Kadınlar ‘incel’ şiddeti ile karşı karşıya mı

Kadınlara yönelik bu saldırı ve cinayetler, Türkiye’de gençler arasında hızla yükselen tehlikeli bir eğilimi de yeniden gündeme getirdi: “İncel şiddet!” Üzülerek söylemeliyim ki DarkWeb, Discord, Reddit gibi sitelerde cinayetlere “alkış” tutanların sayısı hayli fazla. Yeni başlayanlar ya da ilk kez duyanlar için işte dünya ve Türkiye’de “İncel” hareketi...

‘DIŞLANMIŞ’ ERKEKLERİN KADIN NEFRETİ: İNCELLER

2 ay önce Eskişehir’de 18 yaşındaki Arda K.’nın, üzerinde Nazi sembolleri olan yeleği ve miğferi ile, Tepebaşı Camisi bahçesinde oturan insanları bıçakladığı olayı hatırlarsınız. Saldırgan, olay sonrası ortaya çıkan 16 sayfalık manifestosunda, kadınlar, feministler, göçmenler ve Yahudilerden nefret ettiğinden bahsediyordu. Dolayısıyla bunu da “incel şiddet” başlığına almalıyız. Zira internetten örgütlenen incel gruplar, sokak hayvanları dahil kadın ve yabancılara yönelik düşmanlığı körükleyen aşırı sağ- milliyetçi hareketlerle birleşme eğilimindeler. Peki kimdir bu “inceller.”

İDEOLOJİYE DÖNÜŞTÜ

Doğuştan sahip olmadığı; “çirkin”, “yoksul” olmak gibi kimi özellikleri nedeniyle ilişkisi olmadığına inanan ve yine bu sebeplerle kadınların kendisine asla yüz vermeyeceğini düşünen, bu hissiyatlarını da kadın düşmanlığı, nefret söylemi, şiddet ve son yıllarda da cinayetlerle besleyen bir grup. “İncel” İngilizceden, “zorunlu bekârlar” anlamına gelen “involuntary celibate” kelimelerinin kısaltılması ile dilimize geçmiş bir tanım. İnandıkları hipergami teorisine göre kadınlar sadece “yakışıklı”, “zengin”, “statü sahibi” erkeklerle birlikte olur. Bu da dezavantajlı “ucube” erkeklerin yalnız kalmasına yol açar. Tüm bu etkenler, “incel”lerin kadınlar ve buna sebep olan erkeklerden nefret etmesinin asıl nedenidir. Bir internet alt kültürü olarak, 1994’te Alana isimli genç bir kadının istemesine rağmen kimse ile beraber olamayan insanların birbirini desteklemesi için masumane hisle kurduğu “gönülsüz bekarlar” grubu, 2000 sonrasında özerkleşti, erkeklerin sahiplendiği ve de Facebook, X gibi sosyal medya Reddit, Discord gibi internet forumları ile yayılan bir ideolojiye dönüştü.

KORKUNÇ CİNAYETLER

Kadın nefretini fiiliyata dökenler de oldu. 2014 yılında ABD, California’da 22 yaşında Elliot Rodger isimli bir genç “bakir olduğu, bugüne kadar hiçbir kadını öpmediğini ve kadınlara savaş açtığını” söylediği bir video çekip, hiç tanımadığı 6 kadını katlettikten sonra intihar etti. Sosyal medyada incel hareketini öven ve kadın düşmanlığı içeren paylaşımlar yapan 25 yaşındaki Alek Minassian, 2018’de kiraladığı bir minibüsle insanların arasına dalarak, 10 kişiyi öldürdü. 2020’de Kanada, Toronto’da 17 yaşındaki saldırgan, takıntılı olduğu 24 yaşındaki genç kadını balta ile keserek, öldürdü. Cinayetlerin işleniş biçimlerinin benzerliği tesadüften öte olsa gerek. Uzmanların, Avrupa Birliği için inceller hakkında hazırladığı kitapçığın özetinde şu ifade var: “Yanında birilerini daha götürme düşüncesi hâkim olduğu için bu kişiler, intihar girişimlerinde, bireysel/ kitlesel saldırı eylemlerine başvurur.”

TÜRK İNCELLERİN PAYLAŞIMLARI KAN DONDURDU

Türkiye’de de incel topluluklar sosyal medya platformlarında hayli aktif. Forum sayfalarında şu tip duyurular var: “Çirkin misiniz? Yaşınız 20’lere, 30’lara geldiği halde hâlâ bir kızla doğru düzgün ilişki kuramadınız mı? O zaman yeriniz tam da burası.” Ki X’te yaptığım kolay bir aramayla Turkİnceller başlığı ile gruplar açıldığı, sohbet odaları kurulduğu, Ayşenur Halil ile İkbal Uzuner’i vahşice öldüren 19 yaşındaki Semih Çelik’e övgüler düzüldüğü, “intikam” nağraları atıldığını gördüm. Kadınlardan “hakları” olanı almaları eğer alamayacaklar ise zorla almanın muhakkak bir yolu olduğunu yazanlar ile açık açık, cinayet ve tecavüze teşvik edenler de var. Tabii bu buzdağının sadece görünen yüzü!

SOSYAL MEDYA İLE GENİŞLİYORLAR

Toplumsal cinsiyet ve feminizm konularındaki çalışmalarıyla tanınan siyaset bilimci Prof. Dr. Alev Özkazanç, bu akımın yalnızca Amerika’ya özgü ve oraya has bir delilik olarak nitelendirebilecek sınırı çoktan aşmış olduğunu belirterek, diyor ki: “Bu akım etkisini gösterdiği her noktada alternatif sağ söylemlerle kesişiyor. 2015 sonrası, ‘otoriter’, ‘popülist sağ’ dediğimiz siyasi gelişmenin parçası olarak güçlenen bir alt kültür bu. Cinsiyetçi, kadın düşmanı, homofobik söylemlerle etno-milliyetçi, ırkçı, göçmen karşıtı, militarist söylemsel öğeler birbirine eklemlendi. Otoriter sağ popülizmi doğuran ve pekiştirense sosyal güvencesizlik, geleceğe dair kaygılar, toplumsal izolasyon, rekabet, bireycileşme, nefret kültürü, kasıtlı yaratılan cehalet gibi toplumsal, kültürel, ekonomik ve siyasal dinamiklerdir. Türkiye’de kendine incel diyen ya da bu ideolojik ve terminolojik çerçevede birbiriyle bağlantılı topluluklar özellikle son 5 yıldır yaygın. Reddit ve 4chan, Discord, X ve ekşi sözlük gibi platformlar ile sosyal medyanın bu akımı yaymada rolü çok merkez ve kritik.”

Prof. Dr. Alev Özkazanç