Küçük balığın büyük balığı yeme öyküsü

KÜÇÜK YATIRIMCININ İNTİKAMI

GAMESTOP, ABD’de video oyunlar satan 37 yıllık bir şirket. COVID-19 salgını etkisiyle ekonomik sıkıntılar yaşayan şirket, bir süre önce 450’ye yakın mağazasını kapatacağını duyurdu. Haliyle durum borsaya da yansıdı, şirketin değeri düştü. Hisseleri en fazla ‘açığa satılan’, yani yatırımcıların daha da düşeceğini tahmin ettiği hisseler arasına girdi. ABD’li yatırım fonları boş durur mu? Bu iflası paraya çevirmek isteyen Melvin Capital ve Citron Research harekete geçti ve şirketin 17 dolara kadar düşen hisselerinden ‘kısa pozisyon’ yöntemiyle para kazanmaya çalıştı. Benim gibi borsaya uzak olanlar için dipnot düşeyim: Kısa pozisyon ‘bir hisse senedinin fiyatının daha da düşeceği beklentisiyle ödünç alınıp, satılması’ demekmiş. Yani, şimdi sat! Kâğıt değer kaybedince daha düşük fiyattan al yerine koy! Elinizde dolar var diyelim. Daha da düşeceğini öngörüp bozuyor, sonra düştüğü seviyeden tekrar alıp borcunuzu ödüyor, aradaki kârı da cebe koyuyorsunuz. Kolay para!

‘KISA’ GÜNÜN ZARARI 5 MİLYAR DOLAR

Ancak işler Melvin Capital ve Citron Research’ün umduğu gibi gitmedi. Sosyal medya platformu Reddit’te bir araya gelen küçük yatırımcılar durumu fark etti ve örgütlü bir şekilde, Melvin Capital ve Citron Research sattığı an, hisseleri toplamaya başladı. WallStreetBets adlı forum üzerinden organize olan amatör yatırımcıların küçük alımları ile GameStop hisseleri yeniden yükselişe geçti. Öldürücü darbe ise ABD’li milyarder Elon Musk’tan geldi. 26 Ocak’ta Twitter’dan ‘Gamestonk!’ yazarak WallStreetBets forumu linkini paylaşınca grup daha da genişledi. 17 dolar civarındaki hisseler, küçük yatırımcı alımıyla, 400 dolara kadar çıktı. GameStop’u ve diğerlerini ‘short’ ederek milyarlar kazanan yatırım şirketleri Melvin Capital, Citron Research ve diğerleri ise 5 milyar dolardan fazla zarara girdi.

KAPİTALİZMİ KENDİ KURALLARIYLA ALT ETTİLER

Olayı böyle özetleyince ortada “Zenginden alıp fakire veren Robin Hood, güçlüye karşı kazanılmış zafer, kapitalizmi yenip, borsada devrim yapan halk var” gibi düşünebilirsiniz tabii. Yani en azından ben, “Nasıl olsa borsada param da yok” rahatlığı ile öyle düşünüyordum. Ekonomist Prof. Dr. Emre Alkin ile konuşana kadar. “Mesele o kadar romantik değil!” diyor. 5 soruda şöyle özetliyor.

ABD BORSASINDA HALK DEVRİMİ Mİ

Soru: Amerikalı küçük yatırımcı, gençler borsada devrim yaptı denilebilir mi?

Cevap: “Bana göre bu öyle pek de küçük yatırımcının işi değil. Daha çok orta ölçekli yatırımcı bunlar ki tek başlarına organize oldukları da şüpheli. Elon Musk ve bazı kişilerce organize edilmiş, küçük paralardan oluşan, milyarca liralık bir kütlenin kapitalizmin kabul edilmiş kurumlarını alt edebildiği bir durum var ortada. Kapitalizmin kuralları ile kurumlarını sosyal medyayı da kullanarak yendiler.”

Soru: “Elon Musk’ın işi” diyorsunuz.

Cevap: “Elon Musk sosyal medya üzerinden gösterdiği adres ve verdiği mesajlarla kitleye ‘Bunu alacaksınız, satacaksınız’ gibi talimatlar veriyor. Bunun adı manipülasyon. Etik değil tabii. Ama madalyonu bir de tersine çevirelim. Aynı manipülasyonu finans kurumları, yatırım şirketlerinin birbirleriyle anlaşıp, suni piyasa oluşturarak yaptıkları zamanları da biliyoruz. Dolayısıyla ‘Tencere dibin kara, seninki benden kara’ durumu. Hal böyleyken kimsenin Elon Musk’ı ya da bu küçük yatırımcı grubunu eleştirecek hali yok.”

UZARSA SIKINTI OLUR

Soru: Peki, ne olacak? Durumun uzaması sıkıntı yaratır mı?

Cevap: “Evet, biraz daha uzarsa büyük sıkıntı olur. GameStop hisselerini ‘uçuran’ WallStreetBets gözünü şimdi büyük bankaların fiyatını baskıladığını iddia ettikleri gümüşe çevirmiş durumda. ABD’de hafta sonu online gümüş alım-satımı yapan siteler yoğun talep yüzünden işlemleri durdurdu. Gümüşün ons fiyatı 8 yıl sonra ilk kez 30 doların üzerine çıktı. Bu durum insanlarda ‘Acaba bugün kafayı kime taktılar?’ algısına neden olur, tehdit gibi görülürse sermaye piyasalarından kaçış başlar. Dolayısıyla işi tadında bırakmak lazım.”

Soru: Gümüşte durum ne olur?

Cevap: “Emtia piyasaları daha büyük hacimlerde ve farklı bir yapıda. O nedenle dikkatli olmak lazım. Eflatun’un bir sözü var: ‘Bir yerde suç varsa orada adalet yoktur.’ Gördük ki burada bir adalet yok! Bir ekonomist olarak kapitalist sistemin belki de en demokrat mecrası olan borsada bu işin yapılmış olması beni üzdü. İnsanların güvendiği, ekonominin kurallarının işlediği, arz-talep kanunlarının geçerli olduğu sermaye piyasalarında böyle işlemler yaparak Robin Hood’çuluk oynanmasını tebessümle seyretsem de hırsızın malını çalan haklı değildir!”

TÜRK YATIRIMCILAR DİKKAT

Soru: Bir garip oyunun döndüğü ABD borsası üzerine Türk yatırımcıya öneriniz olur mu?

Cevap: “Çok anormal hareketlerin olduğu zamanlarda aman dikkat! Bir adım geriye çekilip durumu seyretmekle yetinsinler. Durum eskiye dönene kadar alım-satım yapmasınlar, fazla bulaşmasınlar. Benden söylemesi: Kazanayım derken canları yanar.”