORUNU DİJİTAL BAĞIMLILIKTIR

ROBLOX yasağı devam ediyor, Instagram yasağı ise yeni kalktı. Haliyle, “Gerekli önlemleri almaktan tereddüt etmeyiz” sözünden ne anlamalıyız? “Vurdulu kırdılı” oyunlar da mı yasaklanacak? TBMM Dijital Mecralar Komisyon Başkanı Hüseyin Yayman, diyor ki: “Biz, yasakçı uygulamalardan yana değiliz ancak dijital okuryazarlık konusunda en yaşlısından en gencine kadar da kötü bir yerdeyiz. Git bir restorana, bak bakalım! Kaç ebeveyn, “biraz başımdan gitsin” ya da “rahat yemek yesin” diye çocuğunun hatta bebeğinin önüne akıllı telefonları- tabletleri koymuş. O derece kötü vaziyet! Hangi oyunu oynuyor, ne izliyor, kimle yazışıyor biliyor mu ebeveyn? Hayır. Geçen bir genç kız, ‘Konsere gidiyorum ama sosyal medyaya koymak için’ diğeri, ‘paylaşamayacaksam niye makyaj yapayım ki’ diyordu. Güldük falan ancak dramatik bir durum bu. Türkiye’nin birinci sorunu dijital bağımlılıktır. Dolayısıyla dijital okuryazarlığın müfredata girmesi ve okullarda ders olarak okutulmasından yanayız.”

DERS OLSUN

Eskişehir’deki olayın nasıl bir sorunla karşı karşıya olduğumuzu apaçık ortaya koyduğunu söyleyen Yayman, şöyle devam ediyor sözlerine: “Dijital bağımlılık meselesini artık ulusal güvenlik meselesi olarak ele almanın, dur demenin zamanı geldi. Yoksa gençlerimiz klavyenin arkasında yok olmakta. 20 milyon gencimiz var ve interneti en yaygın kullanan ülkelerin başındayız. Ama bizde ‘internet kafe’ ile başlayan yanlış bir kültür oluştu. Yasaklamak da çözüm değil. Çünkü başka bir yol buluyor ve yine giriyor istediği siteye. Öte yandan ‘yasak’ zihniyeti gençlerde bir antipati de doğuruyor. Dolayısıyla dijital bağımlılık meselesi günlük tartışmalara kurban edilmeden, siyaset üstü bir tavırla ele alınmalı. Ve gençlere ayrı ebeveynlere ayrı eğitimler verilmeli. Bireyin kendisi, ailesi, sosyal çevresi, okulu ve öğretmenin de dahil olduğu ve ortak bir bilinçle hareket edilen bir ekosistem kurmamız lazım.”

TİKTOK İLE GÖRÜŞMELER DEVAM EDİYOR

Geçen günlerde “Milletimiz TikTok’un kapatılmasını istiyor” çıkışı ile gündemdeydi. Hazır laf yasaklamalardan açılmışken... Bu konuda neredeyiz? Yanıtı şu: “Görüşmeler devam ediyor. Ama şu unutulmasın ki dijital ağlar ülkelerin hukuk ve topluluk kurallarına uymalı. Oysa bugün, o sosyal ağlar etkileşim alıp, para kazanabilmek için pedofili, kadına şiddet, ırkçılık, ‘sanal’ zorbalık, cinsel istismar gibi suçların işlendiği alanlar haline geldi. Gerçek hayatta suç olan hareketlerin sanal dünyada serbest ya da ahlaki olduğu düşüncesine karşıyız.”

ÇÖZÜM PSİKOLOJİK DEĞİL SOSYOLOJİKTİR

Şiddet içerikli video oyunları ile saldırganlık ve agresif davranışlar arasında bağlantı var mı sorusu Türkiye’de son yıllarda tartışılmaya başlansa da bu konu aslında ABD başta birçok Avrupa ülkesinde uzun zamandır tartışılıyor. Öyle ki bilim insanları 20 yılı aşkındır ‘Grand Theft Auto’, ‘Call of Duty’ ve ‘Manhunt’ gibi video oyunlarının insan psikolojisi ve fizyolojisi üzerine etkilerini araştırıyor. Ancak yine de net bir sonuca varılmış değil.

TEK SUÇLU OYUNLAR MI

Toplam 7 yıl süren ve yaşları 9 ile 19 arasında 17 bin kişi ile yapılan, sonuçları ise Proceedings of the National Academy of Sciences (PNAS) dergisinde yayımlanan çalışmaya göre şiddet içerikli video oyunları ile agresif davranış arasında sıkı bir bağlantı var. Ancak ABD Villanova Üniversitesi’nde yapılan bir başka çalışma GTA gibi şiddet içerikli video oyunlarının piyasaya çıktığı dönemlerde cinayet oranlarında ciddi bir düşüş olduğunu gösteriyor. Bu noktada şunu da sormak daha doğru olur sanırım, “Tek suçlu video oyunları mı?” Çocuk Ergen Psikiyatristi Dr. Ayşen Tütüncü, saldırganlığın dürtüsel olabileceği gibi yetersiz ebeveyn kontrolü, şiddetli ceza, aile içi geçimsizlik, ‘yoldan çıkaran’ arkadaşlıklar, madde kullanımı gibi nedenlerle de ortaya çıkabileceğini belirterek, “Geçmişinde yoğun travmalara maruz kalmış, istismar ve ihmale uğramış çocuklar saldırganlığa daha yatkın olurlar” diyor ve “ama” ile şu eklemeyi yapıyor: “Ergenlikte ortaya çıkan saldırganlık problemleri ise daha çok çevre ile ilgilidir. Siyasetin her gün dozu artan ‘kavgacı’ dilinden tutun, dünya genelinde hızla artan milliyetçilik, ırkçılık söylemlerine, TV dizi ve filmlerinde kullanılan dile ve hatta ‘kayıp arama, suçlu teşhir etme, dargın eşleri barıştırma’ gibi programlara kadar... Hepsi birer kaynak. Birer örnek. Dolayısıyla sadece video oyunları özelinde değil daha geniş pencereden bakmak gerekir bu konuya. Çözümü ise sanıldığı gibi psikolojik değil daha çok sosyolojiktir.”