Hollywood bu ilaçla kilo veriyor: Zayıflatan iğne ne kadar masum

Türkiye ise yüzde 66.8’lik bir oranla Avrupa birincisi. Hal böyleyken “kilo vermek” dünya genelinde milyarca dolarlık bir endüstri haline gelmiş durumda. Ve bu endüstri, hiç şüphesiz son yıllardaki en başarılı oyuncusunu da buldu: Ozempic. Tip 2 diyabet tedavisinde kullanılan kalem formunda bir iğne bu. Türkiye’de satışı yok! Ama el altından peynir ekmek gibi gidiyor. Pankreas iltihabı, mide felci, depresyon gibi risklerinden çok, “hızlı kilo kaybı” vaadiyle öne çıkıyor. Elon Musk, Oprah Winfrey, Kim Kardashian ve kardeşleri ile ismi saymakla bitmeyecek kadar çok Hollywood ünlüsü tarafından “mucize” olarak lanse edilen, son günlerde de fenomenler tarafından yeniden parlatılan bu ilaç nedir, ne değildir, sordum.

HİÇBİR İLAÇ MUCİZE DEĞİLDİR

Reality şov yıldızı Kim Kardashian, geçtiğimiz yıl MET Gala’da giydiği ikonik Marilyn Monroe elbisesi ile çok konuşulmuş, Kardashian ise o elbiseye girebilmek için 1 ayda 8 kilo verdiğini açıklamıştı. “İşim medikal estetik olduğu için o gün bugündür bu ilacı soran sorana” diyor Medikal Estetik uzmanı, Dr. Şule Şakrak, ekliyor: “Ancak bu ilaçların Türkiye’de ruhsatı yok! Ayrıca her ne kadar ‘mucize’ olarak pazarlansa da söylendiği kadar masum değiller. Hele de bilinçsiz kullanılırsa.” Peki nasıl çalışıyor bu ilaçlar? Yanıtı şu:

YEME İSTEĞİNİ AZALTIYOR

“Bu ilaç aslında GLP-1 hormonunu taklit ediyor. Vücuttaki insülin seviyesini yükselterek kan şekerini düzenliyor, bu da beyinde hazza bağlı yeme isteğini azaltıyor, mide boşalma zamanını uzatıyor ve böylelikle kişi kendini daha uzun süre tok hissederek az yemek yiyor. Ozempic, 2017’de Amerikan Gıda ve İlaç Dairesi (FDA) ve 2018’de de Avrupa İlaç Ajansı (EMA) tarafından tip 2 diyabet hastaları için onay aldı. Bu süre içinde ilacı kullananların kilo verdiği görülünce aynı ilaç 2021’de bu kez Wegovy ismi ile obezite tedavisi için piyasaya sürüldü. Aslında iki ilacın da etken maddesi aynı; ‘semaglutide.’ Ancak farklı doz ve durumlar için iki ayrı ticari isimle satışta. İkisi de haftada bir enjekte ediliyor. Dozu, vücudun hormonal dengesi bozulmasın diye yavaşça artırılıyor. Kullananlar, vücut ağırlıklarının yüzde 15’i kadar kilo kaybediyorlar.”

