İngiltere'nin yeni 'Demir Lady'si
Liberal Demokrat Parti üyesiyken kraliyetin kaldırılmasını savunan Muhafazakâr Parti’nin yeni lideri, İngiltere’nin üçüncü kadın Başbakanı Liz Truss, Kraliçe’nin huzuruna çıkarak görevine başladı. Kampanyası sırasında yürüttüğü sıkı sağ söylemleri sebebi ile Demir Lady lakaplı Thatcher’ın yolundan gideceği düşünülen Truss kendisinden beklenmeyen bir hamle yaparak kabinesine Irak asıllı bir Kürt, Hint, Gana, Nijerya ve Sierra Leone kökenli isimleri de aldı ve daha ilk günden bazı klişeleri yıktı. Kampanyası sırasında yaptığı ‘Yasadışı göçmenleri Ruanda’nın yanı sıra Türkiye’ye gönderebiliriz’ açıklaması sebebi ile Türkiye’nin de yakından tanıdığı İngiltere’nin yeni başbakanı kim? Türkiye-İngiltere ilişkileri nasıl devam eder? Mercek altına aldık.
SOLCU AİLENİN SAĞCI KIZI
Dün, yeni kabinesi ile ilk toplantısını yapan ve gündemindeki en önemli sorunun yaklaşan kış ayları öncesinde yükselen enerji fiyatları olduğunu açıklayan, Downing Sokağı, 10 Numara’nın yeni sakini Liz Truss 1975 Oxford doğumlu. Babası matematik profesörü, annesi hemşire. Truss ailesini ‘sol görüşlü’ olarak tanımlıyor. Solcu bir ailenin sağcı kızı yani. Kader bu ya ilk okulda, tiyatro kolundaki Truss sahneledikleri bir oyunda ülkenin o dönemdeki başbakanı ve Muhafazakâr Parti lideri, Demir Lady lakaplı Margaret Thatcher’ı canlandırmış.
KRALİYETE KARŞI
Üniversiteyi Oxford’ta felsefe, politika ve iktisat üzerine okudu. Üniversite yıllarında Liberal Demokrat’tı. Ki o dönem monarşinin yok olması gerektiğini savunuyordu. 1996’da Muhafazakâr Parti’ye katıldı. 1997’de Muhafazakâr Parti’nin bir toplantısında, bir ara kendisi de siyaset ile ilgilenen ancak Truss’ın kampanyası boyunca hep arka planda tuttuğu eşi Hugh O’Leary ile tanıştı. Truss bir röportajında eşini “İlk tanışmamızda onu buz patenine davet ettim ve o bileğini burktu” sözleri ile tanımlıyor. 3 yıllık flörtün ardından evlenen çiftin Frances (16) ve Liberty (13) adında kızları var.
BREXIT’TEN DÖNDÜ
Milletvekilliği seçimlerinde iki kez mağlubiyeti tadan Truss, 2010’da Güney Batı Norfolk Milletvekili seçildi. 2012’de eğitimden sorumlu bakan yardımcısı olarak ilk kez kabineye girdi. 2016’da Adalet Bakanı, 2017’de Hazine’den sorumlu müsteşar, 2019’da Ticaret 2021’de ise Dışişleri Bakanıydı. Bir zamanlar AB’de kalmaktan yana olan Truss şimdilerde ayrılıktan yana olanların gözbebeği.
THATCHER’DAN BU YANA EN SAĞCI BAŞBAKAN OLABİLİR
Londra’da yaşayan siyasal iletişim danışmanı Derin Koçer’e göre şunu unutmamak lazım ki Liz Truss genel bir seçimle başa gelmedi, Boris Johnson’dan boşalan liderlik koltuğuna oturdu. Bu göreve ise 200 bin kadar Muhafazakâr Parti üyesinin oyu ile seçildi. Koçer, Rishi Sunak’ın daha güçlü bir aday olarak görüldüğü ancak Johnson’un düşüşüne yol açan süreci başlatan isimlerden biri olması sebebi ile parti içinde ‘hain’ olarak yaftaladığını söylüyor. Bu durum elbette Liz Truss’a yaradı. Koçer, diyor ki: “Truss’ın kampanyası Muhafazakâr Parti üyelerine yönelikti. Ama onlar çoğunluğu temsil etmiyor. Beyaz, orta-üst sınıf, muhafazakâr ve ekonomik olarak sağ inanca sahipler. Truss’ta seçim boyunca parti tabanının duymak istediklerini söyledi. Eğer kampanyası sırasında söylediklerinin tamamını yapabilirse İngiltere’nin Thatcher’dan bu yana gördüğü en sağcı başbakan olabilir.”
TRUSS’IN TÜRKİYE ÇIKIŞI
Türkiye Liz Truss’ı kampanya sırasında yaptığı ‘Yasadışı göçmenleri Ruanda’nın yanı sıra Türkiye’ye gönderebilecekleri’ açıklaması ile tanıyor. Bu da akıllara İngiltere-Türkiye ilişkileri nasıl şekillenecek sorusunu getiriyor. Koçer şöyle yanıt veriyor: “İngiltere’de dış politikanın önemli ölçüde partiler üstü bir konuma geldiğini Rusya’nın Ukrayna’yı işgaliyle gördük. Birleşik Krallık için Brexit sonrasında yeni ticaret pazarlarına ulaşmak ve Batı’nın güvenlik ittifakını güçlendirerek hem Rusya hem de Çin’e karşı bir arada duran geniş bir ittifakı sağlam tutmak en önemli öncelikler olacak. Dolayısıyla eğer Türkiye Batı güvenlik ittifakından kopmaz ya da Rusya’ya karşı verilen mücadelede Putin tarafında durmaz ise Türkiye-İngiltere ilişkilerinde radikal bir değişiklik olmayacaktır.”
GÖÇMEN MESELESİ
“Ancak mayınlı bir alan var: Göçmenler meselesi. Zira Truss’ın en sağlam durduğu konulardan biri bu, illegal yollarla gelen göçmenleri ülkede tutmak istemiyor. Bu nedenle bu göçmenleri Ruanda’ya göndermek, Ruanda hükümetini de para desteği ile göçmenleri orada tutmaya ikna etmeye çalışıyor. Eğer bu konuda başarılı olursa Ruanda ile yaptığının benzerini yeni ülkelerle yapmak isteyecektir. Bu noktada biliyoruz ki Türkiye de Truss’ın aklındaki ülkelerden biri. Her ne kadar Türk Dışişleri buna yanaşılmayacağını söylese de belki de sorulması gereken asıl soru Truss’ın aklına, adeta bir mülteci deposu olarak kullanmak için, Ruanda’dan sonra neden Türkiye geldiği olmalı.”
ADI ALDATMA SKANDALINA KARIŞTI
TRUSS’ın 2006 yılında evli, Muhafazakâr Parti Milletvekili Mark Field ile ilişkisi ortaya çıktı. Tabloid gazetelerin manşetlerini süsleyen bu ilişki 18 ay sürdü ve Field’ın evliliğine mal oldu. Her ikisi de bu konu hakkında hiç konuşmadı ancak Truss 2019’da ihanet konusunun yeniden gündeme gelmesi ile sosyal medya kuralını bozdu ve ilk kez eşi ile ‘Hayatımın aşkı’ başlıklı bir fotoğraf paylaştı.
