‘Endişe’ varyantı Delta Plus
Delta varyantına karşı dünya genelinde daha yeni ‘alarm’ verilmişken bir de Delta Plus çıktı. Türkiye’nin de aralarında olduğu 85 ülkede görüldü. Diğer varyantlara göre 2 kat hızlı yayılıyor. Avustralya’da Sydney kenti 2 hafta kapatıldı. Aşılamanın çoğunu tamamlayan İsrail, İngiltere ve Almanya da ise kısmi yasaklar geri döndü. Rusya en çok etkilenen ülkeler arasında. Delta Plus, nam-ı diğer ‘endişe’ varyantı korkutuyor. Zira, Türkiye’de 1 Temmuz itibarıyla pek çok kısıtlama kaldırılıyor. Endişelenmeli miyiz? Nasıl bir yaz bizi bekliyor? Aşılar Delta Plus’a etki etmiyor mu? Uzmanlara sordum...
DELTA PLUS NEDİR
Delta Plus, Delta varyantının bir türü ve K417N adı verilen bir ‘spike’ protein mutasyonuna sahip. Delta Plus, Delta’nın mevcut özellikleriyle bir araya geldiğinde; daha kolay yayıldığı/bulaşabildiği, akciğer hücrelerine daha kolay tutunduğu ve virüsü etkisiz hale getiren monoklonal antikor tedavisine karşı daha dirençli olduğu için ‘endişe’ yaratıyor. Bu nedenle de DSÖ, Delta ve Delta Plus varyantlarını ‘endişe verici’ kategoriye aldı. Öyle ki Hindistan’da iki doz Covaxin aşısı olmuş bir kişide Delta Plus görüldüğü açıklandı. Delta ve Delta Plus varyantları aşılardan ve hastalığa karşı önceden var olan bağışıklıktan kaçabiliyor. Türkiye, ABD, İngiltere, Portekiz, İsviçre, Japonya, Polonya, Nepal, Rusya ve Çin’in de olduğu 85 ülkede görüldü. Bulaşıcılığı ise yüzde 60 oranında.
ERKEN GEVŞEDİK AMAN DİKKAT
Kalp hastalıkları uzmanı Prof. Dr. Bengi Başer, Yunanistan, İspanya, İtalya, Türkiye gibi ekonomisi turizme dayalı ülkelerde gereksiz iyimserlik ve gevşeme yaşandığını, Delta-Delta plus varyantlarının sanıldığından tehlikeli olabileceğini belirterek, “Kanada çift doz aşılamasının yüzde 85’ini, İngiltere yüzde 60’ını, İsrail yüzde 70’ini, Almanya yüzde 38’ini tamamladı. Buna rağmen bazı önlemlerden vazgeçmiyor. Ölümler tek haneli rakamlarda olmasına rağmen sınır kontrolleri sıkı tutuluyor. Aşılamada iyi gidiyoruz ancak henüz toplumsal bağışıklık oranlarına yaklaşamadık; tek doz yüzde 40, çift doz yüzde 20 civarında. Aşılama yüzde 70-80 olmalı ki bir toplumsal bağışıklıktan söz edebilelim. O nedenle, sınır kontrollerinin çok sıkı tutulması lazım. Sadece Afganistan ve Pakistan’dan gelenlere karantina uyguluyoruz. diğerlerine sadece PCR testi yapılıyor. Bu büyük risk” diyor.
AŞILAR EN BÜYÜK SİLAHIMIZ
Peki ya aşılar bizi tüm bu varyantlara karşı korumuyor mu? Aşıların Delta Plus varyantına etkisine yönelik çalışmaların devam ettiğini belirten Prof. Dr. Başer İngiltere’den örnek vererek devam ediyor: “Baskın varyant Delta ve Delta Plus’ın etkin olduğu İngiltere aşıların ölümleri önlediğine dair en büyük kanıt. Ülkede; yüzde 80 tek doz aşı, yüzde 60 çift doz aşı uygulandı. Geçtiğimiz cumartesi 18 bin 270 vaka bildirildi. Böylesi yüksek bir rakama rağmen 23 ölüm yaşandı. Aşılansanız dahi Delta-Delta Plus’ta kaçış olabilir ancak aşılar ağır seyri ve ölümleri engeller.”
MASKELERİ ÇIKARMAYIN
“Özellikle de kapalı mekânlarda maskenizi çıkarmayın çünkü aşı tek başına korumuyor. Ayrıca hava güzel, iç mekânlarda ne işimiz var? Bol bol açık havaya çıkalım. El temizliğine önem verelim, sosyal mesafeye devam edelim, kalabalıklardan uzak duralım çünkü iki doz aşı olsalar da insanlar hastalığı bulaştırabilir. Bu kurallara dikkat edeceğiz ki yeni varyantlara maruz kalmayalım. Biraz daha sabır. Gevşeyeceğiz ama kendi önlemlerimizi de bırakmayacağız.”
AŞILAMAYA DEVAM ETMEK ŞART
ABD’de Jackson Laboratuvarı Enstitüsü’nde baş araştırmacı olarak çalışmalarını yürüten Prof. Dr. Derya Unutmaz, Delta Plus hakkında fazla veri olmadığını, çalışmaların sürdüğünü belirterek, “Ama şunu biliyoruz ki diğer varyantlara göre çok daha bulaşıcı ve antikordan da kaçmakta. Daha önce COVID-19 geçirenlerin, tek doz aşı olanlar ile aşı olmayanların enfekte olma riski var. Alınabilecek en iyi önlem ise aşılamanın hızla devam etmesidir. Delta varyantı için Pfizer-BioNTech aşısı en etkili olanı. Koruyuculuğu bir dozdan sonra yüzde 36, iki dozdan sonra yüzde 88 etkili. O nedenle aşı olana, birinci dozu olanlar ise ikinci dozu olana kadar tedbirleri elden bırakmamalı” diyor.
AÇIK HAVADA RİSK DAHA AZ
Delta ve Delta Plus varyantlarının açık havada bulaşma riskinin daha düşük olduğunu belirten Prof. Dr. Unutmaz özellikle kapalı alanlarda maske takmaya devam edilmeli uyarısında bulunarak, şöyle devam ediyor: “Bir anda fazlaca bir rahatlama oldu, maskeler indi. Aşı olanların kendilerini daha güvende hissetmesi normal ancak risk düşük de olsa var. Şunu da söyleyelim vakalar hızla artıyor olabilir ama aşı olanlarda hastalığın hafif seyrettiği ve neredeyse kayıp yaşanmadığı da gerçek. İsrail’de mesela... 2 haftadır hiç ölüm yok. Aşı olmayanlar ile Sinovac olanların ise daha tedbirli olması lazım. Sinovac’ın koruyuculuğu BioNTech’e oranla daha düşük. Onlar içinse acil 3. doz BioNTech öneriyorum. Türkiye’de toplumsal bağışıklığa ulaşılana kadar, ki yaz sonu olacağını düşünüyorum, kapalı alanlarda maske takılmalı. Sokağa çıkma yasaklarının kaldırılmasını ise doğru buluyorum. Zira açık havada bulaş riski daha az.”
DELTA PLUS BELİRTİLERİ NELER
Delta Plus varyantı Delta ile benzer belirtilere sahip. En sık görülen semptomları öksürük, ishal, ateş, baş ağrısı, deri döküntüsü, el ve ayak parmaklarında renk değişikliği, göğüs ağrısı ve nefes darlığı. Diğer varyantlardan tek farkı ise tat ve doku kaybının nadiren görülmesi.