3-5 KİLO VERMEK İÇİN KULLANILAMAZ

Vücut kitle endeksi 30 veya üzerinde olanlar (obez) ile vücut kitle indeksi 27 (hafif kilolu) olmasına rağmen hipertansiyon, şeker hastalığı, polikistikover, astım ya da uyku apnesi gibi kilo ile ilişkili rahatsızlığı bulunanların bu ilaçları doktor kontrolünde kullanabileceğinin altını çizen Dr. Şakrak, “Sorun da bu. 3-5 kilo fazlası olan da sosyal medyadan görüp, kafasına göre kullanıyor. Türkiye’de satışı yok ama biliyoruz ki yurt dışından getirtiliyor. Hiçbir tıbbi zorunluluk olmamasına rağmen, 3-5 kilo vermek için ‘kafaya göre’ kullanımın pankreas iltihabı, retinopati, mide felci ile depresyona yol açabileceğine dair çalışmalar var. Yanı sıra ishal, mide yanması, şişkinlik, kusma, bulantı, yorgunluk, baş ağrısı gibi yan etkiler de mevcut. Dolayısıyla hiçbir ilaç mucize değil! Çünkü obezite sadece iştah kapatmayla tedavi edilemez. Öncelik kişinin yeme davranışını değiştirmesidir. Bu ilaçlar şüphesiz iştah kapatır, yeme isteğini azaltır ancak ilacı kestikten sonra beyindeki yeme dürtüsü geri gelir. Dolayısıyla hastalar bu süreçte sağlıklı beslenme ve sporu bir alışkanlık haline getirmelidir” diyor.

TÜRKİYE’DE YASAK AMA EL ALTINDAN PEYNİR EKMEK GİBİ SATILIYOR

Türkiye Diyabet Vakfı Kurucu Başkanı, Endokrinoloji- Metabolizma uzmanı Prof. Dr. Temel Yılmaz, Ozempic’in diyabet, Wegovy’inin obezite tedavisinde kullanılan, aynı etken maddeye; ‘semaglutide’, sahip ilaçlar olduğunu söylüyor. Yani işlevleri benziyor ama isimleri farklı. Peki ne oldu da bir anda bu kadar popüler oldu bu ilaçlar? Prof. Dr. Yılmaz diyor ki: “Alışılagelmiş pazarlama yöntemlerinden farklı olarak; Elon Musk, Kim Kardashian ve bazı Hollywood ünlülerinin kısa zamanda, hızla kilo verdiklerini duyurmaları ile popüler oldu bu ilaçlar. Öyle ki üretici firmanın stokları kısa zamanda tükendi, diyabet hastaları ilaca erişememeye başladı. Türkiye’ye de bu nedenle gelemedi aslında, ruhsat alamadı. Yani resmi olarak satışı bizde yok!”

BAVULLA TAŞIYORLAR

“Fakat Türkiye tıp tarihinde ve meslek hayatımda ilk kez, bir ilacın neredeyse tüm eczanelerde el atından ve de internetten bu kadar çok satıldığını görüyorum. Özellikle Azerbaycan, Bulgaristan, Yunanistan gibi komşu ülkelerden, muhtemelen bavul ticareti şeklinde, illegal olarak getirtiliyor, karaborsa satılıyor. Sağda solda kimi görsem bu ilaca başlamış. Bir çılgınlıktır gidiyor.”

FAHİŞ FİYATLARA SATILIYOR

“Oysa bu ilaçlar soğuk zincir ile gelmelidir. Aksi halde kullanılamaz! İlaveten Avrupa ülkelerinde 100 Euro’ya satılan bu ilaçlar, Türkiye’de 10-15 bin lira. Fahiş fiyatlara satılmakta. Ki bu ilacın muadilleri var Türkiye’de. Ancak maalesef Sağlık Bakanlığı’nın bu konuda ne bir denetim ne de yaptırımı var.”

BİRLEŞİP ALIYORLAR

“Öyle ki bir hastam, 3 kadın olarak- sanki güne girer gibi- para birleştirerek bu ilaçlardan aldıklarını ve kutudaki 3 kalemi her birine bir ilaç olacak şekilde bölüştüklerini anlattı. Anlayacağın büyük bir başıboşluk var.”

DOKTOR KONTROLÜNDE ALINMALI

“Bu ilaçların normalde de doktor gözetiminde, dikkatli kullanılması gerekmekte. Pankreas enzimleri yüksek, trigliseridi 500 mg. üzerinde, safra taşı ve böbrek sorunları olanlar asla kullanmamalıdır. Pankreas, safra kesesi, böbrek iltihabı gibi ciddi yan etkilerinin yanı sıra uzun süreli kullanımda iştah kesmeme gibi duyarsızlıklar da olabiliyor.”